WAN - Krîzê ekonomîye roj bi roje giran beno esnafê cinî yê Wanî zî mexdur keno. Cinîyê esnafî reaksîyon vera zamê ke yenê kerdiş mojna û dîyar kerdî ke tu pawebîyayîşê înan serra neweyî de çin o.

 

Krîzê ekonomî her ke şino giran beno û feqîrî xorî keno. Butçeyê serra 2023ine de serra 98 şîyayeyê şerî rê zêde kerd û 470 mîlyar lîra visna. Bêşik yê ke tewr zêde bi tesîr benê cinî yê. Esnafê cinî ke tewr zêde krîz ra tesîr benê hewl danê debara xo bikerê. Xeylê esnafê cinî zî ameyî verê sewîyeya padayîşî.

 

‘Krîz tesîrêk pîl serê welatijan de keno’

 

Bedîa Elîş 15 serrî yo deştiş kena û dîyar kerd ke ê ameyê sewîyeya vînîkerdişî û krîzê ekonomî her ke şino giran beno. Bedîa wina dewam kerd: “Yê dewlemend beno ke şerî ra tesîr nêbîyê la ensafê ke bi qezencê rojane debara xo kenê estê. Welatijî xeylêk bi tesîr benê. Kes nêzano do peynî se bibo. Kes nêeşkeno vernîya na rewşe pado.”

 

‘Muşterî nînê’

 

Bedîa dîyar kerd serê serra 2022ine de krîz giran bi vayîya nanî 1 TL bi la reyke de bi 2.5 TL. û wina qedêna: “Vayîya her çî bî hîrê kat, çar kat. Bi zêdebîyayîşê vayî ra muşterî zî êdî nînê. Ma senî vayîya neweyî vanê muşterî şinê û nînê. Îqtîdar bacanê ma gêno û çîyêk welatijan rê nêkeno. Rewşe her şina xira bena. Welatî nêeşkenê heqê xo bipawê. Ganî heqê xo bipawê. Ganî na rewşe ra vajê êdî bes o. Meaşê Asgarî zêde kerdî la zam serê zamî de kerdî. Yanî hesab eynî hesab o. Seba krîzî esnaf mecbûr manenê dikananê xo padê. Xeylê xo zî padayî.”

 

‘Serrêk xirab vîyart’

 

Ayşe Ozkalayci ya ke dikanê xo de lazimîyê sey poşetan roşena û tede xebetîyena da zanayîş ke no yew serrî yo ke vera krîzî de têkoşîn danî û na rewşe ra qet kêfweş nîya û şertanê giranan mîyan de têkoşîn kenî. Ayşeye wina dwam kerd: “Serrêk berbat bî. Ma kar nêdî. Karê ke mi kerd zî pereye ci kêm bî. Kîra, fatura, lazimîyê keyeyç xeylê vayey yî. Hezar TL ez gêna la şîyayîşê mi hirê kat î. Ez seba lazimîyanê xo xerc kena, seba faturayan nêmaneno. Seba kira zî nêmaneno. Ez na rewşe de se bikera. Domanê mi estî. Ez ewnîyena înan. Ez nêeşkena lazimîyanê mektebî bigêra.”

 

Cêbê muşterîyan veng o 

 

Fîlîz Ortmeza ke dikanê şarkuterîye de xebetîyena bale ant krîzê ekonomî ser û dîyar kerd ke cêbê muşterîyan veng o û wina domnaye: “Senî ke meaşê asgarî zêdîya nan zî vaye bî. Yanî herinda ke vaye bikewa reyna zêde bî. Çi hewfo ke çîyêk nêbedelîya.”

Hemwelatîya bi nameyê Rojîn Akbulake tewr peynî qisey kerd û reaksîyon mojnaye vayeyê ke yenê kerdiş û vat: “Ez serra 2022î de zem serê zemî bi name kena. Ez ameya ke tay çîyan bigêra la tena mi yew çî girewt. Vaye zaf zêde ya. Umudê ma serra 2023î ra na ya ke wa sey serra 2022î nêba. Serra neweyî ra umudê mi çinî yo.”