Şehrîban Aslan

 

ÊLIH - Avûkatanê ÎHDyê Êlihî ra Gulbahar Kaya da zanayîş ke tepişteyî binê şert û mercê giranan de yenê tepiştiş û zîndanê Tîpê Yyî ke newe ameyê akerdiş, tecrîdxane yê.

 

Zîndanê Tirkîya û Kurdistanî de binpaykerdişê heqan ê serê tepişteyê sîyasî roj bi roje tewr giran benê. Zîndanê Tîpê Yyî ke seba tepişteyê cezayê muebetî yê giran girewtê ameyê akerdiş, ame dîyarkerdiş ke tepişteyî odaya yew kesî de yenê tepiştiş. Endama Heyetê Îdarekarîya Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) ya Êlihî avukate Gulbahar Kaya zîndanê Tîpê Yyî ercna.

 

‘Tepişteyî nêeşkenê lazimîyê xo bi ca bîyarê’

Gulbahar Kaya dîyar kerd ke şertê zîndanan her wextî ra tewr zêde giran bîyê, caardişêk ke rumetê merdiman şikinenê her tim dewam kenê. Gulbahare wina dewam kerd: “Bi taybetî tepişteyî nêeşkenê xo biresnê lazimîyê xo yê esas. Wareyê neqlkerdişêk de problemî yenê ciwîyayîş. Şertê ekonomîya ke teber de tesîrêk pîl serê merdiman de keno, tepişteyî zî seba ke tesîr benê û bi pereyê ke keyeyê înan, înan rê şirawenê debara xo kenê. Her çiqas werdê înan bêro dayîş zî qels maneno. Hacetê pakitî tepişteyanê cinîyan xeylêk dano zorî. Seba semawer û lambeyê koxuşan faturayê ceyranî xeylêk zêde yeno. Xeylêk reyan tepişteyî seba nê gerre kenê.”

 

‘Babeta Kurdî de xeylêk problemî yenê ciwîyayîş’

 

 

Gulbahare bale ant serê problemê bînan û wina vat: “Hetê resnayîşê cilanê zimistanî de problemî yenê ciwîyayîş. Cilê ke tepişteyan rê yenê şirawitiş, bi kûtikan danê boykerdiş û hetê teslîmkerdişî de zî yenê vindarnayîş. Reyna hetê neqlkerdişî de problemî yenê ciwîyayîş. Mektubê ke vatişê Kurdî ci de yê, nînê dayîş yan zî yenê sansurkerdiş. Tepişteyê ke ziwanê înan Kurdî yo û bi Kurdî qisey kenê, nêeşkenê kitabxane ra feyde bigîrê û kitabxaneyan de tena kitabê Tirkî estê. Saetê hewadankî kêmî yê. Demê peyîn de cigêrayîşê zitî problemo tewr pîl o. Cigêrayîşê zitî ke destbendkerdişî de yenê ferzkerdiş, dekewtişê zîndanî de zî vejêno vera tepişteyan. No  îşkenceyêk ke hemverê rumetê merdimayî yo. Ma prosesê huqûqî yê lazim dewam kenê.”

 

‘Zîndanê Tîpa Yyî tecrîdxane yo’

 

Gulbahare da zanayîş ke amacê cezayan no yo ke seba komelî bêrê qezenkerdiş. Gulbahare sewbîna nê çîyan ard ziwan û vat: “Zîndanî hetê kesê ke qanûnan vejenî ra sey prosesê rehabîlîtasyonî yenê binamekerdiş. Wexto ke rewşe wina bena kesêk binê tecrîdî do senî komelî rê bêro qezenkerdiş? Tewr peynî zîndanê Tîpa Yyî ameyî akerdiş. Nê zîndanî tam tecrîdxane yê. Hirê katan ra pê yeno û nê hirê katan de zî tepişteyî estê. Wazenê nê zîndanan de tepişteyê ke cezaya muebeto giran girewtê bêrê cakerdiş.”

 

‘Seba tepişteyê ke cezaya muebeto giran girewtî’

 

Gulbahare amacê awankerdişê zîndananê neweyan zî ercnaye û wina vat: “Prosesê rehabîlîtasyonî yeno hedefgirewtiş ke açarîyo îşkencexaneyî. Zîndanê Tîya Yyî de asayîşo berz esto û tepişte odayê yew kesî de yenê tepiştiş. Kapasîteya nê zîndanan 300-400 ya. Seba tepişteyê ke cezaya muebeto giran girewtî yenê dîzaynkerdiş.”

 

Gulbahare rewşa tepişteyê nêweşan zî vîrî nêkerd û wina peynî arde qiseykerdişê xo: “Prosesê girewtişê raporê ATKyî û şertê zîndanan ezîyetêk gird o. Seba kesê mafya ra tepişîyayî vanê êweşo giran o û raporê ATKyî yeno dayîş. La seba tepişteyanê nêweşan yê 80 serrî Mehmet Emînî raporê ‘Eşkeno zindan de bimano’ danî. Seba tepişteyanê nêweşan yê giranan çend rojî mergê înan rê bimano rapor dîyeno. La heqê nê kesan esto ke verê keyeyê xo de bimanî. Raporê ATKyî xeylê reyan sey skandal o. Umudê ma no yo ke qerarê adilane bêro dayîş.”