Elfazî Toral-Rozerîn Gultekîn

 

STENBOL - Kesê tewrê “Binê tedayê sansurî û oto-sansurî de faqe kulturî" bîyî, dîyar kerdî ke sansur goreyê konjonkturê sîyasî pê yeno û hemverê tecrîdê wareyê kulturî de yeno awankerdiş, ganî têkoşîno hempar bêro kerdiş.

 

Înîsîyatîfê Seba Azadîye Huner aşma Temmuze de awankerdişê xo deklera kerd. Înîsîyatîfê seba huner bi hawayêkê azad xebate îfade bikero, şuxilêno. Na çerçewa de bi sernameyê, "Binê tedayê sansur û oto-sansurî de faqe kulturî" pêvînayîşê di rojan pê ard û xeylêk hunermend, aktîvîstî ameyî têhet.

 

Endama Înîsîyatîfê Seba Azadîye Huner, fotografkere Arzu Fîlîz Gungor qisey kerd û da zanayîş ke Tirkşya sansur û oto-sansurî dir yena rî bi rî û vat: “Oyo ke pare ma kewt xoverdayîş o. Hunermendî ganî wesfekê înan bibo û paştdayîş de awankerdox bê. Înîsîyatîf zî hemverê nê de veng o. Çiqas yenê ma ser wa bêrê do nê çî her tim bibê. Ma se kenê? Ma zî hawarî kenê. Ganî ma pêro kesê tedayî de yê, paştdayîş de bê. Seba mi no înîsîyatîf zî hemverê tedayan têkoşîn keno.”

 

Goreyê konjonkturê sîyasî sansur

 

Fîlm viraştoxe Ayşe Çetînbaş zî ard ziwan ke yew wareyê ke tewr zêde sansur û otosansurî ra tesîr beno sînema û belgefîlm ê û dîyar kerd ke belgefîlmê ‘Bakur’ binê tedayî de yo. Ayşe wina ard ziwan: “Seba ma nînan qisey bikerê ma têhet de yê. Mabêne serranê 2013-2014ine de demê prosesê aştîye dewam kerdêne, sansur çinbî. Eksê ci teşwîqkerdişê hunerî est bî. 2024ine de îqtîdar wazeno ke tu çîyêk hemverê ci de çinîbo. Wazeno her çî çinbikero. Goreyê konjonkturê sîyasî sansur pê yeno.”

 

‘Ganî ma hemverê polîtîkayê tecrîdî de bê’

 

Akademîsyene Sonay Ban zî dîyar kerd ke sansur tewir bi tewir yeno kerdiş û vat: “Kes seba nêkewo binê lepê sansurî, xo sansur keno. Xeylêk çî nêvîyaye yenê. Hetê tehlukeyê oto-sansurî est o. Ganî ma hemverê her tewir tedayî û tecrîdî bêrê têhet û têkoşînê hempar bikerê.”