Dêrsim de qirkerdişê ekolojîye giran beno

  • 11:30 14 Çele 2024
  • NAROJANE
Rozerîn Gultekîn
 
DÊRSIM - Sereka Komeleya Dorme ya Munzurî Hatun Esene dîyar kerd ke qirkerdişê ekolojîye ke beno sebebê surgunê hîrêne her ke şino giran beno û vat: “Binê nê herran de merdeyê ma est ê. Ma xo rêxistin nêkerê do ne awe û ne zî cayê bimbarekî dewe de nêmanê.” 
 
Cografyaya Dêrsimî hetê dewlete û hemkaranê aye ra yena qetilkerdiş. Bi viraştişê awbendan, HES, ocaxê madenî, turîzm û bi bahaneyê asayîşî yena talankerdiş. Serra 1971î de Geliyê Munzurî sey ‘Parkê Netewî’ ame îlankerdiş û kişta nê projeyî de maden û awbendan zî kenê cuye. Sereka Komeleya Dorme ya Munzurî Hatun Esene derheqê projeyê qirkerdişî de qisey kerd.
 
‘Merdeyê ma binê na herre de yê’ 
 
Hatune da zanayîş ke şar xoza ra ameyo dûrîkerdiş û vat: “Cayê pîroz ê şarê elewî yenê hedef girewtiş. Tîya çinî bibo do cayê cuya ma zî çinî bibê. Cevîzlîdere do gandaran rê bibo gor. Lêşinî do biheriko awa Munzurî û tîya ra zî do biheriko çimeyê awe. No projeyo ke tede problemê awa pake est a do cuya ma çinî bikera. Ganî ma wayîrê herra xo bivejê. Binê nê herran de merdeyê ma est ê. Na herre pîroz a. Ganî şar na hişmendîye de bibo.”
 
‘Hemkarî sûcdar ê’ 
 
Hatune da zanayîş ke hemkarî sûcdar ê û wina vat: “38ine ra heta nika pêro hetê Dêrsim de ciwîyenê bi dewlete dir hemkarî kenê. Bi wayîrê madenî dir hemkarî kenê. Heme hemkarî sûcdar ê. Verê daristanê ma veşnayîne. Nika zî birnenê, çinî kenê. Awe, koyanê ma pêşkêşê sermayedaran kenê. Koçberkerdiş ancî dest pêkerd. Pêwa awa Munzurî binê pawitişî de ya, madeyê bi zirar tewrê awe benê. Welat de huqûq çin o. Çemî yenê çinkerdiş. Hînîyan çim veradayê na awe. Awa Munzurî heta Korfezê Bafra şina. Binesazgehê ma baş nîyo la bi hezaran kesî binê nameyê turîzmî de benê uca. No raşt nîyo.” 
 
‘Semedê dinya ruhsat ame dayîş’ 
 
Hatune bale ant serê dayîşê ruhsatî û wina vat: “Xoza bi qetilkerdişî reyde rî bi rî ya. Semedê se ra 50ê Dêrsîmî ruhsat ameyo dayîş. Ganî ma hemverê şîrketanê madenî baldar bê. Ganî her kes wayîrê herra xo vejîyo. Ma xo rêxistin nêkerê ne awe, ne herra ma nêmano. Ganî ma xo rêxistin bikerê. Sewbîna çin o. Ganî ma koçberîya hîrêne nêciwîyê.”