Rojda Aydin  

 

ŞIRNEX - Serê qetilkerdişê Taybet Înana ke cenazeya aye 7 rojan kuçe de mende, serê hedîse ra 5 serrî derbaz bi. La hema zî kênayê aye 'lacîgê sîya' danê sereyê xo û şînê dayîka xo gênê. Kênaya aye Halîme Akin wina va: "Cenazeya dayîka mi 7 rojan kuçe de mend. 7 roj û 7 şewî mi paca ra cenazeya dayîka xo ewnîya. 5 serrî, seserrî zî derbaz bibo ma dayîka xo, xo vîr ra nêkenê." 

 

Taybete Înan her çend mezgê ma de sey, “Dayîka Taybet” bimana zî cenazeya aye 7 rojan kuçe de mende û dinya zî wina Taybet Înan nas kerd. Serra 1993 de 2 domanê ci netîceyê teqayîşê mayîne de dinyaya xo bedilnayî. 19ê kanûna serra 2015 de qezaya Silopî ya Şirnexî de wextê qedexeyê tebervejîyayîşê kuçeyan de Taybete Înan hetê nîşangeran ra ameye birîndarkerdene, bi saetan erd de birîndar mende û verê çimenê mêrde û domanê xo de şîye rehm. Vistewreyê aye Yusuf Înan seba ke cenazeya Taybete biwaza hedef yeno girewtene û yeno qetilkerdene. Cenazeya Taybete 7 rojan erd de mende. Dimayê 23 rojan cenaze ameye definkerdene. Sewbîna nêverdayî ke kes tewrê merasîmê cenazeya aye bibo. Pêwa ke serê qetilkerdişê Dayîka Taybete ra hende wext derbaz bi zî hema hetê huqûqî de averşîyayîşêk dewa de çin o.

 

Serê qetilkerdişê Dayîka Taybete dir 5 serrî derbaz bi. Vatişê kênaya Dayîka Taybete, Halîme Akin: “Ma qet ranêkewtî, ma va beno ke mîlçik û kutik bibê. Dayîka mi uca de rakewte, ma zî çend metre dûrê aye de merdî." 5 serrî yo hema zî keye de şîn dewam keno. Halîme wexto ke qalê çîyê ke ameyê ciwîyayîş kena û heme ferdê keyeyî pîya xemgîn bî. Halîme ma rê qalê ê rojan kerd.

 

'Ez cemidyena...' 

 

Halîme, destpêkê qiseykerdişê xo de bale ant serê roja ke dayîka aye ameye kiştene û va: "Dayîka mi her wext şîne keyeyê cîrananê xo û reyna a roje şî keyeyê înan. O wext eşnawena ke adir kewto keyeyê înan û verê berê keyeyê cîrana xo de ewnîyena keyeyo veşnaye ra. Dayîka mi vana, 'wa keyeyê mi biveşo' dima ra seba şewat bitefno û verê xo dana keye. Cîranê ma hewldayê ke bidê vindarnayîş, la nêvinderta. Cîrana ma serê siba wirzena şina mangaya xo biewno û o wext vînane ke dayîka mi birîndar bîya. Telefonê mi gêna piro û mi ra vatî, 'Dayîka to birîndar bîya' la ma nêzanayîne ke dayîka mi ça de birîndar bîya û ça de ya. Dayîka mi milê xo û lingê xo ra birîndar bîya. Pîyê mi şi ke aye xelas bikero, la dayîka mi ey ra vat, 'meye do to zî bikişê.' Pîyê mi waşt ke la bierzo dayîke mi rê û xela sbikero la reyna gul erijnayî û pîyê mi milê xo ra birîndar bi. Dayîka mi tewr peyîn pîyê mi ra va, 'ez cemidyena û ez zaf bîya têşan.' Sewbîna wexto ke dedê mi vejîya o zî bi hedefê guleyan û birîndar bi. Pîyê mi 155 geyreno û hetkarî wazeno. Ma waşt k ema bi alayê sipî vejîyê teber la reyna guleyan rijnayî. Kam bivejîyayîne bîne hedefê guleyan. 7 rojî wina derbaz bi. Eke gule nêbîne belkî dayîka mi xelas bîne. Labelê bi hawayêk birîndar kuçe de mende û 7 rojî serra derbaz bi. Eke gule nêameyîne rijnayîş, belkî ma dayîka xo xelas bikerdêne. Dayîka mi bi rojan kuçe de mende û şîye rehm. Ma zî wina bêçare mendî."

