HABER MERKEZİ - İran'da başörtüsü ve çarşaf zorunluluğuna karşı kadınların eylemi hızla yayılırken, konuyla ilgili Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan bir araştırmaya göre, İranlıların çoğunluğu başörtüsü takma kararını devletin değil, kadının kendisinin vermesi gerektiğini belirtiyor. 

 

İran'da başörtüsü ve çarşaf zorunluluğuna karşı kadınların geçtiğimiz yıl Mayıs ayında başlattığı "Beyaz Çarşamba" eylemleri hızla yayılırken, eyleme desteklerde her geçen gün artıyor. DW'de yer alan habere göre, bizzat ülkenin Cumhurbaşkanlığı'nın yayınladığı rapor da eylemcilerin tezini destekler nitelikte. İranlıların yüzde 60'ı başörtüsünde zorlamaya karşı. 

 

Kadınların eylemine destek veren İranlı erkekler de başörtülü fotoğraflarını"#MenInHijab" etiketiyle paylaşıyor. 

 

İran'da İslami Devrim'in üzerinden neredeyse 40 yıl geçmesine rağmen toplum başörtüsü ve çarşaf zorunluluğu konusunda hala ikiye bölünmüş durumda. Başörtüsü tartışması Ocak ayı sonunda başlayan protesto eylemiyle yeniden alevlendi. Kadınların başörtüsüz fotoğraflarını internette yayınlamalarıyla başlayan eylemlerde yaklaşık 29 kadın "kamu düzenini bozmak" suçlamasıyla gözaltına alındı. Eylemler çerçevesinde sokakta başörtüsünü eline alıp bayrak gibi sallayan kadınların fotoğrafları da basına yansıdı.

 

Kadınları baskı altına almak zorlaşıyor

 

Başörtüsü, koyu muhafazakarlar açısından İslami toplum düzeninin en önemli öğelerinden biri. İran'da yasalara göre 9 yaşını dolduran her kız çocuğu kamusal alanlarda başörtüsü takmak ve uzun, bol bir pardösü giymek zorunda. Bu zorunluluğun yerine getirilmesini sağlamak adına İran'da ahlak polisinin tutuklama ve para cezası uygulama gibi yetkileri mevcut. Ancak kadınları baskı altına almak giderek zorlaşıyor.

 

90'lı yıllardan itibaren İran sokaklarında pardösülerin boyu kısalmaya, vücut hatlarını ortaya çıkaracak şekilde daralmaya başladı. Birçok İranlı kadın artık başörtüsünü saçların görünebildiği şekilde gevşekçe bağlıyor.

 

Başörtüye destek azalıyor

 

Ilımlı olarak görülen Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin göreve geldiği 2013 yılından bu yana bir zamanların korku saçan ahlak polisi sokaklardan silindi. Başörtüsü zorunluluğu artık sadece toplumda değil, Tahran yönetiminde de giderek daha az destek buluyor. Başı açık fotoğraflarla internette yapılan protesto eylemleriyle gelen gözaltıların ardından hükümetin yayınladığı bir araştırmanın sonuçları dikkat çekti.

 

'Devlet değil kadın karar vermeli'

 

Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin raporuna göre, başörtüsü zorunluluğunu destekleyen kadınların oranının 2006 yılından beri yüzde 15'lik düşüşle yüzde 40'a gerilediği belirtiliyor. Araştırmaya göre İranlıların çoğunluğu başörtüsü takma kararını devletin değil, kadının kendisinin vermesi gerektiğini vurguluyor.

 

Raporda ahlak polisinin "İslami giyinmeyen" kadınlara yönelik gözaltı ve para cezası gibi uygulamalarının etkili olmadığına da işaret ediliyor.  Hükümetin kamusal alanlarda çarşaf giymediği tespit edilen kadınlar hakkında yasal işlem başlatıp başlatmaması gerektiğine dair soruya ise, 2006 yılında katılımcıların yarısı "Evet" cevabı verirken, bu rakamın 2014 yılında yüzde 39'a düştüğü kaydedildi.

 

Başörtüsünü bir kişinin iman derecesini saptamak için bir ölçü olarak kullanmak konusunda din insanları arasında da tartışmalar yaşandığı biliniyor. Reformcular, "Zorla iyi Müslüman olunmaz" tezini savunuyor.