Rojda Aydin

 

ŞIRNEX - Dewa suryanîyan a Midihî ya Hezexî de cinîya bi nameyê Seydê Dogankureç, dîyar kerd ke rêçê qirkerdişî hema gane vindenê û va: “Domanê ma seba tedayan verê xo dayî Ewropa. Ma bi domananê xo dir bi ziwanê xo qisey kenê. Ma kultur û ziwanê xo pawenê.”

 

Suryanîyê ke serra 1915 de her tewir teda înan rê ame kerdene, hewl danê ke kultur û bawerîya xo bipawê. Dewa Midîhî ya Hezexê Şirnexî de ya, hema dejê qirkerdişê 1915 cuyena û kultur û bawerîya xo domananê xo rê neql kenê. Dewijê ke kulturê xo pawenê, bi domananê xo dir bi ziwanê suryanî qisey kenê û seba ke ziwanê înan vinî nêbo, domananê xo rê zî musnenê. Cinîya 72 serrî Seydê Dogankureçe cuya xo ya dimayê qirkerdişî qalî kerd.

 

Seydê, dîyar kerd ke tesîrê fermanî hema dewam keno û va: “Seba tedayan 9 domanê mi ra 5 înan ra koçberî Ewropa bî. Pîlê ma seba tedayan koçê dewanê ereban kerdê. Kalikê mi qetil kerdê. Dimayê 7 serran ma dewa ereban de mendê, reyke bîn agêrayî dewa xo. Pîyê mi recimkerdiş ra ameyo qetilkerdene. Pîlê ma, ma rê qalê fermanî kerdêne. Dimayê fermanî dewe de dîzdî dest pêkerd. Nê dewijê ke dewê derûdorî de bî û hêrişê ma kerdêne, nika pêro qorîcî yê.”

 

‘Ziwan seba ma girîng o’

 

Seydê bale ant serê girîngîyê ziwanî û va: “Ziwan seba ma zaf girîng o. Seba ke ziwan ispatê bîyayîşê ma yo. Coka ma ziwanê xo domananê xo rê musnenê. La seba ke ma bi kurdan reyde ciwîyenê, domanê ma kurdkî musenê. La kurdî ziwanê ma nêmusenê. Domanê ma mekteban de zî tirkî musenê. Domanê ma yê ke şinê Ewropa zî ziwanê almanî zanê. Xeylê domanê ma seba tedayan verê xo dayê Ewropa. 5 domanê mi bi 20 serrî yo Ewropa de yê. Ma kulturê xo pawenê. Ma wazenê kesê derûdorî zî ziwanê ma bizanê.”

 

‘Bawerîya xo pawenê’

 

Seydê, bale ant serê bawerîya xo û va: “Roje ra 5 rey ma îbadet kenê. Ma şinê dêre yan zî medrese îbadetê xo kenê. Ma bi temamî serê siba û şan de di rey şinê îbadet kenê û yenê. Xêrcê nê zî rojê yewşeme zî ma heme kom benê, pîya şinê dêre. Têkilîyê ma bi merdiman dir baş o. Na dewe de tena ma suryanî ciwîyenê. Dewa ma de qet muslumanî çin ê. Tena reyan şivanî yenê û şinê. Dewa ma de nêzdîyê 50 keyeyî estê.”