 

'7 rojî û 7 şewî mi paca ra ewnîya dayîka xo ra'

 

Halîme 7 rojan paceya cîrananê xo ra bedenê dayîke xo ra ewnîyaya û wina va: "Ez 7 rojan qet ranêkewta û her wext verê paca de ez ewnîyaya ci ra. 7 rojan ma dejêk giran ant. Cenazeya dayîka mi 7 rojan kuçe de mende. Dayîka mi destê xo kerdib rîyê xo serê kîşte de vinderte bî. Dayîka mi uca de rakewte, ma zî çend metre dûrê aye merdî. Ma zî aye dir merdî. Wexto ke mi dûr ra ewnîyayîne dayîka xo ra, sey hewn de ba. Ez qetî nê zulm û wehşetî xo vîr ra nêkena. Ma dewlete rê se ke aye m abê dayîke Taybete verda. Çîyê ke dayîka mi ciwîya, heta ma sax bê, ma do xo vîr ra nêkerê. Ma do qetî fek dewaya xo ra vera nêdê. Ma do heta peynî nê rayîrî de bê û bibê taqîbkerdoxê na dewa. Ma do na dewa dayîk û tornê xo ra vajê ke seb anêra xovîrrakerdene. Ma merdişê dayîka xo temaşe kerd. Destûr nêdayî ke ma cenazeya aye defin bikerê. Dayîka mi tewr peyîn mi ra vatib, 'Wayê û birayê to Meryem û Sûleyman emanetê to.’ 5 serîî ney seserre zî derbaz bo ma do şînê xo bigîrê. Na laçiga sereyê ma de ya zî sembolê şîn û dejê ma ya. Ma nêwazenê ê rojê tarî reyna biciwîyê."

 

'Demo ke ez vana dayê adir bi zerrîya mi keweno'

 

Halîme, demo ke qalê dayîka xo kena hêsranê xo varnena û wina qal kerd: "Demo ke ez vana dayê, adir keweno zerrîya mi. Seba dayîka Taybete çi domanê aye û domanê cîranan ferq nêkerdêne û qet cîyayî nêkerdêne mabêne domanan. Vindertişêk dayîka mi estbi. Heme kesî verê aye de wiştêne û roniştêne, hurmet aye rê ramojnayîne. Dayîka mi mîyanê sohbetan de bî û her wext vernê de bî. Her wext mêmanê m aestbî. Dayîka Taybete kesêk zana bî û coka hurmet aye rê ameyîne ramojnayîş. Qet cayê Dayîka Taybete nîno girewtene û do her wext ma dir biciwî ya. Wexto ke ez nameyê dayîka xo eşnawena hesretê mi hîna beno zêde. Wexto ke yew dayîka xo ra vano, ‘dayê’ zerrîya mi dejena. Ma hema zî fam nêkenê Dayîka Taybete na dewlete rê se kerd ke dewlete gule serê aye de rijna. Merdişê dayîka xo qetî xo vîr ra nêkena. Heta ke ez bimirî ez o xo vîr ra nêkerî. Her deqqe û her sanîye de vîrê mi de ya."

 

1993 de di domanê aye ameyî kiştene

 

Halîme vana, “No reya ewil nîyo" û wina qalê hedîseyê serra 1993 kiştişê Esmara 12 serrî û Botano 4 serre kena: “Dayîka mi xeylêk dej ant û cuya her wext bi dej bî. Dayîka mi  hende teda, zordestî û zulm dî la qet fek têkoşînê xo ra vera nêda. Serra 1993 de 2 wayê û birayê mi ameyî kiştene. Domanî vejîyabî teber, seba kay bikerê. Wexto ke nêameyî dayîk û nacnîye mi vejîyayî teber seba înan bivînê. Dima ra vînenê ke serê taxe de leşkerî kom bîyê. Wexto ke qalê domananê m ayê vindîbîyaye kenê, leşkerî hêriş kenê. Leşkerê ke kurdî zanayîne dayîka mi r apers kerd û va, 'şim açi wazenê?' Dayîka mi zî qalê vindîbîyayîşê domananê xo kerd. Dimayê ke wesayîtê leşkerî şî cenazeyê 5 domanî keyeyê ma ra û 2 domanî zî ê cîrananê ma ameyî vînayene. Domanan pay dabî serê mayînan. Cenazeyê 7 domanan bêşitiş ameyî definkerdene. Leşkeran îdia kerd ke 'PKKyî wina kerdo.'"

 

Kênayêka aye bodrumê Cizîrî de ameye qetilkerdene

 

Halîme, dîyar kerd ke wayêke aye zî demê qedexeyê tebervejîyayîşê kuçeyan de bodrum de ameya qetilkerdene û wina va: "waya min a Heznî (Sozdar) Înan bodrumê Cizîrî de qetil kerdî. Dimayê dayîka mi, waya mi ameye qetilkerdene. Dayîka mi û waya mi her wext vatêne, rayîrêk bi rûmet de dinyaya xo bibedelnê. Ma tena azadî û aştî waşt. Dayîka mi rayîrêk bi rûmet de şîye rehm. Heta ke ez biciwîyî ez o wayîrê xoverdayîşê dayîka xo vejî. Ma do nê xoverdayîşî qetî nêdê xovîrrakerdiş."