‘Cinîyan weçînayîş qet sey xelasîye nêdî’

  • 10:18 12 Hezîrane 2023
  • NAROJANE
 
Melîke Aydin
 
ÎZMÎR - Cinîyan kabîneya newe ya ke badê weçînayîşî ameye awankerdiş û profîlê meclîsî ercnaye û dîyar kerd ke îqtîdar tewr zêde dişmenîya cinîye keno û tepîyayê tarîxî yê komare de awan bîyo û prosesêk weçînayîşî yê şaibe ameyo ciwîyayîş. Cinîyan dîyar kerd ke weçînayîşî qet sey xelasîye nîdîyî.
 
Dimayê weçînayîşê serekkomarî û parlementerîye yê donemê 28ine meclîso newe ame awankerdiş û meclîs de partîyê sey Huda Par û Partîya Refaho Newe ke destkewtişê cinîyan hedef gêno, meclîs de ca girewtî. Kabîneyo newe ke ame awankerdiş de zî vîşêrê wezîrê xizmetê komel û keyeyî, wezîrê cinî çin ê.
 
Aktîvîstê femînîst ke vera na rewşe de bi fikarin ê, îtîrazê na rewşa bêhêvî û bêasayî kenê. Aktîvîstê cinî dîyar kerdî ke ê ameyoxê xo teslîmê weçînayîşî nêkenê û do têkoşînê cinîyan hîna xurt bibo.
 
‘Ameyoxêk baş paweyê cinîyan nîyo’
 
Zerrîwaza EŞÎKî Gulnur Aksope dîyar kerd ke îqtîdaro tewr tepîyamende û dişmenê cinîye ya tarîxê komara ameyo awankerdiş û coka ra zî destkewtişê cinîyan binê tehdîdî de yo û wina dewam kerd: “Sere de heqê mîrasî, nefeqe û qanûnê hûmara 6284î binê tehluke de yo. Vatişê sey ‘Senîn îfadeyê cinî esas de yeno girewtiş’ vernîya ma de yo. Vera Ozlem Zengîne ke vat qanûnê 6284î xeta ma ya sûre ya, Fatîh Erbakano ke hema nêameybî weçînayîş bi eşkera tehdîdê ‘ma do bi Ozlem Zengîne reyde eleqeder bibê’ kerdbî. Meclîs de camêrdo ke hirê cinîyê ci estê, esto. Her hetî ra ameyoxêk baş paweyê ma nîyo.”
 
‘Rîskê ma yo ke ma bibî Afganîstan esto’
 
Gulnure wina dewam kerd: “Îqtîdar badê demêk do hewl bido ke welat bi hukmê şerîatî bêro rayraberdiş. Laîkbîyayîş nika yeno parçekerdiş. Coka ra rîskê ma yo ke ma bibî Afganîstan esto. Embazê Îranî badê her têgêrayîşî vatêne ‘sey ma yo’. La vera her çî têgêrayîşêk xurt ê cinîye Tirkîya de esto. EŞÎKî de her hetî ra cinîyî tê het de yî û seba heqanê xo têkoşîn danê. Hêzê ma yê tewr gird yewîya ma ya.”
 
‘Wazenê cinîyan tena bi keyeyî bîyaye bikerî’
 
Endama MYKyî ya Partîya Çep a Keske Nevîn Aytekîne zî dîyar kerd ke cayê cinîye tena destûrê bingeyîn de esto û wazenê nê çîyî wedarnê û dewam kerd: “Bi pêşnîyazê qanûnê newe wazenê heqê cinîyan çinî bikerê. Wazenê cinîyan tena bi keyeyî bîyaye bikerê. Cinîya ke tena ciwîyena seba înan çin a. Eke cinî dayîk biba esta ya nê çin a. Ma do vera nê hêrişan de têkoşînê xo dewam bikerê.”
 
‘Weçînayîş qet nêbîyo xelasîya ma’
 
Aktivîsta Paştîdayîşê Morî Sevde Unale zî wina vat: “Prosesêk weçînayîşî yê şaîbeyin ame ciwîyayîş. La cinîyê ke heqê xo raşteyan de dest fînayî qet weçînayîşan xo rê sey xelasîye nêdî. Tîya ra tepîya têkoşînê ma do hîna gird bibo. Heta ke Huda Par û Partîya Refaho Newe meclîs de bibî do têkoşînê ma hîna berz bibo.”
 
Sereka Komeleya Paştîdayîşê Cinîyan a Bodrumî Fîgan Erozane zî vat ke tabloya ke meclîs de awan bîya aye şaş nêverdayo û vat: “Serdestîya camêrdî sey her tim ewro zî vera cinîyan de dewam kena. Netîceyê weçînayîşî ferz kerd ke hem muxalefet û hem zî têgêrayîşê femînîstî xo verê çiman de derbaz bikero. Ganî prosesê polîtîk bêro cipersayîşkerdiş. Ganî her raşte aktîf bibo. Ganî ma her ca de polîtîkaya xo bi rêxistin bikerê.”