Roza Metîna

 

MERKEZÊ XEBERAN - Medyaya ke semedê amancê ezitî bîyarê ca xeylê rey cinîyan xozaya xo ra dûr fînena û bi rayîrê reklamê serra 2020 de zî ameyê weşaneyene cinsperesteyî binhişîyê komelî de bi ca keno.

 

Medya seba tesîrê xo yê serê komelî de hewl danê ke bala komelî biancê serê kulturê xerckerdişî û reklam zî seba amancê sey hacetêk yeno xebitnayene. Bi xêrê reklaman yeno waştene ke fikir û fehmê merdiman tesîrêk kûr bêro awankerdene. Reklamê ke tena serê rotişê berhemê kûr benê serê esasê hîn adetî, cinî kenê mîyanê qalibêk û bi nê yewî wazenê cinî bi no hawa binhişiyê komelî de bi ca bibo. Eynî wextî de rolê cinsî yê komelî zî gorê berjewendîyê ezitî form bikerê.

 

Hîn reklamê ke rol û modelan pêşkêşî camêrd û cinîyan kenê, xizmet berjewendiyê komelî rê nêkenê û tena binhişîyê komelî de kulturê xerckerdişî bi ca bikerê. Modelêk cinî yê goreyê hîn adetan vejenê vernî. Bi taybet reklamanê deterjan, cil û firaxan, salçe, hacetê keyeyî de cinî sey hacetêk xebitnenê. Bi nê rengî girêdayê mudaxaleyî komelî zî yeno kerdene. Hîn vatişê reklaman sey, 'Bi formulê xo yê pakitîyêk baş tercîhê cinîyan’, 'Do êdî karê cinîyan asan bo’ yeno waştene ke binhişiyê merdiman bêro rayberdene û cîyayî bikerê mabêne rolê cinî û camêrd.

 

Cinî reklaman de tewr zewicî yê û keyeyî temsîlkarî kenê. Labelê rolê camêrdan mîyanê komelî de yo. Camêrdî reklaman de sey fîgurê otorîte yenê ramojnayene. Vengê înan û vindertişê înan yê reklaman de hîn tesîrêk pozîtîf serê komelî keno. No zî xeylê rey bi hawayêk sîstematîk yeno kerdene.

 

Eynî wextî de reklamê berhemê seba bedenê merdiman de zî cinî sey objeyêk waştişî vejêno vernî. Goreyê ewnîyayîşê camêrdî bedenê cinî reklaman de seke hacetê bazarî yeno pêşkeşkerdene. No bi serran o yeno kerdene. Ez wazena ke derheqê nê de nimûneyêk reklamî yê serra 1984 de bidî. Reklamê salçeyî de cinîyêk û camêrdêk kay kenê. Cinîya ke reklam de key kena; Ez zêde nêzana werd viraznî. Ez hema newe musena. Ez Akf... xebitnena. Wextê Akf... bo mêrdeyê mi o wext mêrdeyê mi werdê min ê xam zî wano.’ Wexto ke cinî nê vatişî vana, camêrdo rolê mêrdeyî de zî kay keno, şino werd weno. Reklaman de bi nê rengî de hetê cinî yê dayîkî, îtaatkar, xanima keyeyî komelî rê ramojnayene. Camêrd zî sey kesayetî rayîr dano komel û xo ra bawer yeno ramojnayene.

 

Zihniyetê ke cinî zere de hîn qaliban de asê verdeno û bi nê rengî mezgê komelî jehrî keno bi nêzdîbîyayîşê kapîtalist û şovenîst nêzdîyê cinî beno. Reyna cinî bi rêxistinbîyayîş û xopawitişî xo meşrû eşkena nê binpay bikero. Cinî bi hiş û aqilê xo yê hemverê îtaatkarbîyayîşî eşkena cuyêka têduşt cîyayê cinsî dûr awan bikera.