Gulîstan Azak

 

AMED - Camêrdan derheqê 8ê Adare de fikrê xo ardî ziwan. Hîn kesan şîdetê camêrdan bi sebeban qal kerd û hîn kesan zî dîyar kerd ke hemverê şîdetî yê û bale antî serê îqtîdar û hukmî yê şîdetî de.

 

8ê Adare Roja Cinîyanê Dinya ke meşaleyê ci 1857 de New Yorkî yê DYAyî de ame tavistene, her serre her çar hetê dinya de bi çalakî û bernameyan yeno pîrozkerdene. Cinîyê kedkar 200 serrî yo seba şert û mercê cuye û xebatêke merdiman têkoşîn kenê.

 

Sey dinya Tirkîya de zî cinî şertê giran de xebityenê, rastê teda, mobîng, tacîz, şîdetî yenê û sewbîna roj bi roje yenê feqîrkerdene. Îqtîdar zî tercîhê xo hetê kedkaran de ney hetê şer û patronanê xo keno û no zî sey feqîrî, betalî, bêtêduştî û şîdet cinîyan rê agêreno.

 

Cinîyê ke nê şertan de 8ê Adare pêşwazî kenê, seba vatişêko hempar bîyarê ziwan yenê têhet û wareyê camêrdan reyna bileqnê.

 

Nê rojan de ma ca danê mesaj û têkoşînê cinîyan, ma mîkrofon camêrdan rê kerd derg. Camêrdê ke şîdetê cinîyan de rolê sereyîn gênê, gelo derheqê 8ê Adare de çi vanê?

 

'Hemverê Patrîarka ganî şorişê zîhnî bêro kerdene'

 

Camêrdo bi nameyê Alî Çetîn vat, ganî vera Patrîarka şorişê zîhnî bêro kerdene û vat: "Bi seserran o cinî hetê camêrdan ra yenê binpaykerdiş. Bêtêduştîya cindî wina kûr o ke roja ewro de zî xo paweno û qanûnê ewro zî cinîyan nêvîneno. La cinîyan hemverê bêtêduştîya cindî yê komelî têkoşînêk wina dayê ke îmza eştê serkewtişê pîlan. Nimûne Gultan Kişank, Fîgen Yuksekdag, Pervîn Buldan, Meral Daniş Beştaş û xeylêk sîyasetmedarê cinî yê bînî. Bi vindertiş û vatişê xo hetê şarî ra ameyê qebulkerdene û heskerdene. Reyna prosesê pandemî de Angela Merkel ke bi serkewtişê xo camêrdan pey xo de verdaya, kesêka ganî rêzdarî bêro ramojnayîş a. Seba nê cesaret û bixobawerî girîng o. Belê, bêtêduştîya cinsî esto la bawerîya cinîyan ê bi azadî nê rê qîm keno bawer a."

 

'Tu îqtîdar nêeşka vernîya cinîyan bigîro'

 

Alî derheqê girîngîyê 8ê Adare de zî wina vat: "Na roje ne roja pîroz kerdene ya, roja xoverdayîş a. 8ê Adare roja vîrardişê heqê cinîyan û komelî de xo bîyayîşkerdiş o. Ma vînenê ke cinî hedef yenê girewtene û rastê şîdetî yenê. Cinî seba heqê xo vejênê meydanan û rastê şîdetî yenê. Wa bizanê ke tu îqtîdar vernîya cinîyan de bi cesaret nêeşkabi vindero û do nêvindero zî."

 

'Destûr nêdanê ke tu hêz vernîya azadî bigîro'

 

Baran Baranî zî dîyar kerd ke 8ê Adare seba cinîyan roja têkoşîn û cigêrayîşê heqî ya û wina vat: "Ma do zî tewrê bernameyan bibê. Binpaykerdişê keda cinîyan ê prosesê pandemî de tewr baş ame vînayene. Êyê ke vernê de kar ra ameyî eştiş, cinî bî. Êyê ke ameyî feqîrkerdiş cinî bî. La seke yeno zanayîş keda cinîyan zaf pîl a. La pêwa nê cinî yenê qetilkerdene. Yewin rayîrê xelisnayîşê cinî yê vera nê caardişan, bêşik têkoşîn o. Wa cinî heqê xo bipawê. Tu hêz nêeşkeno vernîya azadî bigîro. Destûr nêdê. Ma verê şima de yê."

 

'Qerar û hêzê cinîyan girîng o'

 

Mazlum Aslanî zî dîyar kerd ke şîdetê serê cinîyan bi pandemî û krîzê ekonomî hîna zêde bi û win avat: "Hukmat vera ke vernîya şîdetî bigîro, caardişê xo tewr zêde kerdo. Ganî cinî 8ê Adare de dorê xoverdayîş û têkoşînî bêrê têêhet. 8ê Adare roja têkoşînê hemverê hegomonyê camêrdan o. Hêz û qerarê cinîyan a roje zaf girîng o. Ma hemverê heqê cinîyan rêzdar ê û verê înan de yê. Cinî ciwîyayîş azadî."