Elfazi Toral

 

STENBOL - Endama OHDyî û avûkata zerrîwaze ya Komeleya Wextê Cinîyan Ekin Baltaşe derheqê wezîfeyê newe û endamtîya AYMyî ke endamê Şûraya Dewlete ame tayînkerdiş û eynî wext de feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî de îmzaya ci zî est o de qisey kerd û vat: “Ma do bi nê tayînkerdişî reyde bivînê ke senî cuya cinîyan bena babeta bazarîye. Qerarê ancîyayîşê Pêkerdişê Stenbolî goreyê prensîbê qanûn û mîyanneteweyî nêbî. Keso ke binê qerarê ancîyayê Pêkerdişê Stenbolî de îmzaya ci est a, bî endamê AYMyî.” 

 

Kurdistan û Tirkîya de qirkerdişê cinîyan her ke şino zêde beno. Tirkîya ke tede her roje tewr tay 3 cinî yenê qetilkerdiş û şîdetê camrêd-dewlete yeno surkerdiş. Bi qerarê îqtîdarî polîtîkayê bêcezaverdayîşî û "fînayîşî" kerdoxî yenê xelatkerdiş. Tirkîya bi qerarê Serekkomar Tayyîp Erdoganî 20ê Adara 2021î de şewêk de Pêkerdişê Stenbolî ancîyabî. Dimayê qerarî yew kesê ke îmza eştbî binê ancîyayîşê qerarê Pêkerdişê Stenbolî endamê Şûrayê Dewlete Yilmaz Akçilî bî û 21ê Çeleyî de hetê Tayyîp Erdoganî ra sey endamê Mehkemaya Makeqanûnî (AYM) ame weçînayîş. Vera qerarî de hetê cinîyan de reaksîyon ameyî mojnayîş. 

 

Endama Komeleya Huqûqnasan ya Seba Azadîye (OHD) û avûkata zerrîwaze ya Komeleya Wextê Cinîyan Ekin Baltaşe derheqê babete de qisey kerd.

 

'Wedaritişê pêkerdişî bî sebebe kiştişê cinîyan’ 

 

Ekine da zanayîş ke Tirkîya de qirkerdişê cinîyan est o û roja ke AKP ameyo îqtîdar ra heta nika qanûnan de bedilnayîşê fîîlî pê ameyî û wina vat: “Dimayê feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî kiştişê cinîyan zêde bî. No seba cinîyan bî vînîbyayîşêk. Qanûnê nika cînsîyetperest o, bi wedaritişê Pêkerdişê Stenbolî zî paştîya nê çîyî ame xurtkerdiş. Eynî wextî de polîtîkayê bêcezaverdayîşî hêz dano kiştoxan.” 

 

Cuya cinîyan bî babeta bazarî! 

 

Ekine babeta endamtîya Yilmaz Akçilî yê AYMyî zî ercna û vat: “Endamtîya Yilmaz Akçilî yê AYMyî yeno manaya ma heqanê şima yê qanûnê bingeyîn nas nêkenê. Ma vînenê ke cuya cinîyan senî bena babeta bazarîye. Qerarê ancîyayîşê Pêkerdişê Stenbolî goreyê prensîb û qanûnê mîyanneteweyî nêbî. Keso ke binê qerarê ancîyayê Pêkerdişê Stenbolî de îmzaya ci est o bî endamê AYMyî. Kesê ke îmzaya înan binê nêhuqûqîyan de est a, ma vînenê senî resenê koltixan. Ma zanê ke bi Partîya Refaho Newe û bi tay tarîkatan reyde pêvînayîş kenê. AKP seba hawizê xo yê rayan zêde bikero Pêkerdişê Stenbolî sey qertêk dî. Zîhnîyetê înan yê cînsîyetperestî her ca de vila bîyo.”

 

'Îqtîdar azadîya cinîyan ra terseno’ 

 

Ekine da zanayîş ke ê bi îqtîdarê sîyasî yê dînperest reyde rî bi rî mendî û dîyar kerd ke azadîya cinîyan ra tersenê. Ekine ard ziwan ke îqtîdar wazeno cinîyan keye de hepis bikero û vat: “Xeylê cinîyê ke hetê sîyasetî de aktîfê, est ê. Wexto ke cinî azad biba do peynîya îqtîdarî bêra. Tarîx de zî wina yo. Têkoşînê cinîyan binê tehdîdî de yo. Îqtîdar wazeno profîlêk bi cinîyan bar bikero. Wazenê cinî keye ra nêvejê teber, vatişê camêrdan ra nêvejê teber, bi çîyê şenikan bidê vindarnayîş, tena cuya xo qaseyo ke yeno dayîş îdame bikerê, awan bikerê." 

 

Hêvîya ma est a... 

 

Ekine qiseykerdişê xo yê peyênan de ard ziwan ke seba cuya xo têkoşînê xo dewam kenê û vat: “Coka ra îqtîdar wazeno vernîya nê têkoşînî bêgîro. No têkoşînê cinîyan babeta mendiş û nêmendişî yo. Ez wayê xo yê ke têkoşînê femînîstî de ca gênê pîroz kena. Ez bi heme wayê xo sereberz a. Ez bi cinîyan reyde xo hîna zêde asayîş de hîs kena. Ez zana ke tu têkoşîn veng nîyo. Coka ra zî hêvîya ma est a."