Tu wext fek ci ra vera nêdanê!

 

Marta Somek

 

STENBOL - Hemsereka GOÇÎZDERî Kamîle Kandal ke bi bahaneyê xebatanê wareyê komelê sivîlî rayra berda, ameye tepiştiş zîndanê Bakirkoyî yê Cinîyan ra nuşte û vat: “Fek xebatan ra veradayîş çin o. Do ma cinîyan ra xebatanê komeleyî, komelê sivîl û pawitişê heqî ra dûr nêfînê. Ma do sere de heqê cinîyan ê multecîyan, têkoşînê cinîyan û têkoşînê azadîye dewam bikerê.”

 

Bi wesîleyê 25ê Teşrîna Peyêne Roja Têkoşînê Mîyanneteweyî yê Hemverê Şîdetê serê Cinî de ma nuşteyê tepişteyanê cinîyan pêşkêşê şima kenê. Nê beşê dosyaya ma de ma do nuşteyê Hemsereka Komeleya Taqîbkerdişê Koçberîye (GOÇÎZDER) Kamîle Kandal pêşkeşê şima bikerê.

 

Sûc: Xebatê komelê sivîl!

 

Kamîle 3yê hezîrana 2022ine de çarçewaya cipersayîşê serdozgerîya komare ya Stenbolî de bi 22 embazanê xo reyde ameye destbendkerdiş, dimayê 8 rojan destbendkerdeyî 11ê hezîrane de Kamîle û 15 embazê xo bi sebebê xebata sazgehî ameyî tepiştiş. Kamîleya ke zîndanê Cinîyan ê Bakirkoyî de tepişte ya, do embazanê xo reyde 13-14-15ê kanûne de vejîya vernîya hukmî.

 

Kamîleye persê me yê derheqê xebat û amancê komeleye de cewab da.

 

* Ma wazenê GOÇÎZDERî nas bikerê. Kamî ra yeno meydan, bi çi amancî ame awankerdiş û falîyetê înan çî yo?

 

Komele 2016ine de ame awankerdiş. Hetê kesê ke waştî raşteyê koçberîye de mexdurîyetê koçberîye de cigêrayîşan bikerê, babeta koçberî de hişmendî awan bikerê, ame awankerdiş. Name ra zî yeno famkerdiş û bi amancê pawitişê heqê multecîyan û probleme înan taqîb bikerê, ame awankerdiş. Ma hem serê koçberîya mîyanênî, hem zî yê teberî ser o şuxilênê. Problemê ke multecîyî ciwîyenê wareyê xebata ma yo. Ma koçberbîyayîşê bi zorî ke teberê welatî de bi zor wareyê xo ra ameyî kerdiş we û bajarê xo terkkerdişî dir gênê dest. Xebatê komeleya ma, binpaykerdişê ke koçber û multecî ciwîyenê,  pawitişê heqê înan, paştdayîşê înan yê huqûqî û nê wareyî de cigêrayîşkerdiş, arêdayîşê dayeyan û rapor amade kerdî. Sewbîna paştdayîşê înan reyde, taqîbkerdişê dewaya înan û komelî de hemverê wareyê multecîyan de awankerdişê hişmendî yo. Ma bi sazgehê komelê sivîlî û şaredarîyan reyde derheqê wareyî de xebatan kenê. Bi kilmî faliyetê ma nê yê.

 

* Şima embazanê xo reyde ameyî tepiştiş. Gelo çira komeleya şima hedef ameye girewtiş?

 

Sey pêro wareyî aşkerayo ke serê rêxistinanê komelê sivîlî de zî teda esto. Ma zî komele yê. Xebatêka ma ya sîyasî çin a. Ma rêxistinê komelê sivîlî yê. Ma sazgehêkê kesê wazenê probleman çareser bikerê, ameyê têhetî yê. Ganî no baş bêro famkerdiş. Ma komeleyêke xoser ê la xebatê ma reyan bi hîn partîyê sîyasî reyde yenê têhet, reyan zî yenê hemverê yewbînan. Ma xebatanê objektîfan kenê. Ma komeleyêke cigêrayîşê xo eşkera kenê yê. Karê ma cigêrayîşê probleman o, vetişê netîceyan û pêşnîyazîyê çareserî yê. Ma xebatê xo bi endamê meslegî yê pisporî yê seke sosyolog, psîkolog, antropolog û avûkatan reyde kenê.

 

Hetêk ra qalê demokrasî û azadîyan yeno kerdiş, heto bîn serê STO, çapemenî û odayê kede de teda estê. Semedê nê falîyetê mi qal kerde, ma ameyî tepiştiş. Çapemenîye de ma sey sûcdar nişan dayî û falîyetê ma îlegalîze kerdî. La yê STO nas kenê, kêm zêde zanê. Komeleye sewîyeya awankerdişî heta peynî wareyê fermî yê eşkenê bêrê taqîbkerdiş û girêdayê wezaretê karê zereyî yê. Sazgehê ke ma qalê înan kenê, wareyê ke şar pê rehet o û pê hizûr benê yê. Eke no ware werte ra bêro wedaritiş, do komel bêhelm bimano.

