ANQARA - Berrîn Sonmeze dîyar kerd ke Pêkerdişê Stenbolî hema zî parçeyêk huqûqê mîyanneteweyî yo û pêşnîyazê hukmatî yê hetê turbanî ercnaye û vat: “Pêşnîyaz heq û azadîyan bi sînor keno û wazenê cinîyan goreyê xo şekil bikerî. No pêşnîyazê desturê bingehîn seba kesê ke waştî xo Pêkerdişê Stenbolî ra biancî yo.”

 

Pêşqanûnê bedelnayîşî desturê bingeyîn yê bi nameyê ‘seba turbanî asayîşê desturê bingeyîn û pawitişê keyeyî’ ke hetê AKPyî ra ame amadekerdiş bi parlamenteranê MHPyî û parlamenterêk Partîya Yewîya Girdî (BBP) bi pêroyî, bi îmzeya 336 parlementeran 9ê Kanûne de pêşkêşê Serekomarîya Meclîsî ame kerdiş. Reaksîyonê vera nê caardişî dewam kenî. Rojanê verênan de AKP seba pêvînayîşê diyîne yê HDPyî waştişê randevuyî kerd. HDP randevu qebul nêkerd û dima ra CHP û Îyî Partîyî randevu red kerdî.

 

Aktîvîsta femînîst û nuştoxe Berrîn Sonmeze derheqê tesdîqkerdişê qerarî û Pêşnîyazê Bedelnayîşê Desturê Bingehîn yê Turbanî ke îqtîdar hadre kerdo ke ercnayîşan kerd.

 

‘Daniştay de dersê huqûqî ame dayîş’

 

Berrîne da zanayîş ke wexto ke qerar seba temyîzî şîyo Daîreya dewaya Îdarî ya Mehkemaya Berzî bi umud bîyî û vat: “Seba huqûqê mîyanneteweyî pê bêro ma muracat kerd. Ewil Daîreya 10ine ya Mehkemaya Berzî de 8 huqûqnasî estbî û 5 hebî qerarê serekkomarî vera huqûqî de dîyî. Hirê kesî zî qerarê serekkomarî ca de dîyî. La bi serkêşîya platformê EŞÎKî cinîyan, dezgehê cinîyan bi cinî û camêrdan reyde têkoşîn dayî. Çalakî û pawitişê derheqê Pêkerdişê Stenbolî zî ca de yî. qerarê serekkomarî hemverê huqûqî yo.”

 

‘Pêkerdiş perçeyêk huqûqê ma yê zerreyin yo’

 

Berrîne dewamê qiseykerdişê xo de nê çîyan ard ziwan: “No welat de se beno wa bibo ma fek Pêkerdişê Stenbolî ra vera nêdanî. Ma qet fek têkoşînê xo ra vera nêdanî. Qanûnê hûmara 6251in ke pêkerdiş ca de vîneno dewre de yo û heta ke no qanûn dewre de bibo, Pêkerdiş perçeyêk huqûqê ma yê zerreyin yo. Selahîyetdarê cemawerî pêkerdiş pê nêanê, hêzê asayîş û muhakemeyi zî suc hesibnenî. Ma tena lîsteya welatanê hetgiran ra vejîyayî. Pêkerdiş perçeyêk huqûqê ma yê zerreyin yo û ganî pê bêro.”

 

‘Komelêk newe yeno awankerdiş’

 

Berrîne bale ant Pêşnîyaz Qanûnê Bedelnayîşê Desturê Bingehîn yê AKPyî ser û wina vat: “Pêşnîyaz Qanûnê turbanî pêşnîyazqanûnêk ke cuya cinîyan keno binê asayîşî nîyo. No pêşnîyazqanûn azadî û heqan sînor keno. Cinîyan şekil keno. Kesê ke waştî pêkerdiş bêro feshkerdiş, wazenê no pêşnîyazqanûnî bikerî dewre. Di madeyê pêşnîyazqanûnî, madeyê 24 û 41î yewbînan temam kenî. Tîya ra komelêk yeno awankerdiş. Endezyarîya komelî tîya de esto. Ez îtîrazê vatişê ‘turbanî’ kena. No nameyêk manîpulatîf o. Verê komelî danî tîya. Partîya muxalefetî zî tîya ra tesrî bîya û wina têgêrena.”

 

Madeyê 24ine yê desturê bingehîn

 

Berrîne bale ante madeyê 24ine yê Desturê Bingehîn û vat ke no madeyî de yayêk bawerîye abeno û wina dewam kerd: “Wezîfeyê mudaxalekerdişê kincan yê cinîyan dîyeno îdareyê cemawerîye. Ma vanê ke îdareyê cemawerî mudirê mektebî keweno mîyanê ci. Serekê daîreyan kewenê mîyanê ci. Kesê ke vanê ez seba cinîyê ke turbankerdeyan her raşteyî de rayîrê xebatî akena, raştîye de goreyê bawerîya xo kilan bi cinîyan ferz kenî. Acaba do kincê goreyê bawerîya înan senî bî? Pêro mabenê cinîyan de cîyakarî kenî. Wezîfeyê mudaxalekerdişê kincanê cinîyan dîyeno îradeyê cemawerî. Ma biewnî madeyê 41ine, keye esto. Qala pawitişê keyeyê yeno kerdiş la derheqê heqanê LGBTÎyan de tu çîyêk çinî yo, heqê înan çinî yenê hesibnayîş. LGBTÎyî sey merdim nînê hesibnayîş û madeyêk ke heqê merdiman bêpar verdeno yo. Sewbîna bedelnayîşê Desturê Bingehîn de derheqê cinîyan û domanan de zî dafikêk esto. Nuqtaya ke çekuya yew zewacî nêra şuxulnayîş de zemînê qanûnî yê mareyê olî yeno awankerdiş.”

 

'23 parlamenterî eke ray nêdî do pêşnîyazqanûn şêro eşteyî ser’

 

Berrîne qiseykerdişê xo yê peyênan de nê çîyan vat: “Seba ke demokrasîyêk newe bêra awankerdiş lazimî bi muxalefetêk xurt esta. Ganî heme partîyê muxalefetî bala xo bidî pêşnîyazqanûnî û hem zî ganî heqê sîyasetê HDPyî bipawî. Îqtîdar bê fikre cinîyan pêşnîyazqanûn hadre keno. Partîyê muxalefetî ke îqtîdarî kenî fikre ma nêgirewtî û polîtîka kerdî. Seba ke ma no tabloye ra bivejîyî weçînayîşêk muhîm vernîya ma de yo. Ganî seba pêvînayîşê diyîne yê îqtîdarî randevu nêo dayîş. No welat de eke 23 parlementerî rayan nêdî do pêşnîyazqanûn şêro eşteyî ser.”