WAN - Wan de karkerê cinî yê ke bêqeyd xebityenê, bi îhlalkerdişê kede dir rî bi rî yê. Cinîyê ke ramitişê toxim, heta wextê wedaritişê mahsulî, roje de 15 saetan xebityenê û rojaneyê înan zî  60 TL yo.

 

Goreyê dayeyê menga Gulana 2020 yê Sazgehê Îstatîstîkê yê Tirkîya (TUÎK) hûmara cinîyê ke betal ê; mîlyonêke û 224 hezarî ya. 2015 de eynî wextî de hûmara cinîyê ke betal ê; mîlyonêke û 76 derbazê qeydan bi. Konfederasyona Sendîkayê Karkerê Şorêşgir (DÎSK) dîyar kerd ke dayeyê TÛÎKî paştrast nêkeno. Çunke prosesê pandemî û seba krîzê ekonomî dayeyî hîna zêde bi.

 

Cinîyê ke seba betalî teberê qeydî de xebityenê, mecbûr karê giran û heqdestê kêm de rî bi rî manenê. Taxa Sixkî ya qezaya Îpekyolî ya Wanî de cinîyê ke xeylê xo merdimî mi yewbînan ê, serê erdê Erdîşî rojane bi 60 TL yo û 13-15 saetî xebityenê. Cinîyê ke wisar ra dest bi xebate kenê, heta arêdayîşê berardişî xebityenê.

 

Heta 15 saetan xebityenê

 

Cinîya bi nameyê Fatma Artîme yew nê cinîyan ra ya. Fatma dîyar kerd ke serê sibayî saete 05.00 de dest bi xebate kenê û pêwa nê heqdestêko kêm gênê. Fatma dîyar kerd ke balîcan, îsot û firingî arêdanê û vat: "Rewşa ke ganî saete 18.00 de kar biqedîyo la xeylê rey ma saete heta 20.00 xebitênê. Ma roje de tewr tay nêzdîyê 500 kase balîcan ganî teslîm bikerê. Eke roje de ma hende arênêdê zî ma di, hîrê saetê bîn zî xebityenê.

 

Karê barkerdişê zî serê milê cinîyan de yo

 

Muhabbet Artîme zî kênaya xo dir eynî erdî de xebityena wina vat: "Ma serê sibayî saete 04.00 de xo amade kenê û ma yenê serê erdan. Pêro roja ma tîya derbaz bena. Ma kaseyan pirr kenê. Dima ra ma bar kenê. Ma seranserê roje de bi 60 TL xebityenê. Mêrdeyê mi zî şono seba karê birnayîşê kerreyan. Pereyê ke ma qezenc kenê zî ma nêzanê ke bidê werd, cil û belgan yan zî çîyê bînan. Domanê ma yê bînî zî keye de manenê. Ma zî serê erdî de yê. Reyan roje de ma di, hîrê saetan zêde xebityenê. La heqê ma tam nîno dayene."

 

'Seba pereyê perwerdeyî xebityena'  

 

Gulşen Artîma ke lîse qedênaya zî seba şîyayeyê perwerde mecbûr a bixebitîyo û dîyar kierd ke aye seba pereyê perwerdeyî xebityena û vat: "Ma heqdestê keda xo nêgînê. Nê şertê Tirkîya yê. Sewbîna îmkanê karê ma çin o. Ez mecbur a bêra tîya."