Şehrîban Abi

 

QERS - Halîme Subaşiya ke îşkenceyê 12ê êlule ra derbaz bîya, bi qasê ke hemverê tedayê dewlete têkoşîn kerda, vera tedayê camêrdî zî têkoşîn kena. Halîme wina vana: “Cinî bi tedayê pî, mêrde, bira û domananê xo yê lajan kewena binê ablûqa. Ganî ma vera nê têkoşîn bikerê, vera dîktatoran veng vejê.”

 

Rêçê darbeyê leşkerî yê 12ê êlule 1980 pêwa ke 40 serrî derbaz bîyo zî hema werte de yê. Yew nînan ra cinîyê ke hema rêçê ê rojan serê Halîme Subaşi de yê ya. Halîme o wextî de 14 serrî bîya, ameya tepiştene û ameya îşkencekerdene. Halîme, verê tedayê dewlete de hemverê şîdetê mêrdeyî zî têkoşîn kena.

 

14 serrî ya xo de ameye destbendkerdene

 

Halîme Subaşi, Bazarcixê Dîgorî yê Qersî de ciwîyena û derbeyê 1980yî de hema 14 serrî bîya. La şewêke sereştişê keyeyî de yena destbendkerdene û yena îşkencekerdene. Halîme prosesê destbendkerdişî wina vana: “Xeylê çîyê ke ez nêeşkena bîyarî ziwan kerdî. Nê çî sereyê mi nêtewêna. Nêeşkenê bitewênê zî.”

 

‘Hem şîdetê dewlete hem şîdetê camêrdan’

 

Halîme dîyar kerd ke teda û îşkenceyan fikrê înan ra dûr nêvisto û vat: “Cinî bi tedayê dewlete û camêrdan dir rî bi rî manena. Cinî bi nameyê ‘pereyê şitî’, ‘qelend’ yena zewicnayene. Xeylê cinî bi no hewa yenê zewicnayene. Ez vera nê hedîseyan a. Her wext camêrdan, cinîyê ke waştêne bi înan dir bizewicîyê, tercîh kerdêne. La mi no sîstemo lêşin xira kerd. Mi emrê qij de bi nameyê qelendî de zewac qebûl nêkerd.”

 

“Bi têkoşîn ma eşkenê azad bibê’ 

 

Halîme, debara xo bi xo kena. Bi şitê ke manganê xo ra gêna debara xo kena. Halîme wina vana: “Coka mi zewacê xo de zehmetî nêant. Ez 56 serrî ya û mi qetî nêewnîya cêbê camêrdan ra. Verpayê ci mêrde mi ra pere wazeno. La hema tedayî serê cinîyan de dewam kenê û zewicnayîşo bi zor dewam keno. Eke ma vera nê caardişan pîya têkoşîn bikerê ma do azad bibê.”

 

‘Seba ke vera nê vejîyaya bîya hedef’

 

Halîme, dîyar kerd ke vera sîstemê camêrdan sere wedarnaya û bi reaksîyonan dir rî bi rî menda û wina vat: “Birayê mi rojêke mi ra vat, ‘Na dewe de şitê to nêkerd 5 quriş, cinîyê ke bê qelend zewecênê kes erje nêdano înan’. Yanî vatişê ke camêrdî vanê, vat. Mi zî kênayê xo sey xo pîl kerd û sey xo zewicna. Coka zî dewe de ez bi reaksîyonan rî bi rî menda.”

 

‘Ganî ma vera dîktatorî vengê xo berz bikerê’

 

Halîme peynîya qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke cinî her ca de bi tedayê pî, mêrde, bira û domananê xo yê lajî dir rî bi rî yenê û wina vat: “Ganî ma vera nê têkoşîn bikerê. Ganî ma şîyayîşê sûke sey azadî nêvînê. Azadî vera zîhniyetê camêrdan bi serewedaritiş mumkin o. Nêqebulkerdişê tedayan o. Ganî ma vera dîktatoran vengê xo berz bikerê.