Melek Avci

 

ANQARA - Aktîvîsta Îranî Shaghayegh Noruzî da zanayîş ke cinî vera heme şîdetan çalakîya xo dewam kena û vat: “Tapuyê xoverdayîşî destê cinîyan de yo. Teorîyê nê protestoyî aver beno. Ganî ma bifikirî ke ma hîna baş senî bikerê. Ganî ma komel de nê çîyî bidê fehmkerdiş. Yewine rayîrê destkewtişî serkewtişê rijnayîşê hukmatî yo.” 

 

Dimayê qetilkerdişê cinîya Kurd Jîna Emînîye çalakîyê Rojhelatê Kurdistanî û Îranî dewam kenê. Çalakî bê maben dewam kenê û şîdetê hukmatî zî hemverê cinîyan de dewam keno. Hewteyanê verênan de pawitoxa heqanê cinîyan Roya Heshmatîye bi bahaneyê fotografo ke sereyê sey akerde yo pare kerda 74 kamçî ceza ci rê ame dayîş. 3yê Çeleyî de ame kamçîkerdiş û cezaya pere aye rê ame dayîş. Royaye dezgehê heqanê merdiman Hengawî rê mektube nuşt û vat ke wexto ke aye ameya kamçîkerdiş sloganê ‘Jin jiyan azadî’ berz kerda. Aktîvîsta Îranî Shaghayegh Noruziye qewimîyayîşê peynî yê ajansê ma rê ercnaye.

 

*Protestoyê Îranî vera heme qetilkerdiş û şîdetî dewam keno. Qewimîyayîşê peynî senî yê? 

 

Nika têgêrayîşo ke yeno ciwîyayîş de kêmasîyê organîzekerdişî est o. Sendîka xebetîyenê, karkerê sendîkayî grevan kenê. Xo rêxistin kenê. Waştişnameyan nusenê. Sendîkayê mamostayan yene têkişt. Xover danê la serkêşê xoverdayîşî cinî yê. Cinî seregirewtişî red kenê, bê turban vejîyenê raşteyan. Nê çîyî eşkera kenê. Cinî coka ra serkêşê nê xoverdayîşî yê. Royaye yew nimune ya. Hema zî waştişê xo de israr kena. La hêriş kenê, înan tepişene, şîdet pê anê. Hukmat bi nê metodî hêrişê xoverdayîşê cinîyan keno. Cinî turban red kenê û çalakîyan kenê. Cinî têkoşînê xo dewam kenê. Nuqtaya ke serewedarnayîş ameyo êdî bîyo babeta ‘Jin jiyan azadî’. Na hete de xîret kenê ke xoverdayîşî heme raşteyê cuye de ganî bitepişnê. 

 

*Rojanê verênan de şîdeto ke bi cinîyêke ame kerdiş rayaumûmîye de veng da. Roya Heshmatî semedo ke sereyê xo nêgirewtbî ameye kamçîkerdiş. Rewşa aye ya peynî senî ya? 

 

Royaye cinîyê ke seregirewtişî red kene ra yew a. Sere de tepişti û dima ra kamçî kerdî. Temamê wextê tepiştişî de na cezaye pê ardî. Royaye sloganê ‘Jin jiyan azadî’ berz kena û nê çîyî pawena. Wexto ke aye destbend kenê Royaye seregirewtişî red kena. Waştişê înan nêana ca. Bi desan reyan wazenê ke sereye aye bigîrê, tehdîd kerdî la Royaye nê ferzkerdişan qebûl nêkerda. Nê rojan de Royaye bîya sembola xoverdayîşê cinîyê Îranî. Rejîmê Îranî nameyê aye eşnawit vernîya aye nêverdayî. Nizdîra taqîp kenê. Hukmat Roya û cinîyê sey aye ke têkoşîn kenê taqîp keno. Wazenê nê cinîyan komelî ra îzole bikero û kes înan ra xeber nêgîro. Coka ra zî têkilî birnenê û bi tedaye de manenê. Muracatê rayîrêk winasî kenê û bi no hawa cinîyan kenê binê kontrole xo. La Royaye cinîya ke destur bida çîyêk winasî ra nîya. Hema zî nêverdenê Royaye bi çapemenîye reyde bikewa têkilî û mesaj bişirawa. Çike eke mesaj bişirawa do her kes pê biheso. Xeylê nimuneyê sey Royaye est ê. Yew zî nuştoxe Sepîdeh Rashnu ya.

