Şehrîban Aslan

 

AMED – Avûkat Cansel Talaye da zanayîş ke cinîyê ke asayîşê canê înan çin o ke şêrê raya xo bişuxulnê estê û vat ke 31ê Adara 2014î de 30 hezar cinîyî raye nêeştbî û emser do na hûmare hîna zêde biba.

 

Weçînayîşê pêroyî yê welatî 14ê Gulane de yo û cinîyê ke binê tehdîd û şîdetê camêrdî de yê heqê înan yê rayeeştişî zî binê tehluke de yo. Cinîyê ke stargeh û Merkezê Taqîpkerdiş û Vernîgirewtişê Şîdetî (ŞONÎM) de manenê heqê cuya înan, heqê raya înan zî nîno rojeve û waştişê Mudirîyeta Pêroyî ya Statuyê Cinîyan ya Wezîrîya Xizmetê Keye û Komelî, YSK tay qeraran girewt. Cinîyê ke binê pawitişî de yî do name û malumatê înan yê nasnameyî bêrê nimitiş û lîstena weçînayîşî de do nameyê înan bêro nimitiş. Merkezê Heqanê Cinîyan a Baroyê Amedî ra Avûkat Cansel Talaye rewşa cinîyanê stargehan û ŞONÎMANî ercnaye.

 

‘Çareserî nîna viraştiş’

Cansele qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke xeylê dezgeh û rêxistinê cinîyan, avûkatî derheqê cinîyanê binê pawitişî de pêşnîyazan kerdî û eşkerayî dayî û vat: “Çareserîya şima asan a. Xora heme stargeh û ŞONÎM girêdayeyê dewlete yê. Cinîyî bê ke adresê înan bêro dayîş û bê ke înan bişirawî cayê ke ci ra remenê eşkenê raya xo bişixulnê. No çîyêk ke nêeşkeno bêro kerdiş nîyo. Eşkeno bêro kerdiş. La waştiş û muracatê winasî bi bahaneyê asayîşê weçînayîşî yeno redkerdiş. Bahaneyê asayîşê stargehan nîno kerdiş yeno redkerdiş. Wezîrîye na çareserîye pêşnîyaz kena; cinîya ke waştişê şuxulnayîşê raya xo bikera emnîyetî ra tewrê di polîsan eşkera şêra raya xo bişuxulna. Na çareserîyêka bê mantiq a. Cinîyêk bi nê çîyî ra bawer nêkena û nêşina raye eştişî. Kişta ci de bi di polîsan garantîya canê merdiman çin a. nimune Edlîyeya Çaglayanî de mîyanê hende polîsan de cinîyêk hetê lajê xo ra ameye qetilkerdiş.”

 

‘No seba weçînayîşî muhîm o’

 

Cansele dewamê qiseykerdişê xo de wina vat: “Cinîyan rê vanê ke eke biwazê eşkenê şêrê bişuxulnê. No metod yeno na mana ke cinîyan planê peynî de verdenê û cinî nêeşkenê raya xo bişuxulna. Asayîşê sindoqan yê cinîyan ra hîna muhîmêr yeno dîyîş. Raya cinîyê ke nê cayan de manenê yena peygoşkerdiş. Weçînayîşê verêne de ma wezîrîya keye û komelî rê persa û ê vatî ‘waştişê înan bibo şinê raya xo erzenê’. La ma fehm kerd ke 5 cinîyan ra yew şina. La no seba weçînayîşî xeylê muhîm o. Weçînayîşê 31ê Adara 2014î de 30 hezar cinî raye nêeşt. Na hûmare do emserr hîna zêde biba.”

 

‘Qerarê ke ameyîşê girewtiş serkewte nîyê’

 

Cansele peynîya qiseykerdişê xo de da zanayîş ke beyannameyê weçînayîşî ke YSKyî weşanayo seba cinîyan qels o û qelsîya tewr gird zî no yo ke qala stargehan nêkerdo vat: “Vanê ke ma do bişirawê heyetê weçînayîşî yê qezayan. La raştîyêk wina esta. Wexto ke babete bena asayîşê cinîyan kesêk merheleya corî ra bigêrêne heta merheleya cêrî asayîşê cinîyan çin o. Nê çîyî peygoş kenê, muhîmî nêdanê û nêfikirîyenê ke asayîşê canê cinîye wina tehluke de yo. Coka ra qerarê ke ameyîşê girewtiş serkewte nîyê. Ganî ma cinîyan rê vajî ke qey ganî raye bêra eştişe. Seba ke ma îradeyê xo ronayo raşte ganî ma tax bi taxe cinîyan reyde qisey bikerê ke qey ganî raye bêra eştişe. Soz û vatişî wa cayê xo bigîrê."