Zeynep Durgut

 

COLEMÊRG - Dewa Îde ke 30 serrî verê hetê dewlete ra amebî vengkerdene, nika reyke bîn zî hetê dewijan ra yena awankerdene. La dewa ke newe ra yena awankerdene, ne rayîrê ci û ne zî ceyrana ci esta. Dewijan veng dayî selahîyetdaran ke paştdayîş înan rê bêro dayene.

 

Kurdistan de serra 90an de verê polîtîkayanê qirkerdişî dewijan rê qorîcîtî amebî ferzkerdene û bi desan dewê ke welatîyê înan qorîcîtî qebul nêkerdî, ameybî vengkerdene û bi desan dewî ameybî veşnayene. Bi vengkerdiş û veşnayîşê dewan dir koçêko pîl dewan ra ver bi şaristanan dest pêkerd û nê dir polîtîkayê asîmîlasyonî kewtî dewre. Nê dewan ra yew zî dewa Îde ke girêdayê şaristanê Colemêrgî ya. Dewijê ke dewa xo ra ameyî koşkerdene, dewa bi nameyê Dereva Seyîdan de bi ca bîbî. Serê nê kerdişan ra her çiqas 30 serrî derbaz bi zî hema welatîyê dewe şîyîş û ameyîşê dewe de zehmetî ancenê. Seba ke heta nika hetê selahîyetdaranê dewlete ra rayîrê dewe nêameyo viraştene û ne zî ceryan dewe de esto. Dewijê ke her serre seba ramitiş û bêrîvanîye nê rayîran xebitnenê tehlukeyê pîlan dir rî bi rî manenê.

 

‘6 serrî dekewtişê dewe ma rê ame qedexekerdene’

 

Derheqê prosesê vengkerdene de Meryem Ercage qalî kerde. Meryeme wina vat: “Cuya ma zaf weş bî. Pesê ma bi, ma ramitiş kerdêne û cuya ma bi keda ke ma dayîne derbaz bîne. Ma şîne gom û zozanan. Pêro berardişî bi destê ma bî. Coka weşîye şarî ca de bî û problemê weşîye çinbî. La zulmê dewlete qet serê kurdan ra kêm nêbîne. Şarê Kurdî ke zordarîyê bîyaye qebul nêkerd, sere wederna. Dewlete zî nê serewedaritişî qebul nêkerd, qorîcîtî ferz kerd. Serrê 90an de dewa ma ameya vengkerdene. Dimayê ke dewa ma ameya vengkerdene, ma dewa Dereva Seyîdan de ameyî bicakerdene. Bi qasê 6 serran kewtişê dewe ma ameye qedexekerdene. Dimayê ke 6 serrî derbaz bî, ma ameyî dewe. La êdî tu kesî xo asayîş de hîs nêkerdêne.” 

 

‘Ceyranê dewe çin o û rayîr çin o’

  

Meryeme dewam de wina va: “Destpêk de her kesî seba tedayê dewlete ameyîşê ê dewe qebul nêkerd. 30 serrî yo ma dewêka bîn de ciwîyayî û her serê sibayî kewenê rayîr yenê dewa xo. Nika ma wazenê dewa xo awan bikerê. Hêdî hêdî dewe de awanî yenê viraştene. La awankerdene de ma zehmetî ancenê. Wextê vengkerdene dewe xeylî kesî şî Mersîn û  vaşûrê Kurdistanî. Ceyranê dewe çin o, şebeke çin o, rayîrê dewe çin o. Îmkanê ma çin ê. Ma hende waştişname erşawit, ma hende şî şaredarîyan, ma hetkarî waşt la kesî hetkarîya ma nêkerd û ne ceyran ardî û ne zî rayîrê dewe viraştî. Bi serran o ma wina ciwîyenê. Nika dewe de 6 keyeyî ameyê awankerdene, êyê ke dewan de awanîyê înan çin ê zî. Mecbûrî her serê sibayî rew wirzenê yenê dewe.”

 

‘Ma rayîr û ceyranê xo wazenê’

 

Meryeme tewr peyîn wina vat: “Dewa ma zaf weş a. Her cayê ci ra awe herêkêna. Çimeyê awe tîya zaf ê. Her karê ma tîya de yo. Ramitişî ma tîya kenê. Kesê ke mireno, ma yenê tîya defin kenê. Ma cayêka bîn ra yenê dewa xo. Na dewe de tu karê ma çin o. Ma mecbûrî uca de yê. Seba ke mewsîmê zimistanî ma nêeşkenê bêrê dewe ma uca de manenê. Ma nê mewsîmî de pesê xo tîya wey kenê, ê zî ma ra vanê dewa ma ra vejîyê. Dewe de zimistanî xidar ê. Ne ceyran esto, ne zî rayîr. Homa nêkero yew ma ra bimiro zî heta 10 rojan hayeyê kesêke zî pê çin bena. Seba ke hem dûrî ya û hem zî îmkan çin ê. Akerdişê rayîrê dewe zehmet nîyo. Ma wazenê dewa xo awan bikerê û ma rê ceyran û rayîr bîyarê.”