 

*Ma her roje şahidîya têkoşînêke newe kenê. Cinî têkoşîn de yê û fek cuya xo ra nêverdenê. Şima nê hêzî senî ercnenê? 

 

Ez eşkera vana dimayê têgêrayîşê ‘Jin jiyan azadî’ do serewedarnayîşêk gird bibo. Ma pawenê. Seba serewedarnayîşêk bîn ma kewenê têgêrayîş mîyan û heme komî, femînîst, karker, partî yê Îranî û yê teberê Îranî reyde. Vera nê rejîmo ke hemverê ma pêro kesan de yo, ma xo bi rêxistin kenê û seferber kenê. Şîdetê serê komelî raşte de yo. Îhtîmalêk gir dest o ke do protesto reyde bivejê. Ma nê çîyî nêwazenê, ma şîdet nêwazenê la ma zanê ke no şîdet na reye reyna do cinîyan bidejno. Ma çîyê ke ameyî ciwîyayîş ra vînenê. Merdim do demêk nizdî de reyna vera hukmatî de bibê yew.

 

*Kişta cinîyan de ma camêrdan zî protestoyan de dî. La çi heyfo ke camêrdan xo tay tepîya ant û cinîyan têkoşîn rayîr ra berd. Tespîtêke winasî eşkeno bêro kerdiş? 

 

Raşt o camêrd tewrê protestoyê Jîna Emînî bîyî. Nika bi pêroyî zî tewrê têgêrayîşî benê. La no raştîyêk o; Tapuyê nê xoverdayîşî destê cinîyan de yo. Teorîyê nê protestoyan aver beno. No seba azadîya cuye yo. Ganî ma baldar bibê. Çalakî destê cinîyan de ya û ganî wina bimano. Komelan de yê ke tewr zêde şorişan rê serkêşîye kenî bindest ê. Xeylê nimune est ê. Heto bîn de zî camêrdî tewrê çalakîyan bîyî la wextê çalakîyan de tay hetê fehmkerdişê se beno de benê wayîrê tecrube. Hetê azadîye de fikre înan yo ke qey muhîmî dîyeno nê çîyî zêde çin o. La ganî seba azadîya komê bindest têkoşîn bêro dayîş.

 

*Çareserî çi yo, her roj raşteyan de bi şîdetî çalakîyê cinîyan yenê pelçiqnayîş. Ganî senî bêro kerdiş, senî bêro têgêrayîş? 

 

Ma xeylê kêfweşî ke komelê Îranî yo ke binê tedaye de yo, binê sloganê ‘Jin jiyan azadî’ de ameyî têkişt. No serkewtiş bî. La ma nê çîyî zî vanê; ganî hema çina bêro kerdiş û komel senî hîna baş nê çîyî fehm bikero. Ganî ma na nuqta de baldar bê. Binê kontrole hukmatê îslamo sîyasî de se beno, komê şenik senî ciwîyenê, seba heme komelan têkoşîn qey muhîm o. Ganî nê problemi bêrê zelalkerdiş. Yewine rayîrê destkewtişî rijnayîşê hukmatî yo. Ganî babeta têduştê cinsîyetî de û têduştî de camêrdî bêrê perwerdekerdiş û bibê wayîrê hişmendî. Ganî ma bi komê cinîyan ê etnîkî reyde bêrê têkişt û seba nê çîyî wext û enerjî bêro xerckerdiş. Wina bibo do serê komelî de tesîrêke hîna xurt bêro awankerdiş.