Habîbe Eren

 

ENQERE - Tirkiye de serê prosesê vîrusê koronayî ra 3 mengî derbaz bi û nê prosesî de bêguman şîdet û teda zî zêde bî. Nê prosesî de seba 5 şaredarîyanê HDPyî qeyûm ameyî tayînkerdene û şîdetê serê cinîyan zêde bi. Sewbîna hemverê goran hêriş ameyî kerdene û parlamenterîya hîrê parlamenteran ame vistiş.

 

Tirkîya de 10ê Adare de hedîseya yewin a vîrusê korona ameye eşkerakerdene û dima ra her ke şi hûmare zêdîya. Tirkîya 1ê Hezîrane ra nat kewte prosesê normalbîyayîşî. Prosesê 3 emngan de bêguman teda, destbendkerdene û tepişt zî zêde bî.

 

Tirkîya de verpayê dinya, vera qedexeyê tebervejîyayîşê kuçeyan, 'karantînayê bi zerrîwaşte' ame kerdene. Vera nê reaksîyon ame ramojnayîş û vatî, ganî hukmat tedbîranê lezabeze bigîro. Wezaretê weşîye nê prosesî de xeylêk kombîyayîş kerd û desturê bi serran ê xebatkaranê weşîye betal kerdî. Sewbîna 16ê Adare ra dima zî mabêne da perwerdî.

 

Rojê ewil yê pandemîyî de Antalya de di rojnamegeran xeberan viraştêne, ameyî tepiştene.

 

Pêvînayîşê zîndanan ame wedaritene

 

Xebatkarê weşîye seba kêmîyê ekîpmanan bêrê çareserkerdene veng da. TTByî 16ê Adare de eşkerayîye da û vat, do hûmara hedîse, bi hawayêko logarîtmatîk zêde bibo.

 

Heme dinya de prosesê vîrusî de hepsî yewbînan ra cîya nêameyî kerdene û serbest vera dayî. La Tirkîya de çarçewaya tedbîran de pêvînayîşî ameyî wedaritene.

 

Seba şaredarîyan qeyûmî ameyî tayînkerdene

 

Prosesê pandemî de semedê şaredarîyanê Êlih, Farqîn, Licê, Erganî, Gêl, Guroymak, Halfelî yê Îdirê û Gokçebag ê Sêrî qeyûm ame tayînkerdene. Newroza ke her serre bi mîlyonan kesî beşdar bîne zî emsar nêame pîrozkerdene.

 

Sînorkerdişê vejîyayîşê teberî ardî

 

Semedê kesê ke emrê înan 65 bi 21ê Adare de qedexeyê teberêvejîyayîşê kuçeyan ardî. 5ê Nîsane de zî seba kesê ke emrê înan binê 20î de yo qedexe ardî. 30 şaristanî û Zonguldak, dekewtiş û tebervejîyayîşê înan ame qedexekerdene. 10ê Nîsane de 31 şaristanan de qedexeyê tebervejîyayîşî teberî ame îlankerdene.

 

Îban ame wendene

 

Verê tedbîran de îzahato ke serekkomarî da, vera kesê ke xebityenê paketêka hetkarî bêra eşkerakerdene, hûmara îbanî ame dayene û kampanyaya paştdayîşî dîya destpêkerdene.

 

Heto bîn ra çarçewaya tedbîrê vîrusî de, qanûnê înfazî yê meclîsî ra ame derbazkerdene zî tena hepsîyê edlî ci ra feyde girewtî û hepsîyê sîyasî nê prosesî de verê çiman de nêameyî girewtene.

 

HDPyî ra kampanyaya wayûbirayî

 

HDPyî nê prosesî de bi amancê paştdayîşî keyeyê ke hewcedarîyê înan bî, kampanyaya ‘Keyeyê wayûbirayî' da destpêkerdene.

 

Şîdetê keyeyî zêde bi 

 

Proses de şîdet keye de zêde bi. Xeylêk rêxistinê cinîyan seba zêdebîyayîşî şîdetî klavuzê ‘Rojê koronayî de şîdetî ra pawitiş' weşêna. Xeylêk parlamenterê cinî zî waştiş kerdî ke planê çalakîya lezabez bêrê amadekerdene. Hîrê mengan de 94 cinî ameyî qetilkerdene.

 

Îmralî ra yewin rey pêvînayîşê telefonî

 

Menga diyîn ya vîrusî de zîndanê Îmralî de zî yewin rey pêvînayîşê telefonî ame kerdene. 27ê Nîsane de Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî bi birayê xo Mehmet Ocalanî dir pêvînayîş kerd. Proses de hêrişê hemverê goristanan zî ameyî kerdene. Sewbîna vera Komeleya Cinîyan a Rosa û aktîvîstanê TJAyî operasyonê sereştişê keyeyan 22ê Gulane de bi ca ame û 12 kesî ameyî tepiştene. Verê nê de parlamenterîya hîrê parlamenteran, parlamentera HDPyî ya Colemêrgî Leyla Guvene, parlamenterê Amedî Musa Farisogullari, parlamenterê CHPyî Enîs Berberoglu ame vistene.