Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Binevş Agal yan zî Berîvane, Cizîrê Botanî de yew sembola xoverdayîşî ya. Dimayê cinîyê Botanî dayî serê rêça Bêrîvane, serewedaritişê aye seba xo nimûne girewtî û tewrê têkoşînî bî.

 

Binevşe Agal (Berîvan) sembola xoverdayîşê Cizîra Botan a. Kilê serewedaritişê ke Binevşe vist ta, heta roja ewro zî Botanî roşn keno. Binevşe serra 1966 de dewa Bazîwanî ya qezaya Qûbînî ya Êlîhî de keyeyêk Êzîdî de çimanê xo dinya rê akena û heta 15 serrîya xo dewe de manena. Dimayê derbeyê 12ê Êlule yê 1980î pêwa keyeyê xo mecbûr manena koçê Ewropa kena. Taybetî zî serê komelê Êzîdî de tesîrêk pîl kerd.

 

Binevşe Ewropa de vindertişê xo yê seba azadîye mojnena û bi hawayêke aktîf mîyanê xebatanê azadiya Kurdistanî de cayê xo gêna. Nîsana 1984ine de Ewropa de nêzdîyê 40 kesî seba tedayê darbeyê 12ê Êlule yê Kurdistanî bidê eşnawitiş û biamancê protestokerdişê qetilkerdişê Mehmet Karasungur û Îbrahîm Bîlgîn ke 2yê Gulana 1983ine de koyanê Kurdistanî de bi komployêk ameyî qetilkerdiş, tewrê rayîr ra şîyayîşêk ke 300 km derd ke serrêke dewam kerd bi û yewine cinîya ke rayîr ra şîyayîş de ca girewte bî. Tewrbîyayîş û têkoşînê Binevşe tesîrê xo serê derûdorê ci zî kerd. Bi taybetî zî tesîrê xo serê komelê Êzidî kerd.

 

Seba rêxistinkerdişê cinîyan xebate kerd

 

Binevşe serra 1985ine de verê xo dana koyanê  Kurdistanî, tewrê refê tevgerê azadîye bena û derbazê Rojawanî bena. Binevşe tewrê 3ine kongra PKKyî ya serra 1986ine de Geliyê Bekaayî bena. Demêk Geliyê Bekaa verê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî perwerde dîne û dima ra derbazê vakurê Kurdistanî bî. Dimayê xeylêk xebate tîya kerdî, derbazê herêma Botanî bî. Binevşe Botanî bi hawayê rêxistine xebate kerd. Binevşe bi na xebata xo zerrîya Gelê Botanî de cayêk taybetî girewt. Binevşe sere de girîngî da rêxistinkerdişê cinîyan seba cinî tewrê tevgerî bibê zî xebate kerd. Binevşe tax bi taxe, keye bi keye dorê xo xêleka xelasî awan kerd.

 

Binevşe bî raybera cinîyan

 

16ê Çeleyî yê 1989ine de serê keyeyê ke Binevşe ci de mendêne, operasyonêk ame kerdiş. Bêrîvane kuçeyê Cizîrî de hetê timê taybetî ra dorê înan yeno padayîş û gule vera danê çokê aye û birindar kenê. Dima ra êsir kewena destê timê taybetî û aye îşkence kenê. La seba ke Bêrîvane teslîm nêbena 18 gule vera danê bedenê aye û infaz kenê. Bi Bêrîvane reyde wayîrê keyeyî ke ci de mendêne Emîn Elçîtorun zî yeno îşkencekerdiş û dima ra bi 7 guleyan yeno kiştiş. Binevşe bi vîr û bawerîya xo ya têkoşînê Kurdî û Kurdîstanî bena yew raybera cinîyan. 

 

Ayşe Ertena ke Binevşe nas kena têkoşîn û xoverdayîşê aye vat.

 

'Bi têkoşînê xo tesîr kerd’

 

Ayşe Erten (53) ke têkoşîn û xoverdayîşê Binevşe yan Bêrîvane bi tesîr bîya dimayê Bêrîvane dinyaya xo bedelnena kênaya xo kena Berîvane. Ayşe, wina vat:  diyar kir ku Berîvan bi têkoşîna xwe bandoreke mezin “Berîvane hetê heme şarê Cizîrî ra ameyîne nasnayîş. Yê ke aye nêdîbî zî nameyê aye eşnawitêne. Berîvane embazêke xeylêk jîyatî û xoverdayoxî bî. Cizîr de kar û xebatê xeylêk bi qîmet kerd. Cizîr de bî sembolêke û serewedaritiş pê ard. Hem ko, hem zî derdorê Cizîrî kar û xebate kerd. Bi têkoşînê Binevşe reyde xeylêk ciwanî wuştî serê lingan û tewrê têkoşînî bî.”

 

‘Cinî bi hêzê xo bawer bî’

 

Ayşe, dîyar kerd seknê Berîvane bawerî dayê cinîyan û vat: “Berîvane tewr zêde seba cinîyan xebate kerdêne. Cesaretê Berîvane hêz da cinîyê Botanî û vindertişê Berîvane xeylêk bi tesîr bî. Dimayê ke Berîvane şehîd kewte nameyê xeylêk tutê kênayan kerdî Bêrîvane. Nameyê kênaya mi zî Bêrîvan a.”

 

‘Bi nameyê Berîvane cinî azad bî’

 

Ayşe, peynîya qiseykerdişê xo de wina vat: “Game Berîvane şehîd bî hêrsê şarî xeylêk zêde bî. Serewedaritişê cinîyan dest pêkerd. Bi nameyê Berîvane cinî azad bî. Cinîyan bêrîvane seba xo rayber dî. Berîvane nîna xovîrrakerdiş. Mirasêk pîl pey xo de verda.”