ANQARA - Ayşe Acar Başaran da zanayîş ke hemverê îstîsmarê tutan de heme mekanîzmayê dewlete benê yew û nê çîyan rê zemîn hadre kenê. Ayşeye dîyar kerd ke têkoşîno ke dewlete hemverê îstîsmarkerdiş cinî û tutan de nêkena do rêxistinê cinîyan bikera.

 

Awankarê Weqfa Hîranurî yo ke girêdayeyê Cemaetê Îsmaîlagayî, Yusuf Zîya Gumuşelî kênaya xo ya 6 serrî H.K.G binê nameyê ‘mareyê dînî’ de bi murîdê xo Kadîr Îsteklîyî reyde zewecna û bî sebebê tecawuzkerdişê kênaya xo. Bado ke na rewşe vejîya raşte komel mîyan de reaksîyonê şîdetin vejîyayî. 20 serrê îqtîdarîya AKPyî de polîtîkayê resnayîşê neslo newe vera dîndar, tarîkat û cemaetî zêde bîyî û destdergê bi hezaran tutan ame kerdiş û bi desan dosyayî ameyî girewtiş. Verfeka Meclîsê Cinîyan ya Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Ayşe Acar Başarane babeta îstîsmarî yê tarîkatan, tewirê şîdetî yê hemverê tutan û qelsîya têkoşînê dewlete yê hemverê nê hedîseyan ercnaye.

 

Weqfê ke polîtîkayê dewlete ra wayîr benê

 

Ayşeye da zanayîş ke nizdîbîyayîşo ke dînî esas gêno yê îqtîdarî zîhnîyetê serdest yê camêrdî ra cîya nîno destgirewtiş û îqtîdar xo yew fikrî ser de awan keno. Ayşeye wina dewam kerd: “Îqtîdar bawerî polîtîka ra cîya gêno dest û keno halet. Goretê îqtîdarî yê makul yew tîpî yo û no zî tirkîyayîş, sunîbîyayîş û tîpolojîyê camêrdî yo. Heme bindestan binê xizmeta xo de vîneno. Ma ewro netîceyê înan zî vînenê. Zewacnayîşê tuta 6 serrî babetêk munferît mojneno. Seke yew reye pê ameyo, seke her ca de pê yeno tîya de zî pê ameyo. La ma nê çîyî munferîn nêgênê dest. Têkilîya înan nê çîyan bi îqtîdarî reyde esto.” 

 

‘Çapemenî fikre îqtîdarî vila kena’

 

Ayşeye sewbîna da zanayîş ke weqf girêdayeyê Mudirîya Pêroyî yê Weqfan û Wezîrîya Kulturî yo û vat: “vera nê çîyan reyna zî kontrol nêkenê û dayeye ke çi karî rayra benî zî çin o. Îqtîdar her tim paştî dano înan. Pîya protokolan îmza kenê, bernameyan virazenê û înan rê zemîn hadre kenê. Ma xeylê reyan dî. Îqtîdar xebatanê înan zano. Wexto ke merdim ewnîyeno vatişanê îqtîdarî nizdîbîyayîş û vatişê înan yenê dîyîş. Wezîrîya edaletî verê cû zî qala waştişê tutan kerdbî û vatbî ke beno ke waştişê tutan bibî. Binê nameyê zewacî de emrêk şenik de helw dayî qanûnî îstîsmarî bîyarî meclîs. Televîzyonan de zî nêseyyewbînanîya cînsîyetî yê komelî yenê girankerdiş.”

 

‘Dayeyî eşkera nêkenê û îstîsmarî nimnenê’

 

Ayşeye vat ke hedîseyê îstîsmarî vejîyenê teber û wina dewam kerd: “Wexto ke merdim hedîseyê Weqfê Hîranurî ra ewnîyeno di serran de tu kesêk nêameyo tepiştiş. Bado ke rayaumûmîye de raksîyon vejîyayî tepiştiş pê ame. No zî nizdîbîyayîşê dewlete yê hemverê cinî û tutan mojneno. Xeylê dayeyê îstîsmarî û şîdetê hemverê cinî û tutan nînê eşkerakerdiş. No welatî de tay daye nînê eşkerakerdiş.”

 

Wezîrîya Edaletî mînak yeno girewtiş

 

Ayşeye dîyar kerd ke îqtîdar seba ke polîtîkaya bêcezaverdayîşî dewam bikera dayeyan pare nêkena û wina reaksîyon mojnaye: “ Seke îstîsmar û şîdet çinî bo têgêrenî û hewl danî meşru bimojnê. Tirkîya de muhakemekerdişêk bêhet çin o. Qanûn xora qels bîyî. Yê ke estî zî goreyê îqtîdarî yenê têgêrayîş. Wezîrîya Edaletî eynî wext de serekê HSKyî yo. AKP û MHPyî herinda ke seba tutan û cinîyan çareserî pê bîyaro polîtîkayan awan keno û pêvînayîşê butçeyî de şer esas girewt û xeylê hetan teber de verda. Qismêk gird yê butçeyî şerî rê yeno cîyakerdiş. Seba şer butçe û seba tutan zî karkerî yeno rewakerdiş.”

 

Hemverê mekanîzmayê dewlete de bêbawerî

 

Ayşeye bale ant kêmbîyayîşê merkezê taqîpkerdişê tutan ser û vat: “Dewlete tutan nêpawena. Tena bajaran de nê, ganî qeza û heta dewan de zî mekanîzmayê ke paşdî danê bibî. ma merkeze taqîpkerdişê tutan ra ewnîyenê, hûmara muracatan kêmî ya la ganî ma tena nêewnî bajaran. No tîya reyde girêdayeyo, bawerîya komelî dewlete rê nêmenda. Seba cinîyan zî wina ya. Cinî wexto ke şîdet vînenê muracatê dewlete kenê, xo asayîşî de hîs nêkenê.”

 

‘Ma têkoşînê rêxistinkerde ra bawer kenê’

 

Ayşeye peynîya qiseykerdişê xo de nê ercnayîşan kerd: “Her çend ke tabloyêk sîya yê giran bibo zî xoverdayîşêk xurt zî esto. Ma dî ke têkoşînê rêxistinkerde netîce gêno. Tuta 6 serrî bi serran raştê destdergî ameye û tepiştişê camêrdo kerdox û pîyê aye bi têkoşînê demokratîke pê ame. Asîyeno ke têkoşînê bi israr de netîce yeno girewtiş. Coka ra zî ma nêeşkenê sîstemî bibedelnê û hêzê ma seba nê çîyî esto. têkoşînêk rêxistinkerde eşkeno netîce bigêro.”