Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Xatê Îsa ke fermanê Şingalî ra dima Midyadî de ca bîye zîyaretê dewa Kîwêxê ke 38 serrî ya venga de hewl dana heweyê xo bîyara. Xate veng daye êzidîyan ke agêrî wareyanê xo û wayîrê herra xo bivejî.

 

Tarîx de komelê êzidî bawerîya xo vera xeylê reyan raştê teda û zorîyan ameyo û xeylê reyan qirkerdişî ra derbaz bîyo. Înan ra zafî qirkerdişî vera mecbur mendê ke ca û wareyanê xo yê tarîxîyan biteriknê. Nê cayanê warê êzidîyan ra yî yew zî dewa Kîwêxê ke mabenê qezaya Hezexî ya Şirnex û Midyadî ya Mêrdînî de ya û serra 1985î de tedaya dewlete vera ameya vengkerdiş. Dewa ke serê şikeftê bi kerrayan ra ameya awankerdiş tehlukeyê çinîbîyayîşî reyde rî bi rî ya û paweyê wayîrvejîyayîşî ya.

 

Dima ke dewe ameye vengkerdiş dewijê dewe mecbur mendê ke vere xo bidî Ewropa û uca de bi ca bibê. Êzidîyê ke dewijanê dewe ra yî û cayanê bînan de dinyaya xo bedilnenî goristanê dewe de yene definkerdiş. Goristanê dewe ke bi hewldayîşanê girdan ameye pawitiş bala merdiman ancena. Darê dormeyê goristanî bi la, destmal û laçikan ameyî xemilnayîş.

 

Êzidîyê ke dewe ra bar kerdî zî ge-ge şinê zîyaretê dewe û miqateyê dar û goristanî benê. Sewbîna rojanê taybetan de zî yene dewe û tîya de bawerîya xo pê anê.

‘Zilmo ke bi êzidîyan rê yeno kerdiş êdî bes o’

 

Xatê Îsa ya ke fermanê Şingalî ra xelisîyaye Midyadî de ca bîye dîyar kerd ke êzidî zî êdî wazenê ca û wareyanê xo de ca bibê û wina dewam kerd: “Ma Şingal de fermanî ra remayî. Dewa ma talan kerdî. Camêrdê dewe û mêrdeyê mi qetil kerdî. Kêna û vêyvanê ma remnayî û rotî. Tutanê ma yê şenikan remnayî. Dejêk gird zerrîya ma de verdayî. Nika zî ma bi bawer ê û koçber ê. Çîyêk nêmend ke nêame sereyê ma. Ma nika Midyad de yê. La reyna zî ma xerîbîye de yê.”

 

 

‘Êzîdî wazenê agêrê serê herra xo’

 

Xatê, dîyar kerd ke wazenê êzidîyan biqedênê û wina vat: “Her çiqas serê êzîdîyan de hêrişê xo zêde bikerê zî ma xo ver danê. Êdî ma musayê dej û zulm. Bi serranê dergan hêrişê êzidîyan kerdê. Dewanê înan wêran kenê, veng kenê û înan koçberê welatê bînan kenê. Ma wazenê êzîdî bêrê serê herra xo û tarîxê xo rê wayîr vejîyê. Dewa Kiwêxe dewêka êzîdîyan a. Ma reyan yenê na dewe kulturê xo gane kenê û sebrê xo anê.”

 

‘Dewlete astengîyan vejena’

 

Hemsereka bajarokê Erebanî ya qezaya Hezexî Muzeyyen Înan zî dîyar kerd her reye ke êzîdî wazenê  agêrê serê herra xo înan rê astengî yenê vetiş û vat: “Serra 2014ine de demê fermanê Şengalî de êzîdî ameyî Hezex û na dewa êzîdiyan amebî vengkerdiş bi ca bî. Ma zî sey îdarekarîya HDPyî dewe pak kerd. Labelê dewlete ceyran û awe nêda. Êzîdî o wext mecbûr dewe ra vejîyayî û reyke bîn verê xo dayî Ewropa. Tu wext nêverdayî ke dewa Kiwêxî de êzîdî bi ca bibê. Rew ra yo dewe veng a. Êzîdî wazenê agêrê serê herra xo la dewlete nêverdana.”