Sema Çaglak

 

AMED - Cinîyê ke dewanê qezaya Farqînî ya Amedî de cuyenê, bi ked û berardişê xo barê cuye girewtê serê milê xo. Cinîyan dîyar kerdî ke çiqas keda cinîyan hema nêameya vînayene zî bi xêrê têkoşînê cinîyan xeylêk çî zî vurya yê.

 

Tarîx de koletîya yewin serê cinî û keda aye de aver şîyo. Çerxê kedwarî de cinîyan rê cuyêka bindest ameya ferzkerdene. Bi taybetî cinîyê ke dewe de cuyenê, bi qasê emrê xo na cuyêka ci rê ameya sepernayene tesdîq kenê û na gore ra kar û keda ci zî asan yena vînayene. Keda înan verê çiman de nîya. Ê cinîyê ke keda înan nîna vînayîş bi berardiş paştdayîş danê keyeyê xo. Cinîyê ke dewanê qezaya Farqînî ya Amedî de cuyenê bi karê keyeyî, pesdewarî û karê baxçeyî dir derbaz kenê.

 

'Pêro baro giran serê paşta ma de yo'

 

Nê cinîyan ra yew zî Muhsîne Çîçek (62) ke dewa Girkiboto ya Farqînî de ciwîyena. Muhsîneya ke verê hênî de firaqanê xo şutêne, vana înan qijî de xeylêk kar kerdo û heta ewro zî kena û vat: "Wexto ke ma qijbî ma zafkar kerdêne. Emr û quwetê ma nêfikrîyayîne. Pêro barê giranî serê paşta ma de bî. Ma şîne semedê ramitişê geniman. Ma paletî kerdêne, zîyan kerdêne, peme arêdayîne. Ma ê karan hemine kerdêne. Dimayê ke ma zewicyayî ma eynî karan reyna kerdêne. Ma dergûşanê xo verê vistewra û vistewrî de verdayîne."

 

‘Bi çend vatişan keda ma veng yena vetene'

 

Muhsîne dîyar kerd ke pêro cinîyî bi hawayêke kede danê û vat: "Nika zî cinî bindest ê û binê zulmê camêrdan de yê. Ma hende kede danê, xebityenê la gama ke mêrdeyê mi yeno keye û seke to çîyêk nêkerdo nêzdî benê. Camêrdî tu wext cinîyan nêfikrîyenê, nêvanê ka emrê ci pîl o, quwetê ci çin o. Eke çîyêk biwazo ganî ti wirzê. Pêwa nînan cinîyî zulm vînenê, yenê kiştiş û tehda vînenê. Cinîyî heta şan de kar û xebate kenê la bi vatişêke camêrdî hem ekede û xebate veng şina."

 

'Eke ez kar nêkerî rewşa keyeyî do perîşan bibo'

 

Ayten Çerkezoglu (53) zî dewa Cano ya Farqînî de cuyena û serê soba de bi viraştişê werdî dir eleqedar bîne. Aytene eynî wextî de vana: "Ma verê zaf xebityayîne û nika zî ma xebityenê. Her çiqas sey verê kar û xebatê dewe giran bê zî reyna ma xebityenê. Eke ez kar nêkerî do halê ma perîşan bo. Xeylêk cinî estê bi no hawa hende kede danê la keda înan nêasana."

 

'Hîn çî bi xêrê têkoşînê cinîyan vuryeno'

 

Asiye Taş (48) zî sey cinîyêka kedkar a aye zî dewa Hesendelî ya Farqînî de cuyena û wina vat: "Di heb heywanê mi estê, ez înan wey kena. Nanê tenûre viraznena û tutanê xo wey kena. Helbet karê ma zehmet o, la ma musayê cuya dewe û bi no hawa ma rojê xo derbaz kenê. Verê cinîyêke nêeşkayîne qisey bikero, cinî bi nêheqî û tehdeyî dir rî bi rî mendêne. La no êdî êdî bi xeyrê têkoşînê cinîyan vuryeno. Ma bindestî zî û nêheqî zî dîyo."

 

'Semedê mi karê cinî û camêrdan ferq nêkeno'

 

Nezahat Guneş (55) zî dewa Hesendelî ya Farqînî cuyena. Nezahate bi destê mîrî ma dir qisey kerd û vat: "Ma seke cinî zulmî dir rî bi rî manenê û bindest ê. Bi 28 serrî yo mêrdeyê mi werte ra vinî bîyo. Coka ez bi zulm û tedayî dir rî bi rî nîna. La verê zaf zulm mi rê kerdêne. Nika rojê mi bi karê baxçe û pesdewarî dir derbaz beno. Ma pêro karan kenê. Vernê ra heta nika ma hem karê camêrdan kenê û hem zî ê cinîyan."