ANQARA - Hemverfeka berpirsîyara Polîtîkayê Multecîyan Elîf Bulute derheqê problemê multecîyan ke Tirkîya sey koz şuxulnena de qisey kerd û dîyar kerd ke îdîayê ke wextê neweyî de Tirkîya multecîyan reyna kena babeta bazarîye esto û polîtîkaya neweyî ya AKPyî kêmkerdişê multecîyan a û multecîyê merkezê şirawitişî kaxizê ‘ma zerrîwazî tepîya agêrenê’ îmze kenê.

 

Hemverfeka berpirsîyara Polîtîkayê Multecîyan ya Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Elîf Bulute dîyar kerd ke îqtîdar koçberan sey kozê sîyasî şuxulneno. Elîfe derheqê babete de dîyar kerd ke multecîtî vejîyayîşê merdimîye ra nata pê ameyo û şer, rijnayîş, polîtîkayê şaş, problemê mîyanneteweyî û awankerdişê dewletan vera pê yeno.

 

Elîfe da zanayîş ke badê şarê Sûrîye û vejîyayîşê DAIŞî reyde dormeyêk bi xof esto û merdim mecbur menano welatê xo terk bikero. Elîfe wina dewam kerd: “Serra 2011 û 2012yî de polîtîkayê derheqê sînorî dest pêkerd. Înan reyde koçberîye dest pêkerd. Tirkîya bi Ewropa reyde pêvînayîş kerdêne. Tirkîya serra 2016î de bi Yewîya Ewropa reyde pêkerd û vera nê pêkerdişî de pere girewt. Ewropa vat ‘ma sînorê xo ronayî, multecîyî do kişta şima de bî û ma do zî veng nêkerê’.” 

‘Multecîyan raşte de verdayî 

 

Elîfe dîyar kerd  ke Ewropa serra 2016î ra ver vera caardişê hemverê Multecîyan veng vetêne la dima ra çîyêk nêvat û wina dewam kerd: “Babeta multecîyan problemêk mîyanneteweyî yo. Tirkîya, Ewropa, Rûsya û Amerîka hetê nê de probleman ê. AKP hetêk nê problemî yo. O zî goreyê menfîetanê xo têgêreno. Bi mîlyonan kesî Tirkîya de yenê tepiştiş. Multecî wexto ke Tirkîya de teng benê bi tehdîdê şirawitişî reyde rî bi rî manenê. Serra 2020î de bi hezaran kesî şîyî sînorê Yewnanîstanî. Ewropa de polîsan sînor awan kerd. Uca de zî heqê tepîya şirawitişî dayî. Bi mîlyonan kesî raşte de mendî. NY veng nêkerd. Komîserîya Berzî ya multecîyan ofîsê xo ca de verda û şî.” 

 

‘Cinî bêpawitiş a’ 

 

Elîfe da zanayîş ke mexdurê tewr gird yê şerî cinî û tut ê û wina dewam kerd: “Rayîrê koçberîye de destdergî bi cinî û tutan yeno kerdiş. Wexto ke multecî ameyî Tirkîya kampan de mendî. Nê kampan de cinî sey cinîyan diyîne, hîrine bi pere ameyî dayîş. Tutê 14 serrî bi zorî ameyî zewecnayîş yan zî remnayîş. Keyeyî vatêne çîyêk bi tutanê ma mekerê û coka ra nameyê zewacî dayî na têkilîye. Cinî bêpawitiş manena.” 

 

‘Mekanîzmaya pawitişî çin a’ 

 

Elîfe ard ziwan ke sey cinîya koçbere tutî zî xeylê nê polîtîkayan ra tesîr benê û tutî welatê ke ca benê de bi problemê ziwan û perwerdeyî reyde yenê rî bi rî. Elîfe na babete de zî vat: “Tutî mecburî fek mektebanê xo ra vera dayî. Perwerde nîmcet verdayî. Heqê perwerdeyî destê înan ra ame girewtiş.”

 

AKP polîtîkaya kêmkerdişî rayra beno 

 

Elîfe qiseykerdişê xo yê peyênan de nê çîyan vat: “Tirkîya no yew serrî yo ke polîtîkaya kêmkerdişî rayra bena. Heta mumkun bibo hewl dana multecîyan bişirawa. Îdîayê ke wextê neweyî de Tirkîya multecîyan kena babeta bazarîye, esto û polîtîkaya neweyî ya AKPyî kêmkerdişê multecîyan a.  Multecîyê merkezê şirawitişî kaxizê ‘ma zerrîwazî tepîya agêrenî’ îmze kenê. Seba problemê multecîyan têgêrayîşêk hempar şert o. Ganî raşteyê mîyanneteweyî de polîtîkayêk aştîye pê bêro ke nê merdimî agêrê keyeyanê xo.”