Habîbe Eren

 

ENQERE - Endama Komîsyonê Heqê Domanan ê ÎHDyî Sevînç Koçake, ‘qanûnê tecawizî’ yê ke newe ra ameyo rojeve ercna û va: "Nimûne; domanêka 15 serrî, rastê tecawizê camêrdêko 30 serrî amî û bi sebebê pakkerdişê namûsî, eke bêro zewicnayîş, o wext camêrdo tecawizkar bêsuc o. Eke pêameyîş meclîs ra derbaz bibo, do bi destê dewlete domanî mahkumê tecawizî bêrê kerdene."

 

Sererastkerdişê Înfazî hewteyê vîyarte de Heyetê Pêroyî yê Meclîsî ra derbaz bi û goreyê nê do nêzdîyê 90 hezar kesî ci ra feyde bigîrê û goreyê hîn kesan zî do 150 hezar kesî ci ra feyde bigîrê.

 

Munaqeşeyê sererastkerdişê înfazî dewam kenê û pêameyîo ke 2016î de ame rojeve û bi nê hewl danê ke vernîya zewacê domanan akerê, newe ra ame rojeve. Mehmet Muşî yê AKPyî dîyar kerd ke, serê sererastkerdişî de xebityenê û sînyalê ci do newe ra berê meclîsî. Endama Komîsyonê Heqê Domanan ê ÎHDyî Sevînç Koçake derheqê qanûno ke raya pêroyî de sey ‘qanûnê tecawizî’ yeno zanayene de qisey kerde.

 

*Qanûnê înfazî ke her çiqas îqtîdar vajo, gumanbarê ke vera cinî û domanan suc kerdê, ca nêgîno zî rewşe wina nêaseyena. Do kesê ke şantaj, tacîz, tecawiz û şîdetî serê cinîyan de bêrê veradeyene. Ti nê senîn ercnena?

 

Roja qanûnê înfazî ame rojeve, rêxistinê heqê domanan û cinîyan hewl dayî ke gumanbarê sucê hemverê cinî û domanan yenê muhakemekerdene, teberê qanûnî da ca bigîrê. Hema tahlîye nêvirazîya, vîrusî ra şîdetê keyeyî se ra 27,8 bi zêde. 11ê Adare ra dima xeylêk kesî hetê camêrdanê ke tewr nêzdîyê înanê, ameyî qetilkerdene. Xeylêk cinî rastê şîdetî ameyî.

 

 

*Wexto ke merdim ameyox ra ewnîyeno gumanbarê yenê veradayene eynî sucî dubare kenê. Ti na rewşe senîn ercnena?

 

Goreyê cigêrayîşê Mudirîyê Pêroyî yê Îstatîstîk û Sicîlê Edlî, bi rayîrê efûyî kesê ke zîndanan ra vejîyenê, her 5 kesî ra di heb reyna eynî sucî kenê. No zî seba komelî tehdîd awan keno.

 

*Qanûnê înfazî 2016 de her wext ameyne rojeve. Tîya de amanc çi yo?

 

Pêameyîş, 4 serrî bi ameyne rojeve. Her rey bi têkoşînê cinîyan ame vindarnayene. Menga çele de reyna ameye rojeve. Ma kewtî tevger. Hem rêxistinê heqê cinîyan, hem yê domanan ardî rojeve. 14 rêxistinan raporêk amade kerdî û bi Komîsyonê Edeletî yê meclîsî ra pêvînayîş kerdî. Ma rapor bi çapemenîye dir zî pare kerd. La bi sebebê vîrusî dir reyna ardî rojeve. No qetî nîno qebulkerdene.

 

*Ti eşkena derheqê muhtewaya qanûnî de zanayîş bidê? 

 

Pêameqanûn yeno na mana; eke domane bi hêrişkarî de bêro zewicnayene, sucê ci keweno û seke mêrde ageyreno keye. Qanûn de mabêne emrê sey 15 yeno vînayene. Nimûne; domanêka 15 serrî rastê tecawizê camêrdêko 30 serrî amî û bi sebebê pakkerdişê namûsî yena zewicnayene, o wext camêrdo tecawizkar bêsuc o. Eke qanûn meclîsî ra derbaz bibo, o wext bi destê dewlete domanî mahkumê tecawîzî bêrê kerdene.