Nazlican Nûjîn Yildiz

 

İZMİR - Endama PMî ya DEM Partîye Aysel Bataray derheqê munaqeşeyê serê Destûrê Bingehîn ê neweyî de qisey kerd û dîyar kerd ke nê munaqeşeyan de ganî ewnîyayîşê cinîyan rê muhîmî bêro dayîş û vat, "Bê fikrê cinîyan ne destûrêk bingehîn ê baş eşkeno bêro viraştiş û ne zî derheqê cinîyan de qerarê başî eşkenê bêrê dayîş." 

 

Dimayê weçînayîşê herêmî yê 31ê Adare, bi serdayîşê Serekê TBMMyî Numan Kurtulmuş yê partîyan, hemleyê 'Destûrê Bingehîn ê newe' ameyî destpêkerdiş. Munaqeşeyê ameyî destpêkerdiş dewam kenê. Heto bîn ra munaqeşeyê serê vurnayîşê Destûrê Bingehîn ê 1982yî zî verê nê amebî destpêkerdiş zî dewam kenê. Her çiqas Destûra Bingehîn ê serra 1982î de ke dimayê darbeyê leşkerî yê 12ê êlule ame amadekerdiş û hetê hîn cayan ra sey "destûrê serdemê derbeyî" her çend ke mîyanê 42 serran de di nê destûrê bingehîn de hîn vurnayîşş ameyî kerdiş zî seba destûrêk bingehîn ê newe qîm nêkenê û pêkerdişêk pê nêame. Tewr peyîn destûrê bingehîn ê bîyaye de referandûmê 2017ine de, bi derbazbîyayîşê sîstemê parlamenterî seba Sîstemê Hukmatî yê Serekî, vurnayîş amebî kerdiş.

 

Endama PMî ya DEM Partîye Aysel Batyar ercnayîşê munaqeşeyê Destûrê Bingehîn ê neweyî de, bale ant serê destkewtişê cinîyan û Peymana Stenbolî û dîyar kerd ke nê munaqeşeyan de fikrê cinîyan muhîm o.

 

Çi test ra vejîya

 

Aysele dîyar kerd ke her roje cinîyêke yena qetilkerdiş û qanûnê bi hûmara 6284ine nîno caardiş û wina dewam kerd, "Ma hewldayîşê fehmê cinî, bi taybetî hetê rejîmê AKPyî ra seba ke têgehê cinî mîyanê keye û tutan de ca bikero, vînenê. Yew di çîyê başî yê AKPyî wextê îqtîdarê xo de kerd, Peymana Stenbolî bî. La binê tedayê hîn derûdoran de bi lez û bez nê çî da hetêk û dimayê nê zî atmosferê tarî û zordar ke raşteyê têkoşînê cinîyan teng kerd, ca ard. Munaqeşeyê serê Destûrê Bingehîn ê neweyî de, ma hêvî kenê ke gamê pozîtîfî seba cinîyan vejîyê.”

 

'Wazeno fehmê monîst daîmî bikero'

 

Aysele vat, AKP-MHP hewl danê destkewtişê ke cinî  bi têkoşîn bi dest kerdê, bi Destûra Bingehîn çin bikero û vat, "Bi destûrê bingehîn wazeno rejîmê xo, feraseta monîst, camêrdî daîmî bikero û seba nê bergek qanûnî amade bikerê. Ganî hemverê nê hêrişî de, cinî bêrê têhet û vengê xo berz bikerê. Ganî ma têkoşîn kuçe, kargeh û raşteyan de bikerê.”

 

'Destûra Bingehîn nê rengî nîno viraştiş'

 

Aysele dîyar kerd ke na babete de fikr û îtîrazê cinîyan xeylêk zelal ê û vat, “Destûrê Bingehîn bi nê rengî nîno viraştiş. Vurnayîşê ke gotarê derheqê cinîyan de ameyî kerdiş, qet bi no hawayî nînê kerdiş. Nakokî çi beno wa bibo. Destûra Bingehîn seba pawitişê şexsan bi taybetî cinîyan hemverê dewlete de yeno viraştiş. Destûra Bingehîn kesan hemverê dewlete de paweno. Labelê nê xebatê Destûra Bingehîn hewldayîşê arastekerdişê dewlete yê pêro welatijan ser de yo."

 

'Bê pêvînayîşê cinîyan reyde Destûrê Bingehîn nîno viraştiş'

 

Aysele dîyar kerd ke na rewşe seba cinîyan tarîtîyêke, bi taybetî destkewtişê cinîyan yê ke ameyê qanûnîkerdiş pêro bi têkoşîn ameyê destkerdiş û wina qedêna, "Bi serdayîşê sazgehê camêrdan û peygoşkerdişê sazgehê cinîyan, Destûreke Bingehîn ê baş vejêno werte nîyo û ne zî seba cinîyan eşkenê qerarê başî bêrê dayîş. Ez vana ke nê hewldayîşî veng ê. Nê hewldayîşî yenê manaya tarîkerdişê ameyoxê cinîyan û xespkerdişê destkewtişê înan. Ganî hemverê nê de ma têkoşînê xo pîl bikerê."