Krîzê ekonomîye hadreyîya zimistanî rê zî kerd

  • 09:42 7 Êlule 2023
  • NAROJANE
 
AMED - Amed de amadekarîyê zimistanî dewam kenê. La krîz nê hadreyîyan ser zî tesîr kerd. Vayeya serê tezgahan hemwelatijan dano zorî û na rewşe vernîya hadreyîyan zî gêno. 
 
Keyeyan de hadreyîya zimistanî dest pêkerd. Cinîyê ke germê peynî yê hamnanî sey firsend vînenê, sebzeyan wuşk kenê û heto bîn de zî konserveyan virazenê. Cinîyê Amedî binê şertê giranî yê krîzê ekonomîye de hadreyîya zimistanî kenê. Her serre nê aşman de her raşteyî de boya sebzeyê pewtene bajar ser de vila bîyêne. Emser eynî çî çin o. Cinîyan derheqê amadekarîya emserrî de ajansê ma rê qisey kerd. 
 
‘Verê cû yew serrêk de reyêk zem ameyêne kerdiş, la êdî her deqe yeno kerdiş’ 
 
Cinîya bi nameyê Fahrîye Çukure da zanayîş ke vaye û şertê ekonomîye vera nêeşkena şêra bazar û wina vat: “Firingîyo tewr xirab kîloyê ci 12 TL yo. Ma bi nê vayeye senî salçe virazê? Her serre mi 20 heb viraştêne la emserr ez nêeşkena 5 heb zî viraza. Reyna goreyê serranê verênan mi sebze emserr tay wuşk kerd. Vaye zaf zêde ya. Serra verêne mi 10 kase firingî girewt û kerd salçe. La emserr ma nêviraşt. Ma bi meaşê teqawitî se bikerê. Ma wendekaran bidê wendiş. Ma şêrê bazar. Ez di wendekarê unîversîteye dana wendiş. Roj bi roje zem yeno. Ez 60 serrî ya. Verê cû yew serrêk de reyêk zem ameyêne kerdiş, la êdî her deqe yeno kerdiş. Her çî wêran bîyo.” 
 
‘Bi 5 hezar TLyî çi yeno girewtiş?’ 
 
Cinîya bi nameyê Naciye Balteye zî ard ziwan ke taxa ke tede ronişena de vayeya bazarî zaf zêde ya û nê çîyan vat: “Lîtreyê şitî bîyo 20 TL. Kîloyê îsotî 15 TL, kîloyê îsotê sûre 25 TL yo. Ma senî bigîrê. Meaşê ma 5 hezar TL yo. Ma nêeşkenê kelepulanê xo yê ferzan bigîrê. Ma hadreyîya zimistanî kenê la ma nêeşkenê çîyêk bigîrê. Ma hema çîyêk wuşk nêkerdo. Pere çin o. Di tutê mi tepişte yê, ez ça ra bîyara.” 
 
‘Vayeye vera ma nêeşkenê çîyêk bikerê’ 
 
Cinîya bi nameyê Amîne Atliye zî dîyar kerd ke serra verêne her çî girewtêne la emserr nêeşkenê şêrê bazar. Amîneye wina dewam kerd: “Ez şira zî destveng agêrena keye. Kîloyê firingîye 15 TL, yê îsotî 25-30 TL yo. Ma çîyêk hema nêviraşto. Ne ez ne zî mêrdeyê mi ma nêxebetîyenê. Ez şina bazar la ez destveng agêrena keye. Serra verêne mi her çî viraşt. Hende vaye nêbî. Ma bi 200 TLyî şîyêne û her çîyî ma girewtêne. La emserr bi 600 TLyî zî ma nêeşkenê çîyêk bigêrî.”
 
‘Heta ke ma yenê keye pere qedîyeno’ 
 
Hanim Cane zî bale ant serê krîzê ekonomîye û dîyar kerd ke hêzê girewtişî nêmendo û wina dewam kerd: “Ez şina bazar wazena goşt bigêra la nêeşkena bigêra. Heta ke ma yenê keye pere qedîyeno. Ma se bikerê? Verê cû kîloyê firingîyî 5 TL bî û emserr bîyo 15 TL. Ma nêeşkenê bigîrê, pere çin o. Heta serê aşme yeno ma deyndar vejîyenê. Cêbê ma de pere nêmaneno. Tena mi salçe viraşt. Meaşê teqawitî mird nêkeno. Tewreyê ardî bîyo 600 TL. Heta serê aşme pere mird nêkeno.”