DÊRSIM - Rose Polat Agume kitabê bi nameyê ‘Bego’ vete û kitab de rêçe Qirkerdişê Dêrsimî yê 1938ine ca gêno. Rose çîyê ke pîyê xo Bego ra goşdarî kerdibî, kitab de bica kerde û cîyayê no kitabî o yo ke ziwanê bînan rê zî ameyo açernayîş.

 

Rose Polat Aguma ke kitab de hedîseyê verê qirkerdişê  Dêrsimî û dimayê ci ardîe ziwan. Pîyê Rose, dewa Korkeçî ke girêdayê merkezî ya yew 6 domanê keyeyî ame dinya. Kêna Bego, Roze çîyê ke pîyê aye cuyayo bi nameyê ‘Bego’ de qalî kerde. Rose dîyar kerde ke aye waşta ke hema ke pîyê aye cuyeno nê çîyan binusna. Ma bi Rose û pîyê aye Bedrî (Bego) dir sohbetêke viraşt.

 

'Ma bi vîrardişê pîyê mi dir pîl bî'

 

Rose dîyar kerde ke birînê pîyê aye her wext verê çimanê aye de yê û wina va: "Ma bi birînê pîyê mi pîl bî. Dayîk û pîyê mi her wext bermayne. La qetî sebebê ci nêvatî. Pîyê mi her wext destê xo yê birîn ma ra nimnayne. Ded, eme û xeylê merdimê ma ameyê kiştiş. Mi zî waşt ke ez hema ke pîyê mi cuyeno nê çîyan binusnî û domananê xo rê bimusnî. Ma nika ziwanê xo nêzanê. Ma zî ameyî asîmîlekerdiş. Domanê ma zî ameyî asîmîlekerdiş. Goreyê mi no qirkerdiş hema dewam keno."

 

'Domanê ma zî ameyî asîmîlekerdiş'

 

Rose dewamê qiseykerdişê xo de wina va: "Ez Tirkî 7 serrî ya xo de musaya. Domanê mi ke Fransa de ameyî dinya ne Tirkî ne zî Kurdî zanê. Sey ma, domanê ma zî ameyî asîmîlekerdiş. Domanê ma kulturê ma ziwanê ma nêzanê. Ma do nika kitab bi ziwanê bînan açernayîş bikerê. Domanê mi do dima ra kitab biwanê. Do çîyê ke kal û pîrê înan cuyayê bimusê."

 

'Eştî awe, ez birîndar xelas bîya'

 

Apê Bego ke 1938an de birîndar xelas bi zî wina va: "Keyeyê ma ra 5 kes kiştî. Mi eştî awe. Ez birîndar xelas bîya. Ma ra vatêne ‘armenî’. Rojêke wexto ke Fevzî Çakmak ame Xozat di doman rayîra ameyî kiştiş. Ewnîyenê ka domanî sunet bîyê ya nê. Wexto ke ewnîyenê domanî sunet nêbîyê înan kişenê. Cîyayê kerdî mîyanê merdiman. Hema zî wina kenê. Seba ke ma sax xelas bî, her kes ameyne verê ma û gorê merdiman pers kerdêne. Her ca dayne ver adir. Heywanan zî kiştêne. Dêrsim bi no hewa ame çinkerdiş. Xeylê kes ameyî surgunkerdiş. Hîn ameyî qetilkerdiş. Wexto ke Seyît Riza berdî Xarpêt, Ataturk zî uca de bi. Pîya Dêrsîmo pîl veşnayî."