‘Babeta vurnayîşê qanûnê înfazî de nêardî rojeve’

  • 10:37 25 Tebaxe 2023
  • NAROJANE
 
AMED - Endama Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroyê Amedî Elif Tirenç Îpek Ulaş da zanayîş ke cîyayîyê mabêne hukumwerdoxê sîyasî û edlî reyna yeno xorîkerdiş û vat: "Wexto ke qanûnê înfazî yê peyîn ame viraştiş, hetê şîdetê serê cinî de yeno kerdiş de nêame ercnayîş. Babeta vurnayîşê qanûnê înfazî de cinî nêardî rojeve."
 
Sererastkerdişê înfazî 14ê Temmuze de Heyetê Pêroyî yê TBMMyî ame qebûlkerdiş û hetê Serekkomar Tayyip Erdoganî ra ame tesdîqkerdiş û 15ê Temmuze de Rojnameyê Fermî de ame weşanayîş. Hîn hukumwerdoxî do heta 31ê Temmuze nê tepişteyî hîrê serrî yo lez zîndanê akerde de bimanê. Do dima ra zî bêrê tehliyekerdiş. Mîyanê nê hukumwerdoxan de yê ke seba sûcê kiştiş, birîndarkerdiş, sûcê cinsî, xapênayîş, dizdî, tiryakî, ruşwetî zîndan de manenê zî estê. Endama Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroyê Amedî Elif Tirenç Îpek Ulaş derheqê babete de ercnayîş kerd. 
 
Elife dîyar kerd ke hiqûq Tirkîya de binê tesîrê sîyasetî de maneno û vat, goreyê maddeyê 10ine ê makeqanûnî Komara Tirkîya her kes têduşt ê labelê Tirkîya dewleta huqûqî ra xeylêk dûrî ya. Elife da zanayîş ke Tirkîya têduştî ra xeylêk dûrî ya. Elife da zanayîş ke huqûqê dişminî hemverê tepişteyê sîyasî de yeno rayraberdiş û vat, 20 serrê peyîn hukumetê AKPyî do polîtîkayê zîndanan ê AKPyî esto û bi nê reyde cîyakarîyê pîlî yê mabêne tepişteyanê sîyasî û edlî de yeno awankerdiş. 
 
Tepişteyê nêweşî 
 
Elife dîyar kerd ke goreyê raporê Komeleya Heqê Merdiman nika Tirkîya mabêne 500 û hezarî de tepişteyê nêweşî estê û wina vat: "Kesê rewşa înan giran zî estê. Nêzdîbîyayîşê Tipê Edlî û Wezaretê Edaletî beno sebeb ke no problemê tepişteyê nêweşî nînê çareserkerdiş. Polîtîkaya îqtidarî yê wareyê tepişteyê nêweşî de dewam keno."
 
Elife da zanayîş ke bêedaletî û bêhuqûqîyê hemverê cinî zîndanan de zî esto û wina vat: "Tirkîya de cîyabîyayîş xeylêk esto. Her kes seba ziwan, nîjad, dînê xo bi cîyayî reyde rî bi rî yenê verdayîş. 
 
Camêrdê ke şîdet kenê do bêrê veradayîş
 
Elife da zanayîş ke qanûnê înfazî do tenê tepişteyanê edlî ra feyde bigîrê û no zî do rayîr ver bi şîdetê serê cinî abikero û vat, bi qanûnê înfazî peynî ra seba hukumwerdoxan û tepişteyanê edlî yê hûmara înan nêzdîyê 120 hezarî ya rayîrê veradayîşî ame akerdiş. Elife dîyar kerd kesê şîdet kerdê zîndan de yê û demêk nêzdî de bêrê tehlîyekerdiş. 
 
'Tepişteyê ke zanê do dinyaya xo bedelnê veradayî’
 
Elife da zanayîş ke bi xêrê qanûnê înfazî rayîrê veradayîşî verê versucê şîdetî ame akerdiş û wina vat: "Seba pêro tepişteyê nêweşî bivejîyê, rayaumumî xurt bêro awankerdiş. Seba Aysel Tugluk wina bi labelê seba pêro tepişteyan çi heyf çîyêk wina nêbê. Tepişteyê ke ganî zîndan de nêmanê, seba mehkûmê sîyasî yê coka nêvejenê. Tepişteyê ke zanê ê do dinyaya xo bedelnê, vera danê. Bi nê wazenê heyfê xo bigîrê.”
 
Venga têkoşînî
 
Elîfe da zanayîş ke şert çiqas xidar bê zî ganî têkoşînê edalet û huqûqî yê hemverê îqtidarî dewam bikero û wina vat: "Serrê peyînan de Tirkîya demokratîkbîyayîşî ra xeylêk dûr kewtê. Wexto ke qanûnê înfazî yê peyîn ame viraştiş, hetê şîdetê serê cinî de yeno kerdiş de nêame ercnayîş. Babeta vurnayîşê qanûnê înfazî de cinî nêardî rojeve. Ma bi faşîzmêk pîl reyde rî bi rî yê. Ganî ma seba tepişteyê nêweşî xo ver bidê, ma pêro pîya têkoşîn bikerê.”