MÊRDÎN - Bi vilabîyayîşê vîrusê koronayî dir rewşa hepsîyan, keweno mîyanê tehluke. Fatma, Gulser û Fecrîye hepsîyê û nêweşê. Seba şert û mercê zîndanan, rewşa weşîya înan tehluke de ya. Wayanê hepsîyan reaksîyon vera qanûnê înfazî dayî û waştişê veradayene hepsîyê sîyasîyan kerdî.

 

Bi qanunê înfazî dir 90 hezar hepsîyê edlî ameyî veradayene. La serbestveradayîşê hepsîyê sîyasîyan, pakete de ca nêgirewt. Her roja ke vîrûs vila beno, rewşa hepsîyanê sîyasî û bi taybetî zî rewşa hepsîyanê nêweşan keweno rîskêko pîl. Keye û merdimê hepsîyan zî bi vilabîyayîşê vîrusî dir rewşa hepsîyanê xo ra kewtî mîyanê endîşeyan. Her di wayê Fatma û Gulser Ozbaye nêweşê kanserî yê û Zîndanê Şakranî de tepişteyê. Fecrîye Beneke zî nêweş a û zîndanê Tîpê M yê Bayburtî de tepişte ya. Waya Gulser, Fatma û Fecrîyeye derheqê rewşa înan de zanayîş da.

 

Fatma 23 serrî yo tepiştî ya 

 

Hacer Ozbaye waya Fatma û Gulsere ya û bale nate serê her di wayanê xo. Hacere da zanayene ke Fatma, serra 1997 de ameya tepiştene, cezaya muabetî ci rê ameye birnayene û bi komî de 23 serrî yo tepiştî ya. Hacere wina vat: “Fatma zîndanê Amed, Mîdyat, Bayburt, Erzirom û Şakranî de mende. Zîndanê Tîpê E yê Erziromî de teşîsê kanserê cicikan dayî ro. Dayîka mi verê ke wefat bikero, seba Fatma, dem bi dem muracatê wezaretî kerdêne. Nê ser o Fatma berdî verê di embazanê ci. Ûca de dermankerdene ci ame destpêkerdiş. Sewîyeya hîrên ê nêweşîya ci de cicikêke ci ame girewtene. Dima ra aye berdî Şakran verê waya mi Gulsere. Dimayê ke berdî Şakran, dermankerdişê ci tam nêkerdî. Kezeba ci de problem vejîya. Tahlîl girewtî la hema nîno zanayene ke çi yo. Vîrusî ra nêeşkena şêro nêweşxane zî. Waya mi hîrê serrî yo vera kanserî têkoşîn kena. 56 serrî ya û xeylêk nêweşîyê ci estê.”

 

Gulsere zî 28 serrî yo tepiştî ya

 

Hacere derheqê waya xo Gulser Ozbaye de wina qalî kerde: “Serra 1992 de ameye tepiştene. 28 serrî yo hepsî ya. Cezaya muebetî ci rê ameya dayene. Zîndananê Nevşehîr, Erzirom, Mîdyat, Bayburt û Şakranî de mende. Gulsere zî rehîmê xo ra nêweş a. Bayburt de emelîyat bî. Vanê ke nêweşê açerêna kanserê rehmî. Ez seba rewşa waya xo endîşeyîn a. Ûca de nînê dermankerdene. Gulsere bî 59 serrî. Semedê emrê xo zî bînê rîsk de yê. Pakitî çin a. Paketa 3in ê hukmî de hepsîyê sîyasî ca nêgirewtî. Waştişê ma oyo ke pêro hepsî serbest bêrê veradayene.”

 

16 serrî ceza Fecrîye rê birnayî

 

Meryem Beneke zî qanunê înfazî şermezar kerd û dîyar kerde ke waye ci 2012 ra tepişte ya û wina vat: “16 serrî yo Fecrîye rê ceza birnayî. 8 serrî yo tepiştî ya. Weşîye ci qet baş nîya. Vernê de Amed de dima ra Sêrt û nika zî Bayburt de tepişte ya. Milê ci de birîn û platîn esto. Nêweşîya ci astim, mîgren û fitiq esta. Seranserê zimistanî mahkumê nivînan manena. Telefon de bi zor qalî kena. Ma bi desan rey sewqê ci weşt. La nika vîrûs kenê sebeb. Zîndanî pak nîyê. Maskeyêke înan rê zêde vînenê. Odayêka qij de 12 kesî manenê. Pêvînayîşî ameyî qedexekerdene. Qiseykerdişê 10 deqeyî ra zî ma çîyêk fam nêkenê. Maskeyî zîndanan de bi pereyê.”

 

‘Ganî qanûn reyna bêro rastkerden’

 

Meryeme bale ante serê qanûnê înfazî û wina vat: “Gelo no qanûn semedê kam ame vetene? Semedê çeteyan ame vetene. La waya mi ke zirarê ci kesî rê çin o, terkê mergî kenê. Ganî nê prosesê vîrusî de pêro hepsî serbest bêrê veradayene. Yew ci ra xelas kenê ê bînan erzenê adir. Ma bi endîşeyîn ê. Ganî no qanûn bêro sererastkerdene.”