Zelal Tunç

 

WAN - Ekolojîst û aktîvîstan reaksîyon mojna talankerdişê xozaya Kurdistan û Tirkîya ke bi destê îqtîdarî yeno kerdiş û seba pawitişê xozaye venga têkoşînî kerdî. 

 

Hemverê qirkerdişê Daristanê Akbelenî yê Îkizkoyê qezaya Mîlasî ya Mûglayî de seba komir bidê Santralê Termîkî yê Yenîkoyê Kemerkoyî yê girêdayê Holdîngê Limakî, xoverdayîş dewam keno. Heto bîn ra bahaneyê asayîşê herêma Besta û Cudî yê Şirnexî 8ê teşrîna verêne 2020ine de qirkerdişê daran yê ke amebî destpêkerdiş, hema rojeve de yo. Şewatê Cudî destpêkerdibi zî mudaxeleyê ci nêamebi kerdiş û no zî bibi sebebê reaksîyonan. Welatijê herême ke waştibî vernîya şewatî padê, amebî astengkerdiş. 

 

Cayo ke dar birîyayî de bargehê leşkerî! 

 

Heto bîn de seba dewê Huzeran, Akûnîs, Govan, Lanîlan, Xulepur, Kelulan, Sûreh, Pertawan, Kurdan û Mezra Pisyanî ya Xîzanî ya Bedlîsî hetê walîtîya Bedlîsî ra qerarê qedexeyê 28 rojan ameybî dayîş û her çend ke no peynî bibo zî ame zanayîş ke qirkerdişê daran herême de dewam keno. Heto bîn de heremê ke tede darî ameyî birnayîş û veşênayîş do ‘baregehê leşkerî’ bêro awankerdiş. Ame zanayîş ke hema dekewtişê 10 dewan qedexe yo û qirkerdişê daran tede dewam keno. 

 

Komeleya Dormeye ya Wanî ra (ÇEVDER)  Arzu Dînçe û aktîvîsta Têgêrayîşê Cinîyê Azade (TJA) Narîn Kayaye derheqê babete de ercnayîş kerd. 

 

‘Şewat û birnayiş ekosîstemi çinî keno’ 

 

Hemsereka ÇEVDERî Arzu Dînçere wina vat: “Netîceyê şewato ke ame vetiş û ame îdîakerdiş ke nêameyo verdayîş ke şewat bêro hewnakerdiş de bi desan hektar daristan veyşa. Bedlîs, Colemêrg û Cûdî de netîceyê şewatê ke ameyî vetiş de tena cuya merdiman nê, vera heme ekosîstemî de mudaxale esto. Çîyê ke yenê ciwîyayîş benê sebebê texrîbatê girdî. Heto bîn de seba pawitişê daristanê Akbelen û zeytûnan no di aşmî yo ke dewijê Îkîzdere nobete tepişenê. Mudaxaleyê înan yeno kerdiş. Nêverdenê hemwelatijî bikewê raşte û dest bi birnayîşê daran kerdî. Seba santralê termîk û komirî daristanê uca yeno talankerdiş.” 

 

'Daristan yeno çinîkerdiş’ 

 

Arzuye da zanayîş ke daristan yeno çinîkerdiş û wina dewam kerd: “Seba santralê Yenîkoy û Kemerkoyî yê Muglaye ke roşîya Lîmak Holdîngî serra 1997î ra nata hetê Mehkemaya Berzî ra qeraro ke ameyo tesdîqkerdiş esto. Seba eynî santralî serra 2005î de DMMEye qerarê girewtişî daya. La vera nê de zî santral serra 2014î de roşîya Lîmak Holdîngî. Tirkîya de serê kapasîteya ci de testîsê cereyanî esto. Girewtişê nê santralan problemê cereyanê awan nêkeno. Santral baş nîno şuxulnayîş û daristanan çinî kenê.” 

 

‘Ganî na şaşîye ra tepîya agêrê’ 

 

Arzuye qiseykerdişê xo yê peyênan de vera qirkerdişê daran de veng kerd û wina peynî kerd: “Eke daristan bêrî birnayîş û seba komirî çalêk gird bêro akerdiş do awe tepîya şêra. Daristanê nizdîyê Akbelenî demêk nizdî de seba santralê Termîkî yê Yenîkoy û Kemerkoyî ameyî wedaritiş. Ma veng kenê ke ganî fek birnayîşê daristanî ra verdî.” 

 

‘Polîtîkayêk newe û yê koçberîye dewre de yo’  

 

Aktîvîsta TJAye Narîn Kayaye zî dîyar kerd ke operasyonê leşkerî yê Kurdistanî vera adir bi daristanan fînenê û hewl danî ke vernîya polîtîkayêk newe yê koçberîye akerê. Narîne wina dewam kerd: “Şewatê ke bi hawayêkê sîstematîk yenê vetiş, tesaduf nîyê. Akbelen bi birnayîşê daran kewt rojeve. La no qirkerdişê daran ê Kurdistanî bi hawayêko sîstematîk pê yeno û çi heyfo ke reaksîyonê vera ci zî zaf kêm ê. Ez venga wayîrvejîyayîş û paştîdayîşî heme rayaumûmîye rê kena ke vernîya qirkerdişî bigîrê.”