MERKEZÊ XEBERAN - Neçîrê pîrebokan yê ke Dewro Mîyanênî de Ewropa de dest pêkerdbî û hema zî Hirdistanî de dewam keno. Hindistanî de 6 serrê peyênan de 2 hezar û 500 cinîyî ameyî qetilkerdiş. Komelnasê ke şîddetî ser o cigêrayişan kenê dîyar kenê ke herême de herinda ke mergê doman, nêweşîyê şewb, tîfo û kolerayî bêrî cigêrayiş, cinîyî bi ‘pîrebokî’ yenê sucdarkerdiş.

 

Ewropa de wextanê Dewro Mîyanênî de serranê 1180î de cinîya yewin bi pîrebokî ameye sucdarkerdiş û ameye veşênayiş. Bajarê Toulouseyî de bi fermanê Engîzîsyonî qetilkerdişê cinîyêk pê ame û qetlîamî ra dima dêrê herême bin nameyê ‘pîrebokî’ de bi îdîayê ‘şeytanî reyde hemkarî kerdî’ ra cinîyî ameyî qetilkerdiş. Aye wext destê mehkema de delîlêk daxî çin bibayêne, cinîyî ameyêne muhakemekerdiş. Cinîyan rê îşkence ameyêne kerdiş û cinîyî bi îşkenceyan ‘pîrebokî’ qebul kerdêne. Badê muhakemekerdişî bi hezaran cinîyî ameyî qetilkerdiş û hedefê dêrî çinkerdişê nasnemeya cinîya zana û kulturî bî.

 

Her çiqas ke bi hezaran serrî bivîyaro zî Hindistanî de hema zî qetilbîyayişê cinîyan dewam keno û cinîyî bi ‘pîrebokî’ yenê sucdarkerdiş.

 

Goreyê Buroyê Qeydanê Sucan yê Mîyanneteweyî yê Hindistanî serra 2000î ra heta 2016î bin nameyê ‘Neçîrê Pîrebokan’ de 2 hezar û 500 cinîyî raştê îşkenceyî ameyî û netîceyê îşkenceyî de ameyî qetilkerdiş. Neçîrê pîrebokan de ewil cinîyî yenê hedefkerdiş û esasê xo de menfîetê sîstem û kulturê tarîxî yê Hindistanî yeno qetilkerdiş.

 

Serra 2014î de Gujaratî de 3 cinîyî ameyî bi îdîayê pîrebokî hetê camêrdan rê ameyî îşkencekerdiş. Ame îdîakerdiş ke nê cinîyî 2 camêrdan qetil kerdî û ruhê înan werdî. Cinîyî seba qedexekerdişê Neçîrê Pîrebokan û qereqolê polîsan yê herême de mase bêra awankerdiş têkoşîn danê. Komelnasê ke şîddetî ser o cigêrayişan kenê dîyar kenê ke herême de herinda ke mergê doman, nêweşîyê şewb, tîfo û kolerayî bêrî cigêrayiş, cinîyî bi ‘pîrebokî’ yenê sucdarkerdiş.

 

Çime: Scientific American

 

Çarnaye:Jin News