Oznur Deger

 

MÊRDÎN - Kaybaze Şaneşîn Performansî Rênase Aburşu bale ant serê muhîmîya kultur û hunerî û vat: “Ameyoxê ma kultur û hunerê ma yo. Kultur û huner destê merdimî ra bêrê girewtiş merdim fetisîyeno û mireno. Ma nêwazenê bimirê. Ma wazenê biciwîyê. Ma wazenê ziwanê kurdkî Mêrdîn de bidê ciwîyayîş.” 

 

Tedaya vera kultur û hunerî yê kurdan zêde bena û ciwanê kurdî vera tedayan de bi alternatîfê cîyayan hunerê xo îcra kenê. Serra 2016î de dimayê tayînkerdişê qeyûman heme dezgehî bi KHKyan ameyî girewtiş û têkoşînê vera nê dewam keno. Nê dezgehan ra yew zî Şaneşîn Performans o. Şaneşîn Performans serra 2021î de hetê komêk ciwananê kurdî ra ame awankerdiş. Kome sere de Mêrdîn de dima ra zî xeylê bajaran de vejîyena sahne ser. Kaybaza kome Rênas Aburşu qala awanbîyayîşê Şaneşîn û kayê xo kerd.

 

‘Ma bi hawayêkê komunal sahneyê xo awan kerd’ 

 

Rênase da zanayîş ke sibata 2021î de Şaneşîn Performans hetê wendekarê Edebîyat û Ziwanê Kurdî (Kurdolojî) ra Mêrdîn de ame awankerdiş û bi perwerdeyê ke girewtî no di serrî tîyatro kenê. Rênase wina vat: “Dima ra lazimîyê ca vejîya raşte. Ma zehmetîyan ant. Ge-ge dezgehan vatêne bernameyê ma esto cayê ma çin o ma bidê şima. Coka ra ma nêeşkayêne kay bikerê. Dima ke ma qerar da ma ca akerd. Ma hetê ekonomî û babetê bînan de wayîrê îmkanan nêbî. Dima ke ma qerar da ke ma sahne akerê ma hîrê aşman seba pakîye ameyî tîya. Îmkanê ma kêm bî. Tena destê ma de sahne estbî. Ma vera hende bêîmkanan provayê xo kerd. Ma bi hawayêkê komunal sahneya xo awan kerd." 

 

‘Seba paştîdayîş bêro zêdekerdiş ma bilêt rot’ 

 

Rênase dewamê qiseykerdişê xo de nê çîyan ard ziwan: “Dimayê qerarê awankerdişê sahneyî seba zêdekerdişê paştîdayîşî ma komine bilet rot. Ma kombîne bilêt bi hezar TLyî rot. Yê ke bilêt herînabî eşkayêne yew serrî bêrê kayê Şaneşîn Performansî û heme zî paştîdayîş dayî ma. Bi no hawa ma dest bi kayê xo kerd. Ma sahneyê xo sere de kayê ‘jina Qelew’ rê Êlih de akerd. Dimayê nê kayî kayê ‘înfaz’ yê aîdê ma bî ame kaykerdiş. Ma heme kayê meyman û hem zî kayê xo kaykerdêne. Demêk nizdî de ma kayê meyman ‘Dêrê Zargotin’ kay kerd. Kayê tutan yê ‘Şengê û Pengê’ yê ma ame kaykerdiş. Nika Şaneşînî hîrê kayê bînan vet. Yê ewil ‘Bêcir’ bî. Bêcir 5-6 bajaran de ame kaykerdiş. Kayê bîn zî 'Kanser’ bî. 7-8 bajaran de ame kaykerdiş. Tewr peynî ma kayê ‘înfaz’ vet. Xebatê ma yê winasî dewam kenê.” 

 

‘Çîyo ke ma payan ser de tepişeno ziwanê ma yo’ 

 

Rênase bale ant serê muhîmîya ziwanê dadîye û wina dewam kerd: “Merdim eşkeno xo bi ziwanê xo îfade bikero. Wexto ke bi ziwanêk bîn ez veng vejena ez xo xerîb hîs kena. Çîyo ke ma payan ser de tepişeno ziwanê ma yo. Kurdistan de tena tîyatro ser de nê serê kultur û hunerê kurdan de tedayê cidî estê. Ge-ge di saetî kayê ma rê maneno kayê ma yeno qedexekerdiş. Yan zî rojêk kayî ra ver ma eşnawenê ke kayê ma yeno betalkerdiş. Qey? Semedo ke kurdî yo. Amancê ma no yo ke tîyatroyê kurdî aver şêro. Tena ma tîya de nêwazenê, ma wazenê her çar parçeyê Kurdistan û bajarê Tirkîya de vengê xo bidê eşnawitiş. Sey Tîyatroyê Bajarî yê Amedî, sey tîyatroyê Êlihî, Wanî, Mêrdînî tîyatroyêk wina esto. Ma wazenê ziwanê kurdî Mêrdîn de bêro ciwîyayîş. Perwerdeyê ma xeylê serkewte derbaz benê. Ma wazenê xebatê xo yê bînan zî rayîr ra berê.”

 

‘Ma eleqeya ke yena mojnayîş ra kêfweşê’ 

 

Rênase qiseykerdişê xo yê peyênan de da zanayîş ke eleqeyêk gird yena mojnayîş û xeylê kêfweşî û wina peynî kerd: “Wexto ke ma pakîya tîya kerdêne kesê ke ma dîyêne persayêne şima se kenê. Ma vatêne ma sahneyê tîyatro akenê. Zaf kêfweş bîyêne. Tutî zaf kêfweş bîyêne. Kayê ma yê ewil açarnayîş bî la ma heme açarnayîşê kurdî kerd. Ganî her kes seba ciwîyayîşê kurdî hewl bido. Çi destê înan ra yeno wa bikerê. Ma wazenê heme keye bi tutanê xo reyde kurdî qisey bikerê. Ganî keye tutanê xo bi kurdî pîl bikero.”