‘Di reyî yo bêtêduştî aye rê yena kerdiş’

  • 10:12 23 Temmuze 2023
  • NAROJANE
AMED - Hemverfeka Komîsyonê Astengdaran a HDPyî Hatîce Betul Çelebî bale ant serê problemê astengdaran û vat: “Cinîyê astengdarî reyan raştê bêtêduştî yenê. Her têkoşînê azadîye bi têkoşînê zamîrê xo eşkeno xo bîyaye bikero. Têkoşîno ke astengdarî tede zamîr nêbî de têkoşîn mumkun nîyo ke ser bikewo.
 
Serranê peyênan de Tirkîya de hetê ke tewr zêde raştê bêtêduştî yenê ra yew zî astengdar ê. Astengdarî vera zîhnîyeto ke înan çinî hesibneno de rêxistinbîyayîşê xo awan kenê û têkoşîn danê. No têkoşîn eynî wext de sîyaset de zî yeno rayraberdiş. 
 
Hemverfeka Komîsyonê Astengdaran a Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Betul Çelebîye nizdîbîyayîşê hemverê astengdaran û têkoşîno ke vera ci de yeno dayîş de ercnayîş kerd. 
 
‘Astengdarî nufuso ke yenê manîpulekerdiş ê’  
 
Hatîceye dîyar kerd ke sey komîsyonî hîrê serrî yo raşteyê astengdaran de xebate rayra benê û ci ra yew manîfesto bî û vat: “Manîfesto metnêk polîtîk ê problemê astengdaran tespît kerdêne û çareserî pê ano yo. Ma serê îdeolojîyê astengdarî û ziwanê kulturî ke wayîr keno xebate rayra benî. Ma qala nufusêk gird ke yeno manîpulekerdiş kenê.”  
 
Hatîceye dewamê qiseykerdişê xo de da zanayîş ke goreyê TUÎKî yê astengdarî se ra 12ê komelî awan kenî û no zî tekabulê 10 mîlyon astengdaran keno. Hatîceye wina dewam kerd: “Astengdarî heta nika bi temamî teberê sîyasetî de ameyêne girewtiş. Têkoşînê astengdarîye têkoşînêk polîtîk o. prosesê weçînayîşê serra 2023yî de ma xebate rayra berdêne û vera nê raşteyî de xorexnekerdişê xo da. Çi heyfo ke ma meclîs de sey zamîr temsîlkarîya astengdarîye bi dest nêfîna. No zî wa vera nê raşteyî de xorexnekerdişê ma bo.” 
 
‘Her têkoşîn bi zamîrê xo eşkeno bîyaye bibo’ 
 
Hatîceye da zanayîş ke her têkoşîn bi zamîrê xo eşkeno bîyaye bibo û dewam kerd: “Her têkoşînê azadîye bi zamîrê xo esto. Têkoşînê azadîya Kurd bi Kurdan, têkoşînê azadîya cinîyan bi cinîyan yê astengdaran zî bi astengdaran eşkeno bîyaye bibo. Têkoşînêk ke astengdarî tede zamîr nêbê mumkun nîyo ke ser bikewo. Bi zamîrbîyayîş serkewtiş mumkun o. Ez wextê şaradarîya HDPyî ya Amedî ra nimuneyan bida. Wexto ke şaredarîyê ma estbî xebat û têkoşînê seba astengdaran estbî. Bajarê ke newe ameyî awankerdiş de rampa estî. Nê hetê ma ra nêeşkenê bêrê şixulnayîş. Raşteyê astengdarîye de bêtêduştî esto. Ma vera nê de têkoşîn danê.” 
 
'Wexta bajar awan bî ganî astengdaran zî bifikirîyê'  
 
Hatîceye bale ant serê prosesê erdlerzî û vat, nê prosesî de heqê astengdaran nêameyo vînayîş û wina bale ant serê prosesê awankerdişê neweyî: “Do bajarê neweyî bêrê awankerdiş. Cuyê neweyî bêrê awankerdiş. Ganî na babete de astengdarî verê çiman de bêrê girewtiş û bajarê ke merdimî eşkenê ci de biciwîyê bêrê awankerdiş.”
  
‘Di rey bêtêduştî yena kerdiş’
 
Hatîce sewbîna problemê cinîyê astengdaran zî erjna û vat: “Cinîyê astengdarî seba rewşa cinsîyê komelî di rey bêtêduştî înan rê yeno kerdiş. Cinîyê astengdarî hem seba cinsî, hem zî seba astengdarîya xo di rey bêtêduştî vînenê.”