'Ganî her kurdêk bibo şerwanê ziwanê xo'

  • 13:52 21 Sibate 2024
  • NAROJANE
 
Rozerin Gultekin
 
AMED - Şaîre Nurcan Delîle bi wesîleya 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya qisey kerd û vat: "Vera astengîyê hemverê ziwanî de ganî her kurdêk bibo wayîrê ziwanê xo, bibo şervanê ziwanê xo." 
 
Semedê pawitişê ziwanê ke binê tehluke de yê UNESCOyî 21ê Sibata 1999î sey Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya îlan kerd. Her çend ke xeylê pêkerdişê mîyanneteweyî û belge semedê pawitişê ziwanî bibê zî dewletê sey Tirkîya yê otorîterî heqê ziwanê dayîke nas nêkenê. La têkoşînê vera polîtîkayê yewziwanî dewam kenê. Rayîrbera Komeleya Edebîyatkarê Kurdî Nurcan Delîle derheqê ziwanê dayîke û tedaya serê ziwanî de ercnayîş kerd.
 
'Ziwan çinî bo şar zî çin o’ 
 
Nurcane ard ziwan ke ziwan bîyayîşê şarêk îfade keno û wina vat: “Şarêk bi ziwanê xo kulturê xo û nasnameyê xo wayîr keno. Ziwan destpêkerdişê merdimîye yo. Ziwanê şarêk çinî bo o şar zî çin o. Kurdî û kulturê kurdan şarêk dewlemend o. Kokê ziwanan kurdî ra yeno. Coka ra vanê eke ma kurdkî serbest bikerê do kurdkî bikewo vernîya ziwanê ma. Coka ra zî destur nêdanê ke ziwanê kurdkî serbest bibo û aver şêro. Eke ma ziwanê xo nêpawê, eke ma seba ziwanê xo şer nêkerê, her kurd eke şervanêk ziwanê xo nêbo do kurdî nêbê wayîrê statu. Ganî ma wayîrê ziwanê xo bivejê û xebate semedê ziwanî bikerê. UNESCO 21ê Sibate sey Roja Ziwanê Dayîke îlan kerd la seba ke ziwan serê payan de bimano çend têkoşîn keno? Ganî merdim serê na babete de munaqaşa bikero." 
 
'Şar wexto ke bi ziwanê xo qisey bikero o wext do problem çareser bibo' 
 
Nurcane da zanayîş ke seba şarêk bêro çinîkerdiş ziwanê ê şarî ganî bêro destpêkerdiş û wina vat: “Ez timî bi ziwanê xo qisey kena la semedê nê çîyî mi xebat nêkerdêne. Mi tarîxê xo wend. Ez hîna zêde musaya ziwanê xo. O wext mi dî ke ez hîna kêfweş bena. Semedo ke ziwanê mi bîyayîşê min o, coka ra mi dest bi xebatê na babete kerd. Wexto ke ez wayîrê ziwanê xo vejîyena ez xo zî weye kena. Asîmîlasyon ziwan û kulturî ra dest pêkeno. Eke heta nika kurdî serê payan de mendî, no wayîrvejîyayîşê ziwan û kulturî ra yo. Taybet eke tutî bi ziwanê xo qisey bikerê do o wext şexsîyetê înan goreyê nê ziwanî aver bikewo. Tutêk wexto ke bi ziwanê xerîban pîl bibo, şexsîyetê înan zî tam aver nêşêno.” 
 
Bêtêduştî vernîya cinîyanê edebîyatkaran de astengî ya 
 
Nurcane bale ant serê rolê cinîyan ê raşteyê averşîyayîşê edebîyatî û wina dewam kerd: "Xebata cinîyan na babete de merheleyêka baş de ya. La cinîyî bêtêduştîya cînsîyetê komelî vera zehmetîyan ancenê. Wexto ke ma Komeleya Edebîyatkarê Kurdî akerd xeylê cinîyî komeleye de ca girewtêne. La rolê ke serê cinîyan de ameyî ferzkerdiş vera hetê xebate de zehmetî dîyî. Çareserîya nê çîyî zî bedilnayîşê zîhnîyetî yo. Ganî vernîya cinîyan bêra akerdiş. Ganî cinî têkoşîn bikera. Ganî perwerdeyê Jineolojîye yê pîya bêro dayîş." 
 
'Ganî ma her ca de kurdkî qisey bikerê’ 
 
Nurcane dîyar kerd ke Komeleya Edebîyatkarê Kurdî de cayê xo gêna û xebatê ziwan rayîr ra bena û wina qiseykerdişê xo peynî kerd: "Ma sey şarê kurdî ganî wayîrê ziwanê xo bivejê. Serra 2024î de ganî ma ziwanê kurdî sey ziwanê fermî bidê qebulkerdiş û seba nê çîyî çi destê ma ra bêro ma do bikerê. Ganî ma her ca de bi kurdkî qisey bikerê."