 

Serranê peyênan de xeylê koçberê ke welatanê binanan ra ameyî û sewbîna welatî ra koçî kerdî estî. Na babete de xeylê komele û weqfî ameyî awankerdiş û ma zî înan ra yew ê. La tay xebatî raporî kitab û weşanê ma înan aciz kerdî. La seke ma dîyar kerd derdê ma oyo ke raştî vejîya raşte. La ma sucdar mojnayî. Serranê 90an de bajarê kurdan de koçkerdişêk gird virazîya. Na babete unîversîteyan de bî babet û tezî. Wexto ke ma na babetan rayra berd bî problem. Anket, proje, xebatê ma înan aciz kerdî. La derheqê koçberîya serranê 90an TBMMyî de zî arşiv estî. Persê derheqê babete de wezîrîye ra ameyî perskerdiş.

 

* Îqtîdar bi destbendkerdiş û tepiştişan çi amac keno?

 

Ma rêxistinê komelê sîvîl, sîyasetmedar û hele hele kesê ke ma wayîrê heqê ganî ma malumatan bigêrî, deyndarê rojnameger, kedkarê çapemenî û TV yê ke raştîyan resnenê ma, yê. La çi heyfo ke ma yenê tepiştiş û komel de acizîyêk cidî yeno awankerdiş. Merdim nizdîyê kam bibo zî, kam ci fikir û fikre sîyasî ra bibo zî ganî çapemenîye azad biba, xeberan azad viraza û biresna şarî. Tepiştişê nê raşteyan, derbeya azadîya heq û fikirî ya. No do probleme komelî hîna zêde xorî bikero.

 

* Tena cigêrayîş nê, çarçeyeya çalakîyê 8ê Adare de zî pêvînayîşê ke ameyî kerdiş suc ameyî hesibnayîş. Tîya de hewldayîşê krîmînalîzekerdiş û tenaveradayîşî yê têkoşînê cinîyan esto?

 

Xebat, cigêrayîşê înan, perse ke ameyî perskerdiş û cewabê ke ameyî dayîş îqtîdarî aciz kerdî. Cinîyê ke koçber bîyî prosesê koçberbîyayîşî de şîdet û binpaykerdişê ke cuyayî vatî. La herinda ke derdê komelî goşdarî bikerê û çareserî bivînê, xebatê ke ma rayra berdî ra aciz bîyî. Dewletê komelkî teda bi hemwelatijanê xo nêkenê, destur nêdanê ke teda bêra kerdiş, kesê ke teda kenê ra zî hesab yeno perskerdiş. Herinda ke vajo memure mi nêkeno yan zî raşteyê koçberîyê bajarî de amacê rantî bibo, raybazanê dewleta komelkî, demokrasi û azadîye ra dûrî bikewê. Babeta cinîye de zî vernîgirewtişê probleman sere de heqê cinî û her kesî yo. Cinî raştê her tewir problemanê koçberîye yenê û têkoşîn danê. La ‘koçberî û jin’ yê 8ê Adare sey suc hesibnayê.

 

* 25ê Teşrîna Peyêne nizdî beno û nizdî beno û têkoşînê şima yê hemverê şîdetî zî yeno muhakemekerdiş. Şima binê şîdet û tedaye de yê. Şima wazenê se vajî?

 

25ê Teşrîna Peyêne, 8ê Adare, Pêkerdişê Stenbolî seba ma destkewteyê muhîm ê. Ma gureyo ke kenî zî têkoşînê cinîyan ra cîya nêvînenê. La hîsgerîya ma ya hemverê têkoşînê cinî û bawerîya ma sey suc yenê verê ma. Ma bi raştî zî xeyla şaş mendî. Têkoşînê cinî suc ameyo mojnayîş. Cinîyî  serrê peyênan de her raşteyî de têkoşînê heq û azadîye dayî. Do bidê zî. Cinîyê koçber zî do no raşte de têkoşînê xo bidê. Dezgehê cinîyan, rêxistinê cinîyan, rêxistinê komelê sîvîl, cinîyê ke komel û weqfan de xebetîyenê do cinîyê ke çapemenîye de xebetîyenê reyde rayra şêrî û têkoşînê xo dewam bikerê.

 

* Şima 25ê Teşrîna Peyêne zindan de pêşwazî kenê. Bi no wesîle mesajê şima çi yo?

 

Ma şîdetê pî, merde, dewlete ra nasîbê xo gênê. Ma cinîyê ke ameyî tepiştiş û hema têkoşînê xo dewam kenî, wexto ke heqê cinîyê koçber û koçberan pawenî yenê muhakemekerdiş û no şîdeto tewr gird o. Ma cinî her tewirê şîdetî reyde rî bi rî manenê. La cinî deste yewbînan û têkoşînî ra vera nêdanê. Ma do bimusnê pêroyê cîhanî. Cinîyê cîhane êdî tarîx nusenî. Xebatan ra destverdayîş çinî yo. Do ma cinîyan xebatê komele, komelo sîvîl û pawitişê heqan ra dûrî nêkerî. Ma do sere de heqê koçber, têkoşînê cinî û têkoşînê azadîye dewam bikerê.

 

Jin Jîyan Azadî

 

SIBA: Midûra Xeberanê JINNEWSî Safiye Alagaş, Zîndanê Cinîyan ê Amedî ra nuşte.