Elfazî Toral

 

 STENBOL - Hemsereka GOÇÎZDERî Kamile Kandale dîyar kerd ke wextê weçînayîşî de koçberî hedef ameyî mojnayîş û vat: “Seba pawitişê heqê cuya koçberan û multecîyan ganî têkoşîn bêro dayîş. Ganî ma şert û mercê cuye pîya awan bikerê.” 

 

Ame parekerdiş ke erdlerzê bi girdîya 7,7 û 7,6î ke Mereş de 6ê Sibate de qewîmîya û 11 bajaran girewt binê tesîrê xo de 50 hezarî ra zêdeyêr kesî dinyaya xo bedilnayî û vejîya raşte ke Semsûr de tena 30 hezar kesî bê kefen ameyî definkerdiş. Heto bîn de goreyê raporê Komeleya Taqîpkerdişê Koçberan (GOÇÎZDER) ke 8ê adara 2023yî de ame weşanayîş de vejîya raşte ke tewr tay 55 hezar kesî dinyaya xo bedilnayî û înan ra 7 hezar û 259 tenî Sûrîye, 47 hezar û 932 zî hemwelatijê Tirkîya yê. Heto bîn de ame vatiş ke bi hezaran kesî zî hema zî vînîbîyaye yê. Reyna goreyê eynî raporî nizdîyê 2 mîlyon û 200 hezar kesî zî koçê bajaranê bînan bîyî. 

 

Hemsereka GOÇÎZDERî Kamile Kandale ajansê ma rê qisey kerd û bale ant koçberê ke erdlerzî de mexdur bîyî ser. 

 

Multecî hedef ameyî mojnayîş 

 

Kamîleye dîyar kerd ke bi erdlerzî reyde hîna zêde multecî bi şîdetî reyde ameyî rî bi rî û vat: “Erdlerzê 14ê Gulane de multecî hedef ameyî mojnayîş. Herêmê erdlerzî de ma cîyayeyê mabenê multecî û hemwelatijan de baş dî. Hemwelatijê Sûrîye hedef ameyî mojnayîş. Esasê nê çîyan de netewperestî, nîjadperestî û cîyakarî esto. Wextê erdlerzî de xebatkarê xelisnayîşî seba Sûrîyeyîjan çîyêk nêkerdî û bêwayîr mendî.” 

 

Multecî bîyê hacetê sîyasetî 

 

Kamîleye heto bîn de bale ant polîtîkayê ke hemverê multecîyan de yenê rayraberdiş ser û vat: “Polîtîkayê vera multecîyan yenê rayraberdiş. Weçînayîş de no çî hîna zêde vejîya raşte. Babeta koçberan kerdî hacetê sîyasetî. No caardiş merdiman xeylê aciz keno. Seba na babete de kewtî musabaqa. Ziwanê dişmenîye aver fînayî. Multecî û koçberan, bêwaştişê înan pê yeno. Şer û feqîrîye vera mecbur manenê ke welatê xo terk bikerê. Feqîrî sebebê koçberîye yo. Ganî merdim baş fehm bikero û wina nizdî bibo.” 

 

Rewşa cinî û tutan 

 

Kamîleye da zanayîş ke koçberî de tewr zêde cinî û tutî mexdur benê û wina dewam kerd: “Koçberî de cinî û tutî hîna zêde dezavantaj ê. Cuye înan rê hîna zehmet a. Ma nê çîyî herêma erdlerzî de dî. Cinî rayîrê koçberîye de bi şîdet, tacîz û destdergîye reyde rî bi rî manenê. Bi xususî zî wexto ke sînor derbaz kenê.” 

 

Têkoşîn do timî dewam bikero 

 

Kamîleye dîyar kerd ke ganî problemê ke koçberî ciwîyenê mîyanê komelî de bêrê dîyîş û wina qiseykerdişê xo peynî kerd: “Ganî xebatê xususî bêrê kerdiş, bi xususî zî seba cinîyan. Ganî heqê koçberê cinî bêrê pawitiş. Heto bîn de ferzo ke ganî ziwan û hewldayîşê nîjadperestî û sîyakarî yê mîyanê komelî bêrê teşhîrkerdiş. Ma do seba koçberê cinî her tim têkoşîn bikerê. Hem hetê gerdunî û hem zî hetê heqê merdiman de ganî ma pawitişê heqê multecîyan û koçberan bikerê."