Marta Somek 

 

STENBOL - Sereka EUDCC û Profesora Unîversîteya Bergene Karîane Westrheîme reaksîyon mojnaye şuxilnayîşî çekê kîmyewî yê Tirkîya ke pê ard û polîtîkayê tecrîdî û vat: “Şerê tewr gird Îmrali de yo. Ganî Abdullah Ocalan nika serbest bêro veradayîş û seba aştî û demokrasîya Tirkîya paştî bido.”

 

Tirkîya bi hemkarîya Partîya Demokratîke ya Kurdistanî (PDK) hemverê herêmanê Zap, Metîna, Avaşîn yê Başûrê Kurdistanî de 17ê Nîsane de hêriş da destpêkerdiş û serê de 7 aşmî vîyart. No prosesî de şuxilnayîşê çekê kîmyewî zî rojeve ra nêvejîyayî. Goreyê xeberanê Ajansê Xeberan yê Firatî (ANF) 14ê nîsane ra heta nika 2 hezarî ra zêdêr çekê kîmyewî û bombeye qedexekerde ameyî şuxilnayîş. 

 

Seba cigêrayîşkerdişê babete hem herême ra hem zî raşteyê mîyanneteweyîye ra xeylê kesî veng dayî Rêxistina Qedexekerdişê Çekê Kîmyewî (OPCW). Bado ke 18ê Teşrîna Verêne de dîmenê endamê YJA STAR û HDGî ke bi çekanê kîmyewîyan ameybî qetilkerdiş vejîyayî her ca de şar vejîya raşteyan û vat ke no sucê merdimîyeyo û ganî heyetêke xoser derheqê babete de herême de cigêrayîş bikero. 

 

Parlamentoya Iraqî kewt têgêrayîş 

 

Zextê rayaumûmîye ra dima Parlamentoya Iraqî rojanê verênan de babete ard rojeve û qerarê awankerdişê komîsyonêk da. Komîsyono ke wezîrîya pawitişî, komîsyonê pawitiş û asayîşî yê parlementoyê Iraqî û wezîrîya karanê teberî ra temsîlkarî tede ca gênî, yeno pawitiş ke cigêrayîş bikerî. 

 

NY bêveng o

 

16ê Gulane de bi serkêşîya Kongre Starî 75 rêxistinê cinîyan seba Sekreterîya pêroyî ya Neteweyê Yewbîyaye (NY) û Rêxistinê Cinîyan seba ke hêrişê Başûrê Kurdistan, Şengal, Vakur û Rojawanê Sûrîye û Mexmurî bêrî cigêrayîşkerdiş mektube şirawitî. Heto bîn de derheqê babete de her cayê cîhanî de reaksîyon û çalakî pê yenî. La NY vera her çîyî bêvengîya xo domneno.

 

Sereka Komîsyonê Sivîl yê Tirkîya NYye (EUDCC) û Profesora Unîversîteya Bergene Karîane Westrheîma ke îmze eştbî mektubê derheqê babete, ajansê ma rê qisey kerd.

 

‘Gerîla bîyayîşê xo paweno’

 

Karîane vat ke hemverê çekê kîmyewîye yê ke Kurdistan de ameyî şuxulnayîş her ca de çalakî pê ameyî û vat: “Ma şahidîya dîmenanê xofinan ke gerîla bi gazê jerinan ameyî qetilkerdiş kerd. No suc hetê xebatkaranê edlî û weşîye ra ameyî cigêrayîşkerdiş û ameyî raporkerdiş. Stratejîya Tirkîya no yo ke gerîlayê koyan bi gazan çinî bikera. Netîceyê na stratejîya çimsûre de xeylê gerîlayî ameyî qetilkerdiş. La cayê kêfweşîyîyo ke hema gerîla bîyayîşê xo paweno. La çi heyfo ke Rêxistina Qedexekerdişê Çekê Kîmyewî (OPCW) hema derheqê babete de seba cigêrayîşkerdişî ekîbêke nêardo têkişt.”

 

‘Ganî vengdayîşê seba OPCWyîd dewam bikerî’

 

Karîane bale ant nuqtayê pêkerdişî ser û wina dewam kerd: “Nuqtaya yewine şuxulnayîşê çekê kîmyewî qedexe kena. Goreyê pêkerdişî her dewletê hetgir badê beyanê çekê kîmyewî ganî rapor hadre bikerî. La Tirkîya ekse ci çekê kîmyewî aver bena û şuxulnena. Vengdayîşê rêxistinê Kurd û cinîyan yê seba NY û OPCWyî xeylê muhîm î. Wexto ke cewab nêro dayîş, ganî no hewldayîş dewam bikero. Têgêrayîşê Kurd bi hawayêke muhîm hetê cinîyan ra yeno averberdiş. Coka ra hewldayîşê winasî muhîm î. Ganî hîna zêde reaksîyonî bêrî mojnayîş. Rewşa bêvengîye de ganî reaksîyon dewam bikero.”

 

‘NY sucê merdimîye yê Tirkîya qebul keno’

 

Karîane dewamê qiseykerdişê xo de nê çîyan vat: “Berpirsîyarîya yewine yê Konseyê Asayîşî yê NYyî caardişê asayiş û aştîya mîyanneteweyîye yo. Heyetê pêroyî û sekretere pêroyî, ofîsê bînî yê NYyî û organê bînî pîya wayîrê rolêke muhîm î. NY hemverê texrîbatê Kurdistanî ke hetê Tirkîya ra pê yeno de bêveng o. Sebebê ci cehalet nîyo, çîyo raşt heme zî nê caardişan vînenê û baş zanî. La çîyo ke merdiman zêde dejneno no yo ke nêkewenê têgêrayîş. NY sucê merdimîye yê Tirkîya qebul keno û Erdogan zano ke paştî gêno. Reaksîyonê hemverê şuxulnayîşê çekê kîmyewîyî xeylê muhîm î. Komelê Tirkîya de muxalefet qels o. Kurdî hetê pawitişê xo de tena yenê verdayîş. La Dr. Şebnem Korur Fîncanciye hemverê şuxulnayîşê çekanê kîmyewîyan de tena fikrê xo arde ziwan. Dim ara Şebneme hedef ameye girewtiş û ameye tepiştiş. Şarê Kurd û şarê cîhanî Şebneme reyde kewtî hetkarî mîyan.”

 

‘Ocalan kabuso tewr gird yê Erdoganî yo’ 

 

Karîane tewr peynî bale ant tecrîdê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî ser û wina qedêna: “Kurdî Serekê xo do qet feda nêkerî. Erdogan baş zano. Coka ra Ocalan binê tecrîdî de yo. Ocalan kabuso tewr gird yê Erdoganî yo. Ganî Abdullah Ocalan nika serbest bêro veradayîş û seba aştî û demokrasîya Tirkîya paştî bido. Ganî azadîya fîzîkî ya Ocalanî pê bêra. Ganî her kes hêrişanê Tirkîya bi vengêke berz şermizar bikero.”