Habîbe Eren 

 

BURSA - Seba redkerdişê aşîye nêweşî zêde benê û eynî wextî de iyê nexweşî zêde dibin û wextê peyîn de keyeyî girewtişê gonîya pehnî zî red kenê. Sekretera Baskê Hekîmtîya Keyeyî yê TTBî Dr. Sîbel Uyan, dîyar kerd ke yew sebebê nê oyo ke îqtîdar seba kêfweşîya cemaet û tarîkatan polîtîkayê weşîye aver beno û bernameyê xo rê wayîr nêvejîyeno.

 

2019ine de Tirkîya covîd-19 rî da û dimayê nê redkerdişê aşîye zêde bi. Dimayê nêweşî, bi taybetî redkerdişê aşîyan reyna yeno rojeve. Tirkîya de nêweşîyê sey sûrican, dimayê pandemîyê kovîdî de bi propagandayê aşîye reyde zêde bî. Tewr peyîn Stenbol de di tutî seba sûrican dinyaya xo bedelnayî.

 

Hetê Rêxistina Weşîye ya Dinya (DSO) ra aşî yew mudaxaleyê tewr bi tesîr ê vernîgirewtişê nêweşîyan yeno qebûlkerdiş. Tirkîya de zî bernameyê aşî de seba tutê ke newe yenê dinya û seba tutan aşîyê sey hepatît, hepatît A, BCG, 5 hebî têmîyan, felcê tutan, sûrîcî û  mîrkutik (sûçîçegî) yenê kerdiş. Goreyê dayeyan Tirkîya 2017ine de 23 hezar zêdeyêr keyeyî aşî red kerdê. Serra vîyarte zî nêzdîyê hezar keyeyî testê gonîya pehnî zî red kerdê.

 

Sekretera Baskê Hekîmtîya Keyeyî ya Yewîya Tabîbanê Tirkan ( TTB) Dr. Sîbel Uyan, polîtîkayê hukmatî ercna.

 

‘Redê aşîye bi hawayêkê cidî zêde bi'

 

Sîbele da zanayîş ke sey Hekîmtîya Keyeyî ya TTBî kombîyayîşê hîra pê ardê û vat: "Ma bi hekîmê keyeyî yê her çar hetê Tirkîya reyde têkilî de yê. Redkerdişê aşîyan her tim rojeve de yê. Serrê peyîn de no zêde bîyo. Ma çiqas zanistî ra dûr bikewê, ma hende weşîya xo ra vînî kenê. Çi heyf ke îqtîdaro bîyaye û îdarekarî, her tim zanistî danê hetêk û seba berjewendîyê xo rayîr danê verê weşîye. Wareyê weşîye açarnayê wareyê bazirganî.”

 

‘Bi ziwanê hukmatî paştdayîş yeno dayîş'

 

Sîbele dewamî de wina vat: "Pêwa hemverbîyayîşê aşîye, hemverbîyayîşê girewtişê gonîya pehnî zî zêde bîyo. Wextê pandemî de kesêk bivatêne maske bê kalîte yê, derheqê înan de cipersayîş ameyîne destpêkerdiş. La kesêk bîn hemverê girewtişê gonîya pehnî, hemverbîyayîşî rayra benê. Yew vejêno derheqê nê de agahîyê teberê zanistî, tahrîkar xebitnenê. La tu çîyêk nîno kerdiş. Eşkerayîya ke paştdayîş danê yenê kerdiş. Bi ziwanê hukmatî paştdayîş yeno dayîş."

 

'Herêma erdlerzî de tehluke esto'

 

Sîbele wina qedêna: "Nimûne, keyeyêk esto 5 tutê înan estê, ê peyîn de vanê ma gonîya pehnî nêdanê. Ê pancine de vana ez bawer nêkena. Ma yew bi yew nê vanê. La vanê nê, ez êdî nêkena. Bi sebebê seke ‘mi rojnameyî de wendo genanê ma danê teberê welatî'. Nêwazenê bikerê. Ma vanê şima bi hukmat û wezaretî bawer nêkenê? Wexto ke ma wina vanê vindenê. Ganî hukmat û wezaret wayîrê bername û polîtîkayê xo vejîyo. Ganî vajê ke ‘ma nê danê kerdiş' Seba hemverbîyayîşê aşîyan bi taybetî bi tutan reyde nêweşîya sûrican zaf zêde bî. Hûmara ke wezaretê weşîye daya Rêxistina Weşîye ya Dinya (DSO) 2 hezar û 500 o. Na hûmare zî hûmara aşma vîyarte ya. Vanê sûrîjan ra merg çin o la belgeyan de seba rûrijan belgeyê merdişî de îbareyêk ‘sûrîcan ra merdo/a' xora çin o. Dimayê sûrîjan komplîkasyon esto, sey zature. Sebebê merdişê zature yo la sûrîjî sebebê nê yê. Xeylêk kesî rê rîskê sûrijan esto. Nêweşîyê wina zêde benê. Bi taybetî pêwa sûrijan, hedîseyê harbîyayîşî zî zêde bîyê. Seba harbîyayîşî mergî zî dest pêkerdê. Vîşêrê nê grîb û espijî zî zêde bîyê. Ez seba polîtîkayêke xo sepernenê zanistî veng dana."