‘Peynîardişê tecrîdî yeno manaya asayîşî’

  • 11:21 18 Çele 2023
  • NAROJANE
Marta Somek
 
STENBOL - Endama Heyetê Rayîrberîya OHDyî ya Stenbolê Elîf Taşdogena ke seba pêvînayîşê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî muracat kerde, dîyar kerd ke muracatê ke ameyî kerdiş çinî ameyî hesibnayîş û wina vat: “Peynîardişê tecrîdî yeno manaya wedaritişê tecrîdê serê komelî.”
 
Tecrîdê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî her ke şino giran beno û di serrî yo ke Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan, tepişteyê bînî ke ê zî Îmrali de yenê tepiştiş Omer Hayrî Konar, Veysî Aktaş û Hamîlî Yidirimî ra xeber nîna girewtiş. Tewr peynî 25ê Adara 2021î de keyeyê xo reyde pê telefon pêvînayîşêk kilm pê ardbî. Komîteya Vernîgirewtişê Muameleyo Xirab û Îşkenceyî ya Ewropa (CPT) eşkera kerdbî ke înan mabenê 20-29ê êlele de şîyî Tirkîya û Îmrali zîyaret kerdî. La derheqê mîyanê zîyaretî de tu çîyêk pare nêkerd. Baroyê Huqûqî yê Asrinî eşkerayîyî CPTyî ra dima dîyar kerd ke înan malumat girewtî ke Abdullah Ocalan nêvejîyayo pêvînayîşê CPTyî. 
 
Muracatî bê cewab manenê
 
Avûkatê Baroyê Huqûqî yê Asrinî ke CPTyî reyde pêvînayîş pê ard, fikarê înan raşte ra nêwedarîya. Tecrîd her ke şino giran beno û her çar hetê dinya de seba wedaritişê tecrîdî çalakî û vengdayîşî yenê kerdiş. Komeleya Huqûqnasê Seba Azadîye (OHD) ke babete reyde hewldayîşê înan esta seba pêvînayîşî timî muracat kena la tu cewabêk nêdîyeno yew muracatek înan.
 
Endama Heyetê Rayîrberîya OHDyî ya Stenbolê Elîf Taşdogena ke şexsî zî seba pêvînayîşî muracat kerda, derheqê bêvengîya CPTyî de, hewldayîşê înan yê bênetîce û peynîardişê tecrîdî de ercnayîşan kerd.
 
Huqûqnasan ra xeylê muracatî
 
Elîfe dîyar kerd ke OHDyî xeylê muracatan kerd û wina vat: “10ê Hezîrana 2022î de 775 avûkatî seba pêvînayîşê bi Abdullah Ocalanî û tepişteyanê binan muracatê serdozgerîya Komare ya Bursaye kerdî. Reyna bi serkêşîya OHDyî bi dezgehanê binan reyde seba wedaritişê tecrîdî veng ame dayîş  û ame vatiş ke ganî CPTyî cigêrayîş bikero. Vera nê çîyan hemserekê ma yê OHDyî, avûkatî seba pêvînayîşî muracatê Wezîrîya Edaletî kerdî.”
 
‘Heme muracatî çinî yenê hesibnayîş’
 
Elife dewamê qiseykerdişê xo de da zanayîş ke tewr peynî 21ê Teşrîna Peyêne de Şûbeyê Stenbolî start dayî û xeylê bajaranê Tirkîya û herême de muracatê baroyan ameyî kerdiş û dewam kerd: “La seba nê muracatan zî cewabêk nêdîya. Demek nizdî de seba girewtişê randewuyî ma muracat kerd la ma paweyê cewabî yî. No di serrî yo ke avûkatê OHDyî bê maben muracat kenî. La tu cewabêk nîno dayîş. Wexto ke muracat bêrî kerdiş ya do bêro redkerdiş ya zî do b^ro qebulkerdiş. La bı hawayÊk kêfî heme muracatê fermî çinî yenê hesibnayiş.”
 
'Tecrîd tesîrê xo heme tepişteyan ser de kerd’
 
Elîfe da zanayîş ke înan nê caardişan vera Îmrali de pêvînayîş pê nêardî û domna: “Ganî tecrîd baş bêro fehmkerdiş û vatiş. Eke tecrîd serê cuya komelkî û ruhî ya merdiman de tesîr bikero û cuya komelkî îzole bikero no zaf eşkera mojneno ke tecrîd bi xo yo. Tecrîdo giran yê Îmraliyî serê heme tepişteyan de tesir viraşto. Kişta ci de serê pêro komelî de zî tesîr viraşto.” 
 
‘Têgêrayîşê kêfî do birînanê giranan akero’ 
 
Elîfe bale ant bêvengîya CPTyî ser û da zanayîş ke ganî badê muracatî eşkerayî bidayêne û derheqê na babete de zî nê çîyan vat: “CPTyî raporê xo de qebul keno ke Birêz Ocalan û tepişteyanê bînan ser de tecrîd esto. Vera nê çîyan CPTyî bêvengîya xo paweno û çîyêk nêvano. No kêfîyet do çîyanê giranan rê rayîr akero. Mekanîzma bêtesîr yeno verdayîş. Tirkîya qerarê DMME û DDByî pê nêana. Dewlete bêhuqûqîye ra hêz gêna.”
 
Qey ganî tecrîd peynî bibo?
 
Elîfe qiseykerdişê xo wina qedênaye: “Eke tecrîd peynî bibo do komel nefesêk asan bigêro û asayiş do pê bêro. Zaf zelal yeno dîyîş ke tecrîd heme hetan ser de tesir viraşto. Şikitişê tecrîdî yeno manaya şikitişê tecrîdê serê komelî. Vera tecrîdî de berpirsîyarîyêk gird keweno serê huqûqnasan. Huqûqnasî bê maben têkoşînê xo domnenî. Ez ven dana heme rêxistinanê huqûqi ke têkoşînê xo rayra bibî.”