Rojda Aydin

 

WAN - Îdarekara Arsîsayî Nazê Avras, dîyar kerd ke serê ziwanê kurdkî de polîtîkaya asîmîlasyonî dewam kena û wina vat: "Hemverê asîmîlasyonî de kursê neweyî dayê destpêkerdiş. Ez venga her kesî kena ke tewrê kursan bibê û cuya rojane de kurdkî qisey bikerê.”

 

Komeleya Cigêrayîşî yê Ziwan Kultur û Hûnerî (Arsîsa) ya Wanî, bi serran o perwerdeyê ziwan û kulturê kurdî dana, xebatê xo dewam kena. Komeleya ke hetêk qeydan gêna, hetêk bîn ra zî dest bi kursê xo yê neweyî kerd. Eynî wextî de rojê vîyarte de dimayê perwerdeyê ziwanê kurdî yê 3 aşmabn 16 wendekarê bînî yê tutî zî pîlî bî. Komeleya ke qeyd û kursê xo nêda vindarnayîş, hemverê asîmîlasyonî têkoşînê ziwanê kurdkî dana. Hemverê hîsgêrî û wayîrvejîyayîşê ziwanê kurdkî Partîya Herêmê Demokratîke (DBP) zî komeleye dest bi perwerdeyê ziwanê kurdkî kerd.

 

Îdarekara Arsîsayî ya Wanî Nazê Avras, derheqê kursê neweyî xebatan de qisey kerd.

 

‘Asîmîlasyonêk gird serê ziwanî de esto’

 

Nazêye, dîyar kerd ke ziwanê kurdkî ziwanêk xeylêk dewlemend o û wina vat: "Her netew bi ziwanê xo yeno naskerdiş. Serê cepheyê tu kesêk nijad û cinsî nênuseno. La wexto ke merdim qisey keno, merdim xo dano nasnayîş. Labelê hetê wayîrvejîyayîşê ziwan, kultur û welatî de sey kurd ma lewaz vindenê. Girîngîyê ke ma danê ziwanê xerîbî eke ma bidayîne ziwanê xo do hewcedarî bi perwerdeyî nêkerdêne. Ganî ma keye, kuçe, sazgeh û mekteban de bi ziwanê xo qisey bikerê. No demêk derg o ke ziwanê  kurdkî ver bi çinbîyayîş û helênayîşî şino. No seba ma kêmîyêk o. Ma nêzdîyê 70-80 mîlyon kes ê la tu sazgehêk de bi hawayêl fermî ma nêeşkenê ziwanê xo qisey bikerê. Ganî ma ziwanê kurdkî bikerê wareyê raşteyî û bibo ziwanê fermî. Ganî sazgehê dewlete de zî bi ziwanê kurdkî bêro qiseykerdiş. Seke kurd na na komare awan kerd û berê Anadoluyî ziwanê tirkî rê akerd. La ewro ziwan û kulturê ma werte ra yeno wedaritiş. Heqê pêro ziwanan esto ke bêro qiseykerdiş. Heqê ziwanê kurdkî zî esto ke ma her ca de qisey bikerê. Ma ewro seba ziwanê xo têkoşînêk pîl danê. Ma seba ziwanê xo bedel dayo. Bi hezaran şarê kurdî seba goşdarîkerdişê kasetê bi kurdkî ameyê şehîtkerdiş. Seba nê ma rûmetê ziwanê xo bizanê. Ma ziwanê xo roj bi roje ser bikerê.”

 

‘Ganî ziwanê kurdkî her ca de bêro qiseykerdiş’

 

Nazêye, dîyar kerd Arsîsê Wanî de xebata xo dewam kena û no zaf keyfê aye ano û wina vat: “Ganî pêro sazgeh, dezgeh û partîyê ma bi ziwanê kurdkî qisey bikerê. Seba nê zî ma komeleya kursê xo beş bi beş danê. Ma perwerdeyî hem danê tut û hem zî kesê emrê pîlî. No zî seba ma keyfweşîyêk a. Bi taybetî demê peyîn de zêdeyêr hişyarîyêk seba ziwanê kurdkî esto û sazgehê ma dest bi perwerdeyê ziwanê kurdkî kerdê. Eynî wextî de DBPyî zî nê cayî dest bi perwerde kerd. No zî ma xeylêk kêfweş keno."

