Sema Çaglak

 

AMED - Hemsereka MEBYA-DERî Yuksel Almaz dîyar kerd ke keyeyan ser de îşkenceyêko sîstematîk yeno kerdene û va: "Bi saetan keyeyan verê berê morgî de verdenê, cenazeyan goristanê bêkesan de defin kenê û nê dir îşkenceyê psîkolojîk keyeyan dir kenê. Pêwa nînan zî hêzê dewlete keyeyan tehdîd kenê. La ma keyeyan qet tena nêverdenê û heta peynî ma do têkoşînê xo dewam bikerê."

 

Binpaykerdişê heqan o ke bi tewir tewir teda û hêrişan yeno bicaardiş, tewr zêde hêrişê serê goristanan de xo ramojneno. Bi taybetî zî serra  2015 de hêrişê serê goristanan ke ameyî kerdene, her ke şino zêde benê. Şaristanê sey Amed, Colemêrg, Wan, Mûş, Êlih, Çewlik û Şirnexî de çend rey hêrişê goristanan ame kerdene û bi no hawa gorî ameyî rijnayîş û kerrayê înan ameyî şikitiş. Sewbîna keyeyê wayîrê cenazeyan zî hetê hêzê dewlete ra rastê tehdîd û tedayan ameyî. Reyna bi serran o keyeyê ke bi serran o cenazeyê domananê xo wazenê, pêwa muracat û testê DNAyî ke danê zî reyna nêeşkenê cenazeyê merdimanê xo bigîrê û teda bi înan yena kerdene.

 

Derheqê babete de Hemsereka Komeleya Kultur û Yewîya ya Paştdayîşî û Hetkarîya bi Keyeyê Merdimanê Xo Derguşê Şaristanî de Vinî Kerdê (MEBYA-DER ) Yuksel Almaz ercnayîş kerd.

 

'Hêrişê serê goristanan netîceyê polîtîkayê şerê taybetî yo'

 

Yuksele destpêkê qiseykerdişê xo de bale ant serê rijnayîşê goristanan û wina va: "Hêrişê serê gorîstanan yew ci ra polîtîkayê şerê taybetî yo. Îqtîdar bi pêro hacetanê xo yê şerî hêriş keno. Serra 2015 de dest bi hêrişê serê gorîstanan kerdî û a roje ra nat bêmabên hêrişê xo tewr zêde kerd. Emsar zî hêrişê xo serê goristanê Sîsê yê Lîcê de dewam kerdî. Sewbîna dewê Farqînî Kureşa, Şanli û Mîr Elî de zî hêrişê goristanan kerdî. Tewr peyîn derûdorê Goristanê Sîsê, veşnayî. Şewat resabi dewe zî. Bi zanebîyayîş mudaxele nêkerdî û nêverdayî ke tu kes mudaxeleyê şewate bikero."

 

'Serê keyeyan de îşkenceyêk sîstematîk yeno kerdene'

 

Yuksele, dewamê qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke ser keyeyan de îşkenceyêk sîstematîk esto û va: "Xebatê ma ym emsar, xeylê xo serê waştiş û muracatê keyeyan ameyî kerdene. Seke yeno zanayîş, emsar rijnayişê goristanan tewr zêde rojeve de bi. Ma zî na babete ser o vindertî. Çarçewaya xebatanê ma de tewr zêde pêvînayîşê bi keyeyan dir vejîya vernê. Seba paştdayîşî û hetkarîya keyeyan muracatê ma înan dir dewam de yo. Heta nika 7 cenazeyî teslîmê keyeyê ke muracatê sazgehê  ma kerdibi, teslîmê înan bî. La hema xeylêk cenazeyê ke nêameyê dayîş estê. Derheqê teslîmkerdişê cenazeyan de bikêfî têgeyrenê. Yan zî keyeyî şinê testê DNAyî danê û bendeyê netîceyê DNAyî manenê. Bi saetan keyeyan verê berê morgan de danê vindarnayîş û sewbîna bi nêzdîyê serrêke dayîşê cenazeyan dayê vindernayîş. Eynî wextî de veng danê keyeyan û vanê, "bêrê cenazeyê merdimanê xo bigîrê" la a mebêne de zî benê cenazeyan goristanê bêkesan de defin kenê. Keyeyî zî hemverê nê zulmî reaksîyonê xo ramojnenê û muracatê komeleya ma danê. Ma zî serê waştişê keyeyan bernameyêk viraşt û her hewte roja îne, keyeyan dir bi amancê ke ma vengê înan bidê eşnawitiş, ma eşkerayî danê."

 

'Keyeyan tehdîd kenê û hêrişê înan kenê'

 

Yuksele dîyar kerd ke eynî wextî de keyeyan tehdîd kenê û va: "Tewr peyîn dewa Farqînî de hêrişê keyeyê ke waştişê cenazeyê merdimê xo kerdêne, ame kerdene. Seba polîtîkayê şerê taybet sere de keyeyê ke ameyê qetilkerdene, hedef ameyê girewtene. Bi tehdîd û hêrişê serê keyeyan amanc kenê ke înan tena verdê. Wazenê ke heqê xo nêpawê û hayeya înan çinbo."

 

 'Ma do her wext paştdayîşê keyeyan bikerê'

 

Yuksele tewr peyîn wina va: "Ma sey endam û îdarekarê MEBYA-DERî hêriş û teda serê ma de zî yenê kerdene. Xebatê ma yenê astengkerdiş, endamê m ayenê tepiştiş. Hem serê keyeyan de tedayan kenê, hem zî serê komeleya ma de eynî çî kenê. Xebatê ma tena seba keyeyan nîyê, seba hemverê sîstemîyê zî. Ma do her wext paştdayîşê keyeyan bikerê û hetê resmîyetî de çi lazim bo ma do bibê hetkar. Wa keyeyî bêters muracatê ma bikerê û ma do xebatanê xo bikerê."