Bi deyîranê xo mabenê ziwan û kulturî de pird awan kena

  • 10:47 8 Temmuze 2023
  • NAROJANE
 
Marta Somek
 
STENBOL - Hunermende Suna Alana ke mabenê kurdî û yewnanîye de pirdê kulturî awan kerda, hirê deyîrê aye eleqeyêk dî. Yewine amacê aye no yo ke kurdî bida ciwîyayîş û bi şaran bida eşnawitiş. Sunaye dîyar kerd ke ganî tutî kurdî bimusê û ziwan bêro pawitiş. 
 
Suna Alane emrê xo yê şenikîye de eleqeyêk gird kurdî rê mojnena û kulturê kurdê elewîyî dana ciwîyayîş. Vera ci de hîkayeyê cinîyê kurdî zî kena babete. Sunaye dewêka Kanîreşî ya Çewlîgî de yena dinya û hema di serrîya aye de keye koçê Îzmîrî keno. Sunaye pêroyê cuya xo ya perwerdeyîye de merdimêk zaf jêhatî bî û eynî wext de aktîvîteyê polîtîkî yê kurdî de ca gêna. Sunaye mamostetîya Îngîlîzî wanena û dima ra şina Londonî de bi ca bena. Uca de nizdî ra bi muzîkî reyde eleqeder bena.  
 
Sunaye tutîya xo de bi deyîr û dengbêjîye pîl bena, bi kulturê kurdî reyde pîl bena. Sunaye kişta şarê Kurdî de bi şarê Rum, Romen, Arnavut, Boşnak, Pomak, Çerkez, Gurcu, Yahudî, Xiristiyan, Elewî û xeylê şaran reyde empatîye awan kena. Yewine kêfweşîya aye no yo ke kurdî bi şaranê cîyayan bida eşnawitiş. 
 
Seba cinîyê êzidîye zî deyîre viraşt 
 
Sunaye dîyar kerd ke aye nê semedî ra xeylê kêfweşin a û hewl dana muzîkê kurdî bi heme şaran bida eşnawitiş. Sunaye wina vana: “Deyîrê şarêk bêwayîr xeylê hîssin ê. Mi xeylê xebate rayra berd. Mi seba cinîyê êzidîye ke bîyî hedefê DAIŞî zî deyîre viraşt. Mi seba cinîyê kurdî yê ke DAIŞî înan ganî tepişt zî konserê paştîdayîşî da. Mi deyîra Nadîa zî viraşte.” 
 
Hunermenda kurd...  
 
Sunaye dîyar kena ke cinîya êzidî Nadîa tesîrêk gird aye ser de viraşta û da ard ziwan ke seba Nudem Duraka ke 22yê Nîsana 2015î ra nata tepişte ya û 19 serrî ceza aye rê ame birnayîş zî deyîra ‘Dargerînok’î viraşte. Sunaye vana ke deyîra Dargerînokî şexsê Nudem Durake de xoverdayoxîya hunermendê kurdî vana. 
 
Ganî kultur û ziwan bêrî ciwîyayîş 
 
Sunaye vat ke ganî kulturê kurdî ziwanê kurdî bêro ciwîyayîş û bêro vatiş û wina dewam kerd: “Ez venga her kesî kena ke seba ciwîyayîşê kultur û ziwanî bikewî têgêrayîş. 
 
Berhemê kurdî û yewnanî yê hemparî  
 
Sunaye dewamê qiseykerdişê xo de bale ant deyîrê xo yê kurdî û yewnanî ser û vat: “Seba pirdê mabenê kulturê kurdî û yewnanî bêro awankerdiş ez xebate rayra bena. Ez kurdêke Vakurê Kurdistanî ra ya. Rum û şarê bînî têkişt de ciwîyayêne. Ez Îzmîr de gird bîya. Coka ra zî vera muzîkê Rebetîkoyî eleqeyêk mi virazîya. Mi berhemanê hemparan yê tirkî û yewnanî zanayêne. La mi ferq kerd ke yê kurdî û yewnanî yê hemparî zî estê. Coka ra mi waşt ke ez berheman bikera yew. Mi waşt ke dewlemendîyan kifş bikera û bîyara têkişt.” 
 
Bi eleqeyêk gird ameye pêşwazîkerdiş  
 
Sunaye da zanayîş ke muzîkê înan semedo ke ziwanêk gerdunî bi girseyêk gird reyde ameyo têkişt û wina vat: “Hem komelê kurd hem zî komelê bînî deyîranê ma yê hemparan yê kurdî û Yewnanî pîroz kerdî. Ez bawer kena ke no projeyê ma do xebatanê pîyayan teşwîq bikero. Deyîrê kurdî seba mi xeylê muhîm ê. Ziwan û kulturê kurdî seba mi xeylê bi ercayeyê. Ez wazena ziwanê kurdî, kulturê kurdî bi girseyê girdî reyde bîyara têkişt. Ez wazena ziwanê ma xurt bikera.” 
 
 Têkoşîn muhîm o  
 
Sunaye tewr peyîn venga wayîrvejîyayîşê ziwanî kerd û vat: “Pawitişê ziwanî xeylêk muhîm o. Ganî her kes seba nê bikewo tevger. Ganî bi qurs û bernameyê kulturî paştdayîş bêro dayîş û her kes bêro teşwîqkerdiş. Ganî bi xususî serê muhîmîyê kulturî û tarîxî bêro vindarnayîş. Ma eşkenê kulturê kurdî bi dinya bidê naskerdiş.”