 

‘Her komêk de nizdîyê 20-25 kesî estê’ 

 

Nazêye eşkera kerd ke kurdê înan yê komeleye dest pêkerdo û heto bîn de zî qeydê înan dewam keno. Nazêye wina qala kursan kerd: “Sewîyeyê destpêkerdişî de yew sinif, sewîyeyê yewine de hîrê sinifî, sewîyeyî diyîne de di sinif estê. Sewîyeyê hîrine de zî nika qedîya. Sewbîna sinifêk ma yê sewîyeyê mamosteyî zî esto. Kesê ke sewîyeyê mamsoteyîye de perwerde gênê her beşî ser de yenê perwerdekerdiş. Sewîyeyê mamosteyî de dersê sey heqîqetî, xopawitiş û jineolojî yenê dayîş. Sewbîna hewteyo vernîya ma de do sewîyeyê tutan zî bêro akerdiş. Rojanê vîyarteyan de 15 tutê ma yê wendekarî zî mezun bîyî. Her sinifêk de nizdîyê 20-25 kesî estê. Sewîyeyê destpêkerdişî de kesê ke qet kurdî nêzanê perwerde gênê. Bi taybetî venga mi partîyê siyasî û dezgehano ke ma xo bimusnî kurdkî û bi kurdkî qisey bikerê. Ma bi ziwanê xo her raşteyê cuye de qisey bikerê. Bi no hawa ma mabenê xo, dadî û şarê xo de têkilîya ziwanî bironê. Ma tîya de paweyê heme kesê ke semedê musayîşê ziwanî bêrê yê.” 

 

'Perwerdeyê bi ziwanê kurdî wazenê’ 

 

Nazêye dîyar kerd ke bi serran o seba ziwanê kurdkî bibo ziwanê fermî û mekteban de perwerdeyê ziwanê kurdkî bêro dayîş têkoşînêk gird yeno dayîş û wina dewam kerd: “Her roje serê ziwanê kurdkî de polîtîkayê asîmîlasyonî yenê rayîr ra berdiş. Wazenê ziwanê kurdkî bêro çinîkerdiş. Ma reyna venga xo reyna kenê; ganî ziwanê kurdkî bibo ziwanê fermî. Sey ziwanêk xerîb yeno dîyîş. Heq û waştişê her kesî no yo ke ziwanê xo qisey bikero. Şarê kurdî zî wazeno bi ziwanê xo perwerdeyî bigêro. Qedexeyê serê ziwanê kurdkî qedexeyê xozaya kurdkî dano fehmkerdiş. Ma wazenê no qedexeyê serê ziwanî bêro wedaritiş û ziwanê ma zî bi lez bibo ziwanê fermî. Ma nêeşkenê nameyê kurdkî parkanê xo bidê. Şaredarîyê ma nameyê kurdkî park û raşteyan dabî. La wexto ke AKP qeyûman tayîn kerd nameyê kurdkî raşteyan ra wedarit û nameyê goreyê xo rona. Ganî şarê kurdî vera nê çîyî de bivejîyo.”

 

Venga wayîrvejîyayîşê ziwanî 

 

Nazêye qiseykerdişê xo yê peyênan de venga heme kesî kerd ke vera ziwanê kurdkî de hîna zêde hîssin bibê û wina peynî kerd: “Ma keyeyanê xo de bi tutanê xo reyde ziwanê tirkî ganî qisey nêkerê. Ganî ma hende zêde muhîmî nêmojnî ziwanê xerîbî. Ma bi tutanê xo reyde kurdkî qiseybikerê ke tutê ma zî têkilîya xo kurdkî ronê. Ma ewro ameyî na merhela ke tutê ma kurdkî nêzanê. Venga mi dadîyan ra no yo ke bi tutanê xo reyde kurdjî qisey bikerê. Ma ziwanê xo bi her kesî rê bidê qebulkerdiş.”