AMED - Cinîyê Amedî ke krîzê ekonomîye ercnayî dîyar kerdî bi meaşê asgarî ke ameyo zêdekerdiş, nêeşkenê îdareyê xo bikerê û vatî ke vayê vera bazare ra dest veng agêrenê keyeyê xo. 

 

Vîşêrê butçeya gird ke seba şerî ameya cîyakerdiş, vayeya kelepulê werdî yê esasî, herînayîş, germbîyayîş û bacî de problemê ekonomîye yenê ciwîyayîş. Her çend ke demserrê hamnanî bibo zî vayeya zebeş û fêkîyan vera hemwelatijî mecbur manenê ke bazare ra dest veng agêrê keyeyê xo. Bazarê taxan de tewr tay kîloyê firingîyan mabenê 15-20 lîreyî de bedilîyeno, xiyar 15 û pîyaz zî 20 lîre yo. Kîloyê fêkîyê ke tewr zêde hamnan de yeno werdiş zebeş zî tewr tay mabenê 15-20 lîreyî de bedilîyeno. Cinîyê Amedî yê ke seba herînayîş û rotişî vejîyayî bazar, reaksîyon vera vayeyan mojnayî. 

 

Her kes goreyê xo vaye dîyar keno’ 

 

Sureyya Demîrele da zanayîş ke şert û mercê cuye xeylê zehmetin bîyî û nêeşkenê îdareyê xo bikerê û problemê ekonomîye zî xeylê problemanê bînan xo reyde ano. Sureyyaye vat: “Zafane bi taybetî cinî şîdetê ekonomîye ciwîyena. Heto bîn de zî bê huzurî gird beno. Bazar û suke pîya vaye yê. Her kes goreyê xo vaye dîyar keno. Ez teqawit a, la zêdekerdişê meaşê teqawitîye zaf kêm o. Wa vayeya bazar û suke ra biewnê û meaş zî goreyê vayeyan zêde bikerê. Pê vayeya ke bi meaşan ameyo zêdekerdiş ma nêeşkenê yew çeyrek biherînê.” 

 

 

Yewine çimeyê îdareyî pincar o 

 

Melek Ozdemîra ke bi rotişê pincarî hewl dana îdareyê xo bikera û binê krîzê ekonomîye de ya, dîyar kerd ke her çî vaye beno û her hewte vaye virazîyeno. Meleke vat: “Nanê zuwa 12 lîre yo, yew tewreyê ardî 800 lîre yo, tenekeyê runî hezar lîre yo, merdim yew poşetêk bi 500 lîreyî pir nêkeno. Bi raştî zî no krîzê ekonomîye zêde ma ser de tesîr keno. Şima vînenê, tena îdareyê mi bi nê pincarî beno. Seba weyîrkerdişê 6 tutanê xo 25 serrî yo ez nê gureyî kena. Îdareyê cuye xeylê zehmetin o.” 

 

 

'Ganî hem perwerde bibo hem zî xebate’ 

 

Wendekara unîversîteye Fatma Ayhane dîyar kerd ke krîzê ekonomîye heme hetanê cuye ser de tesrî virazeno. Fatmaye ard ziwan ke seba şîyayîşê xo yê perwerdeyî temîn bikera ganî bixebeta û wina vat: “Ez beşê muhendîsî wanena, qeleme û kaxid xeylê vaye yê û ez nêeşkena biherîna. Burs herînena, 200 lîre mird nêkeno. Eke ma hesab bikerê, mirdê werdê ma zî nêkeno. Ne ma eşkenê biwanê û ne zî biciwîyê. Ewro merdim nêeşkeno yew embazêk xo reyde qehwexaneyêk de ronişo û çayêk bişimno. Ma nêeşkenê kitab zî biherînê û biwanê. Ekonomî xeylê tesîr mi ser de viraşto.” 

 

'Çîyêk seba rotişî nêverdayî’ 

 

Fatmaye bale ant şîyayîşê cuye ser û wina dewam kerd: “Bi 200 lîreyo ke ma yenê bazar merdim nêeşkeno çîyêk biherîno. Kerdox yenê cayo ke ez tede xebetîyena, vanê ke her çî vaye yo. Heya, hende raşt vanê ke ez nêeşkena çîyêk bivaja. La ma vaye nêkenê. Zêdebîyayîşê benzînî esto ke tesîrê xo ma ser de zî keno. Fabrîka çin o, welat de zaf tay kargeh mendî, çîyêk nêverdayî ke biroşê. Ne perwerde esto, ne zî dayîş û herînayîş. Her çî zaf vaye yo.” 

 

'Wa fek nê zilmî ra biverdê’ 

 

Hemwelatija ke nêwaşt nameyê xo bida zî vat ke êdî nêeşkenê yew nanêk zî biherînê û nê çîyan ard ziwan: "Tay kesî mîyanê eşteyan ra nan vejenê û wenê. Kesê ke kîra de ronişenê nêeşkenê kîraya bananê xo bidê. Ez 200 lîre ana bazar la nêeşkena pê hîrê lazimîyê xo biherîna. Wa destê xo ronî serê wijdanê xo û fek nê zilmî ra vera bidê. Çîyêk bîn ke ma vajî çin o.”