WAN - Dengbêjan seba pawitişê ziwan û kulturê kurdkî, veng dayî û dîyar kerdî rewşa ke ziwanê kurdkî nêro qiseykerdene de, do ziwan bi çinbîyayîşî dir bêro rî bi rî.

 

Tirkîya de bi serran o her çiqas îqtîdar bivuryo zî polîtîkayê derheqê çinkerdişê şarê kurdî de qetî nêvuryayê. Polîtîkayê asîmîlasyonî yê hemverê kultur û ziwanê kurd û kurdan de serê ziwan û nasnameyê kurdî de her ke şi zêde bi. Kurdî, seba ke bi ziwanê xo muzîk goşdarî kerdî ameyî qetilkerdiş yan zî koçberî înan rê ame ferzikerdiş. Xeylê Kurdê ke koç kerdî zî, şaristanan de hêrişê nîjadperestî dir rî bi rî mendî.

 

Îdarekara Komeleya Cigêrayîşî Kultur, Huner û Ziwanê Kurdkî (DÎSA-DER) Meryem Tuncera ke serra 1990 de koçê Mersînî kerdib û Emîne Şaybaka ke dengbêjî kena sey Dayika Sîsê yena zanayene, hêrişê hemverê kurdan û ziwanê kurdkî ercna.

 

‘Wa hemverê ziwanê ma rêzdar bê’

 

Meryem Tuncere dîyar kerd ke ganî hemverê ziwanê her şarî rêzdarî bêro ramojnayîş û vat, kesê ke wazenê ziwan û kulturê kurdî çin bikerê, do nêresê amancê xo. Meryeme dîyar kerd ke ziwanê her şarî esto û wina vat: “Ma senîn hemverê ziwanê ereb û tirkan rêzdar ê, ganî ê zî rêzdar bê. Gelo ê eşkenê Kurdkî qisey bikerê? Nê. Ma zî nêeşkenê Tirkî qisey bikerê. Ma Kurd ameyî dinya. Ma hewnê xo bi Kurdî vînenê. Ma Kurd ê la qebûl nêkenê.”

 

‘Hêrişê hemverê Kurdan kezeba ma veşna’

 

Meryeme bale ante serê hêrişê hemverê karkerê kurdî yê Sakarya û wina vat: “Hêrişê Sakarya kezeba ma veşna. Ez veng dana karsazê Kurdan. Ez hêriş şermezar kena. Vera Sakarya, Edene de cayan akenê, wa Wan, Amed û Mêrdîn de bikerê. Madem ma qebûl nêkenê şima zî serê herra ma de febrîqan abikerê û şarê ma nêşêro şaristanê bînan.”

 

‘Heta bimirî wazena bi Kurdkî qisey bikerî’ 

 

Emîne Şaybake (Sîsê) zî dîyar kerd ke dayîka ci heta merda Kurdkî qisey kerda û vat, ê zî heta sax bê do Kurdkî qisey bikerê û wina vat: “Tirk, fars, ereb her kes bi ziwanê xo qisey keno, la kurdî nêeşkenê qisey bikerê. Ma zî wazenê Kurdkî qisey bikerê. Xeylê şaristanî de seba ke Kurdkî qisey kenê, yenê îşkencekerdene, yenê qetilkerdene. Eke mektebê Kurdkî abibê, do domanî bi ziwanê xo qisey bikerê. Keyeyî Tirkî domananê xo rê musnenê. Domanî zî Tirkî musenê. No çîyêk şaş o. Ganî wina nêbîne.”

 

‘Ma şênê nêweşxane nêeşkenê derdê xo vajê’

 

Emîne tewr peyîn wina vat: “Kurdî serê ziwan û nasnameyê xo her wext rastê tedayan yenê. Şarê Kurdî azad bo. Cinî, doman û ciwanê ma yenê qetikerdene. Rastê şîdetî yenê. Nê hêrişî tena Sakarya de nê, her ca de yenê kerdene. Serê ziwanî de zulm bi Kurdan kenê. Ma şênê nêweşxane, ma nêeşkenê derdê xo vajê. Doktorî ma ra fam nêkenê. Hêrişê hemverê ziwanî zêde bîyê la ez o her wext keyeyê xo de bi domananê xo dir Kurdkî qisey bikerî, her ca de qisey bikerî.”