AMED - Pinar Memîşa ke tutîya xo ra heta nika, xeylêk rey seba teda û zulmê dewlete bi koçberî reyde rî bi rî emnda, dîyar kerd ke dewleta tirke bi hêrişê xo destpêk de cinîyanê kurdan hedef gêna.

 

Dewleta tirke serranê 1980î de bi polîtîkaya xidar hêriş dewan û dewijanê Kurdistanî kerd û bi hezaran cinî, tutî, extîyarî ameyî qetilkerdiş. Vîr û psîkolojîyê tutan de ê hêriş, qetilkerdiş û dewê înan ê veşêyayeyî bi serran ca girewt. Eynî wextî de vînayî ke hêriş û qetilkerdişî kurdan nêqedênenê û na rey zî bi polîtîkayê şerê taybetî reyde qorîcîyan vetî û waştî ke kurdî bi destê kurdan bêrê qetilkerdiş. Endama Tevgerê Cinîyanê Azadan (TJA) Pinar Memîş zî yew ê tutanê ke şahidîyê qetilkerdiş û veşnayîşê dewan kerda ya. Pinare qalê tutîya xo ya ke ameya perçekerdiş kerd û wina vat: "Ez şeş serrî bîya, adir fînayî dewa ma. Dima ra ma 4 keyeyî banêk de mendî. Bi ketober şer kerdêne, qet nêvatêne ê tut ê."

 

‘Bi teştikêke sûr koçê dewêka bîne kerdê'

 

Endama Tevgerê Cinîyanê Azadan (TJA) Pinar Memîş serra 1991î de Pasûr de ameya dinya. Pinare destpêkê qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke tutîya aye de xeylêk reyan dewa înan de şer vejîyayo û zulm û zextêk pîl dewe de ameyo rayraberdiş. Pinare ard ziwan ke seba teda û zulmê dewleta tirke tutîya xo nêciwîyaya û wina vat: "Ma tutîya xo de bî şahidê zext û zulmê ke Kurdistan de ameyê rayraberdiş. Ez şeş serrî bîye, şer nêzdîyê dewa ma de vejîya û cenazeyê hevalê ke şehîd kewtibî, germê aşma tebaxe de erd de verdayî û adir fînayî dewa ma. Dima ra ma 4 keyeyî banêk de mendî. Bi ketober şer kerdêne, qet nêvatêne ê tut ê. Ma dîne ke dû kewtêne zerre, ma vejîyayîne û ma ê wehşetî dîne. Şefeq de ma rawuştî ke camêrdê dewe çin ê û înan berdê ke îşkence înan rê bikerê. Camêrdan kerdêne çemê nêzdîyê ma û bi dar û copan dayîne înan ro. Cinîyan viran kerdêne û şefeq ra heta şan de binê tîje de verdayîne. Wexto ke ma dî cenazeyê hevalan werimyayî û teqiyayî, ma fam kerd ke dişminêk gêj û har hemverê ma de yo. Ma dewe ra vetî û dewa ma pêro veşnayî. Tu çîyêk ma nêmendibi. Tenê teştêkê ke sûr ê maya mi mendibi, aye da serê milê xo û ma derbazê dewêke bîne bîyî."

 

‘Dimayê her hêrişî tu çîyêk destê înan de nêmend'

 

Pinare dewamê qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke 20 rojan tu agahî babîyê xo ra nêgirewta. Pinare dîyar kerd ke wexto ke derbazê dewêke bîne bîyê, keyeyê aye rê qorîcîtî ameyo ferzkerdiş. Pinare da zanayîş ke a dewe de 3 aşmî mendê û wina vat: "Ma nêeşkayîne debara xo bikerê. Seba ke dewleta tirke ekonomî û pêro çîyê dewe kerdibi binê destê xo. Dima ra ma derbazê dewêke bîn bî, ma uca de dest bi xebata titûnî kerd. Titûnê ma hema erd de bî, reyna dewe de şer vejîya. Reyna dewa ma ameye veşnayîş, a dewe de zî ma bêhal û bêkeye mendî û çîyêk ma nêmend. Ma a dewe ra zî vejîyayî û şî dewêka bîne. Uca de zî qorîcî estbî. Dewa hetê Koyê Sûrî de bî, reyna teklîfê qorîcîtî keyeyê mi rê kerdî û keyeyê mi qebûl nêkerd. Dima ra Koyê Sûrî de şer vejîya, eştî serê 5 dewan û veşnayî. Dimayê veşnayîşî dewijan rayîr ra şîyayîş kerd û leşkeran bi ketoberî çeke dayî serê şarî. Ma reyna mecbûr bî ke koç bikerê."

 

Psîkolojîyê hêrişê fek înan ra vera nêdayo

 

Pinara ke tutîya xo de zext û zulmê dewlete nas kerda dîyar kerd ke zîyanê titûnê înan zî veşnayê. Pinare vat, seba dewijan bêçare verdê û bikerê perçeyêk xo rê hêrişê karê înan zî kerdêne û wina vat: "Labelê şar bi îradeyê xo nêbîne qorîcî. Ma şîne ça dewlete bi zulm û tedayê xo ameyîne serê ma. Ma heta serra 2002ine wina ciwîyayî û dimayê serra 2002ine ma ameyî merkezê Farqînî. Wexto ke ma ameyî ê hêrişî hişê ma de mendibî û ma vatêne gelo tîya zî do eynî hêrişî virazîyê".

 

‘Cinîyê kurdî wayîrê îdeolojîyê serekî yê'

 

Pinare bale ant serê têkoşînê cinîyan ê hemverê hêrişê dewleta tirke û da zanayîş ke dewleta tirke hêriş dewan rê kerdêne û sere de cinîyan kerdêne hedef. Pinare vat: "Dinya de çinbîyayîş, bindestî cinî ancena. Dewleta tirke zana ke kurdî wayîrê bawerî û îdelojîyê serekî yê. Seba nê bi qirkerdişî serê cinîyanê kurdan de yenê. Labelê cinîya kurde tu wext peyser nêşina, tena hemverê dewleta tirke nê, hemverê pêro nêheqîyê dinya sere wedarnena."