Sîbel Ozalp

 

MERKEZÊ XEBERAN - Zarîfe û şaîr û şervan Alîşêrî bi fehmê kurdbîyayîşî yewbînan temam kerdî û bi çekanê xo têkoşîn dayî. Alîşêr û Zerîfe Xanime 9ê Temmuza 1937î de ameyî qetil kerdene û emserr serrgêra 82. ya qetilbîyayîşê înan o. 82 serrî verê bîyî qurbanê îxanetê hemkaran. Zerîfe û Alîşêrî 9ê temmuza 1937î de kewtî dafika çar hemkaran.

 

1919an de Anatolya de seba ke yewî pêbêro xeylê kongre pê ameyî. Kesê ke yewî qebûl nêkerdî û waştî ke xoserîya xo îlan bikerî raştê hêrişanê leşker û îlegal ameyî. Kurdan Cemîyetê Kurd Tealî awan kerdî û bajaran de şûbe akerdî. Serdestîya osmanîyan ra xelisîyayîş, no seserre de xo da teber. 

 

Zarîfe sey cinîyêke xurt kadroyê merkezî de bî

 

Mabenê Adara 1918 û hezîrana 1921î de herêma Koçgirî de serewedarnayîş pê virazîya. No serewedarnayîşî de Zerîfe Xanim û Alîşêrî zî estbî. Alîşêrî rayberîya Serewedaritişê Koçgirî ke seba xoserîye ameybî kerdene kerd û bi roşinvîrîya xo tarîxê kurdan de cayê xo girewt. Zerîfe Xanime zî bi xoverdakarîye bîye raybera azadîya cinîyan û ewro bi hezaran cinîyî şopa aye de şonî.

 

Alîşêr hetê têkilîyanê mîyanneteweyîyan de baş bî, hakimê atmosferê sîyasî bî. Zerîfe Xanime zî hakimê hedîseyanê sîyasî bî. Potansîyelê aye yê rêxistinkerdişî xeylê baş bî. Sey cinîyêka xurt mîyanê kodroyanê merkezî de bîye.

 

Amancê Zerîfe û Alîşêrî o bî ke têkoşînê xelisîyayîşî yê hemverê binpaykerdişanê şarê kurd bî.Mustafa Kemal sey cayanê înan Dêrsim û Koçgiriyî zî parlamenteran ca kerdbî. Labelê Alîşêr û cinîya ci Zerîfe Xanime herêma Koçgirî û Dêrsimî bi serkêşanê eşîranê kurd reyde kombîyayîş viraştî û heme eşîrî dormeyê xoserbîyayîşî de arê bîbî.

 

Prosesê ke Zarîfe û Alîşêr berd koyan

 

Mîyanê rêxistine û partîyanê kurdan de tayê ci xoserîye waştêne, labelê sey Cemîyeta Tealî ya Kurdistanî ke rayberîya ci Seyîd Evdilqadirî kerdêne, otonomîye waştêne. Kurdê ke Dêrsim û Koçgirî de cuyayênê, waştêne wa herêmê Zara, Koçgirî, Dîvrîxî, Gêrcanis, Kuruçay û Kemah girêdayeyê wîlayetêk bibî û kurdêk tayînê ê wîlayetî bibo. Serewedaritiş seba ke kurdê Dêrsimî beşdar nêbî û Amed, Xarpêt, Meletî, Çewlîg, Wan û sewbîna bajaranê bînan de serewedaritişî nêbî, zêdebîyayîşê îxanetî û şertê zimistanî ver, sernêkewt. 

 

Zarîfe hetê cinîyê kurdan ra nimûne amî girewtene

 

Alîşêr serra 1882î de dewa Azgêrî ya Koçgirî de yeno dinya û eşîra Hesenan ra yo. Sêwas de perwerde vîneno û dima ra katîbîya Mustafa Paşayî keno. Dima ra Zerîfe reyde zewejîyeno. Alîşêr ziwanê Kurdî ser o xebetîyayo û Tirkî û Kurdîya ci gelek baş î, xeylê şiîrê ci resayî roja ma ya ewroyî. Heto bîn de bi sazê xo yeno zanayene. Alîşêr kesêkê biaqil û cesur o. Wexto ke merdim qala Alîşêrî keno, ganî merdim qala Zerîfe Xanime zî bikero. Çimkî Zerîfe Xanim zî eynî şer de şer kerde.