AMED - Cinîyê esnafî yê ke derheqê vayîbîyayîşî de qisey kerdî şikê xo pare kerdî û vatî: “Sîstemo bîyaye umud seba ma nêverdayo. Tena umuduk mendo o zî vurnayîşê sîstemê bîyaye yo. Do ancax o wext serra  2023ine bi hizûr derbaz bibo.”

 

Krîzê ekonomî ke serra peyîn de resayo sewîyeya tewr bez, seba serra 2023ine zî umudêke nêdano şarî. Rojeve de vayîya serra 2023ine de do bêrê serê xida, lazimîyê cuye yenê munaqeşekerdiş û şar zî keweno mîyanê tersê serra bêro. Vera umudî, zerrîya şarî de tersê debare esto. 

 

Derheqê vayîya rojeve de ma cinîyanê esnafan ra fikr girewt û înan zî şikê xo ma reyde pare kerdî.

 

‘Krîz resayo sewîyeya tewr berz’ 

 

Şehnaz Akyila kargehê Zerzevanî ke cinîyan saz kerdo sey nanpewje şuxulêna wina vat: “Krîzê ekonomî resayo tewr berzî û çi heyf tesîrêk pîl serê ma de kerd. Her kes rewşa qezaya Sûrî zano ke roniştoxê ci xeylêk feqîr ê. Ma waşt cinîyê tîya ra bigîrê bi xususî. Nê wareyî de hewldayîşê ma estbî labelê seba krîzî karkerê ke ma girewtibî zî ma mecbûr înan kar ra eşt. No seba ma zî xemgînî yo. Seba ke nê keyeyî heme zî îhtîyacîya înan bi kar esto. Rewşa înan ya cuye tehluke de ya. Ne karkerî, ne yê ke kar danê zî gênê kêfweş ê. Her ke şino zî na rewşe xirab bena.”

 

‘Cuyêka bêşer do krîz werte ra wedarno’

 

Şehnaze bale ant serê serra 2023ine ke do bêro kerdiş wina vat: “Xora tu umudêke ma sîstemê bîyaye ra nêmendo. Eke no çerx wina dewam bikero no halê ma baş o. Verê tena mêrdeyê mi şuxulîyayîne, ma eşkayîne debara xo bikerê. Kes êdî rew bi rew nîno, debara ma ya kargehî serê turîzmî de mendo. No zî seba ma xebatêke baş nêkenê ma zêde turîstan zî nêancê. Qalê zêdebîyayîşê meaşê kêmêr yeno kerdiş, la vernîya ke no meaş bêro keye ma binê zaman de fetisyenê. Umudê ma tena weçînayîş o. Yewo/e baş û ciwan/e bêro serê îdarekarî. Yeno zanayîş ke Peymana Lozanî zî nêzdî bena. Çîyo ke tewr zêde krîz tesîr keno zî goreyê mi şer û binpaykerdişê heqan esto. Bi qedênayîşê na peymane reyde ma umudê hizûrêk başêr kenê. Umudê ma reyna esto la eke sîstem bêro vurnayîş.”

 

‘Umudê ma şîyayîşê îqtîdarî yo’

 

Kader Gulsune, Sûr de kargehê dîyarîyan de şuxulêna zî wina vat: “Mi zî waştêne ez biwana. La çi heyf seba rewşa ekonomîye hema tutîya ma de dest bi kar kerd û 5 serrî yo ez kargehan de şuxulêna. Seba ma lazimîyê cuye zî bîyê luksêke. Tu umudê ma sîstemê bîyaye rê nêmendo. La reyna 2023ine de tena ma umud kenê ke no sîstem bêro vurnayîş û o camêrd êdî sîyaset nêkeno. Eke wina şêo do nê rojê ma yê başî bê. Bifikrîyê verê çîyo ke mi bi 10 lîra dayîne ez nika bi 70 lîra dana. Bi dayeyêke pîlî virazya. Êdî muhîmîyêkê nîno dayîş seba dikananê ma. Her kes tena verê pîzeyê xo mird keno. Amed cayêkê tarîxî ke turîstan anceno xo yo. Labelê seba sermayegozarî nîno kerdiş turîstî zêde nîyê. Ganî her çî bêro vurnayîş.”

 

‘Sebebê tewr pîlî yê krîzî şer o’

 

Zuleyha Çinar zî Sûr de dikanêk de sey karkerêke şuxulêna. Zuleyha zî seba krîzê bîyaye reaksîyonê xo mojna û vat: “Ma nêzanê bi rastî amanc û sebebê xorîbîyayîşê nê krîzî çî yo. Coka ma eşkenê yew sebebê ci zî şer ramojnê. Seba nê şeran nêqedênenê ma kewenê na rewşe. Ganî êdî seba nê çareserî bêrê awankerdiş. Şer ça de vejîyo tesîr serê ma de keno. Ma reyna zî rexmê nê çîyan dua kenê seba rewşa ma başêr bibo. Her roja şino ma werrayê xo rojanê vere anê. Êdîma bi temaşekerdişî reyde mendê. Ma zî bêveng manenê. Kes zî çîyêk nêkeno. Ma zî wazenê xeylêk çîyan vajê û rayîrê çareserî abikerê. Ma zî bêveng manenê. Kes zî çîyêk nêkeno. Ma zî wazenê xeylêk çîyan vajê û rayîrê çareserî pare bikerê la do nê çî bica bêrê gelo?”

 

‘Ma nêeşkenê debara xo bikerê?’

 

Sîbel zî bi nê vatişan rewşa bîyaye rê reaksîyon mojna: “Krîzê komelî serê cinîyan de xeylêk tesîr kerdo. Ez seke cinîyêke debara xo bi pakkerdişê awanîyan kena û yena kuaforê cinîyan de şuxulêna. Seba debara xo bikerî şewe û roje xo kena yew. Tutanê xo şirawena mektebî û dayîka mi serê paştî de ya nêweş a. Aye ra zî ewnîyena. Na rewşe serê ma de tesîr kena. Seba nê nêeşkenê debara xo bikera. Ez nêeşkena şêrî bazaran. Ganî êdî yew rewşa her ke şino xirab bena ra vanê êdî bes o. ma rojê xo yê verê gêrenê.”