MERKEZÊ XEBERAN - Seba şert û mercê cuye nêweşîya dîyabetî zêde bîya û na nêweşî cuyake bi tevger rolêke pîl kay kena. Pispora Dîyetî Ozden Orkçu bi wesîleyê 14ê Teşrîna Verêne Roja Diyabetî ya Dinya zanayîşê girîng pare kerde.

 

Goreyê dayeyê Rêxistinê Weşîye ya Dinya (WHO) dinya de 350 mîlyonî zêde nêweşê dîyabetî estê. Yeno texmînkerdiş ke 20 serrê ameyox de do na hûmare di qat zêde biba.

 

'Xeylê kes nêweşîyê xo ferq nêkenê'

 

Pispora Dîyet û Werdişî Ozden Orkçu bi wesîleya 14ê Teşrîna Verêne Roja Dîyabetî ya Dinya qisey kerde û dîyar kerde ke goreyê xebata ke Weqfê Dîyabetê Tirkîya kerda, kesê ke keyeyê înan de nêweşîya dîyabetî çin a, derheqê nêweşî de zêde wayîrê zanayîşê nîyê û va Tirkîya de her 4-5 kesî ra yew nêweşê dîyabetî yê.

 

'Fast food û bêtevgerî zemîn amade keno'

 

Ozdene sebebê dîyabetî wina qalî kerde: "Bi teknolojîyo averşîyaye dir cuya bêtevger zêde bîya. Terzê cuyake bi stres esto. Coka kulturê werdişî ‘fast food’ zêde bîyo û no zî nêweşîya dîyabetî de rolêke pîl kay keno. Na nêweşî de spor zaf girîng o. Ma sey komel spor ra zaf hes nêkenê. Werdê ke sey dostê domanan yenê vînayîş zî na nêweşî de rîsk ê. Nê werdî sera 90 bi rûn, sole û kalorîn ê. Domanê ke keye de baş yenê weykerdiş, wendegehan de kantînan nas kenê. Heme kantînê Tirkîya metodê ‘fast food’ pêşkêş kenê."

 

Ganî nêweşê dîyabetî senîn wey bibê?

 

Ozdene derheqê werdişê nêweşîya dîyabetî de wina va: "Ganî bi lez werd nêro werdiş. Heta eşkenê hêdî hêdî wa borê. Wextê pewtişê werdî de glîsemîk îndesk ê werdî vuryeno. Wexto ke vera fêkî awa fêkîyan bêro dayene, glîkozê gonî zêde beno. Ganî hewte ra di rey mase bêro werdene."