Medya Uren

 

RIHA - Sekretera Merkezê Îlticayî yê Multecîyan ê Rihayî avûkate Bêrîtan Gokkane derheqê binpaykerdişê heqê multecîyan û tepiştişê Reyhan Abdî de reaksîyonê xo mojna û vat: “Îqtîdar û siyasetmedarî multecîyan kenê kayê polîtîkayanê xo. Her çiqas hûmara multecîyan zêde bo zî binpaykerdişê heqê înan sewîyeya tewr corî de ya. Demo ke tecawuz cinîyê ke rê bêro kerdiş, yan zî mecbûrê fuhuşî bêro kerdiş, a cinî  nêeşkena muracatê dozgerî bikero. Seba nê zî do Tirkîya ra bêrê vetiş. Sewbîna tepiştişê Reyhan Abdî zî huqûqî nêyo.”

 

Multecîya bi nameyê Reyhan Abdî 26ê Tebaxe de Stenbol de ameye destbendkerdiş, 29ê tebaxe de ameye tepiştiş. Reyhan Abdî ya bi bahaneye fotografêkê, bi tuta aye 2 aşmî reyde şawitî zîndan. Goreyê agahîyê ke ameyê girewtiş, tuta 2 aşmî, cigêrayîşê viranî ameya. Reyhan yew ci ra problemê multecîyê Sûrîye ciwîyena. Sekreterê Merkezê Îlticay Multecîyan ê Rihayî avûkate Bêrîtan Gokkan derheqê heqê multecîyan de û tepiştişê Reyhan Abdî ajansê ma rê qisey kerd.

 

'Îqtidar goreyê siyasetê xo xebitneno’

 

Bêrîtane bi nê vatişan dest bi qiseykerdişî kerd: “Êdî Tirkîya de problemê multecîyan bîyo yew babeta sereyîn. Seba Tirkîya yew welatê tewr zêde multecîyan mîyanê xo de hewênena ya.  Zêdebîyayîşê multecîyan ê welatêkê nêno a mana ke o welat seba multecîyan, xeylêk baş o. Sere de lazim o şert û mercê multecîyan verê çiman de bêro girewtiş. Peymana Cenevreyî de heme multecî wayîrê eynî statu yê. Tirkîya vera ke rewşa şer û mexdûryetî verê çiman de bigîro, sînordarkerdişêkê goreyê coğrafya bido vernîya multecîyan. Kesêke Sûrîye ra bêro û kesêke cayêkê bîn koçberê Tirkîya bîyo, bi eynî rengî nêno destgirewtiş. Herdiyan rê zî statuyêkê cîya bar kenê. Serranê ek 2011ine ra nata hûmara koçberan qat bi qat zêdeyêr bena. Serranê 2021ine ra dima zî koçberê Afgan û Îranî ver bi Tirkîya ameyî. Nika zî bi giranî Sûrîye û Îranî de Tirkîya de bi ca bîyê. Seba nê atmosferi her partîya ke yena serê nê îqtîdarî yan zî Yan zî seba ziwanê înan ê nîjadperestî sey Umît Ozdag vano, ‘Ma do înan nêhewênê’, nêzdîbîyayîşê şaredariya Boluyî ya vaykerdişê ceyranê Sûriyeyîjan benê sebebê hêriş koçberan rê bêro kerdiş. Koçberî seba hêrişê multecîbîyayîşî reya diyîn de tehluke ciwîyenê. Eke ma nê çî temaşe bikerê, ma do bîvînê ka heqê multecîyan çiqas yeno binpaykerdiş.”

 

'Zêdeyêrê 100 taxî ameyê qedexekerdiş'

 

Bêrîtane dewam de wina vat: "Riha de tena zêdeyêrê 100 taxan de kewtişê Sûriyeyîjan ameyo qedexekerdiş. Goreyê merdimayî zî îltîcakerdiş heq o. Cayê sebebê ameyîşê înan bêro munaqeşekerdiş, ganî polîtîkayê multecîyan bêro munaqeşekerdiş. Çi heyf, no verê ma de çin o. Seba nê zî multecî derheqê heqanê xo de problemê girîng ciwîyenê.  Demo ke problemê xo bi avûkatî dir pare kenê zî mîyanê tersêk de yê. Vanê yan do ma bigîrê yan do ma peyser açarnê. Eynî wextî de binê nameyê zerrîwaştişî de raporan bi înan dir danê îmzakerdiş û wazenê înan bişawê. Multecî nêwazenê agêrê wareyê şerî û reyna mîyanê ê şert û mercan de biciwîyê. Agêrayîşê înan ê bi nê rengî, huqûqî nêyo. Ê şert û mercan de bi qasî milyonêkê kesî ameyî şawitiş. Wezîrê Karê Zereyî na babete pare kerd. Labelê çiqas bi waştişê xo şîyê diyar nêyo.”

 

'Tepiştişê Reyhane huqûqî nêyo’

 

Bêrîtane vat, tepiştişê Reyhan Abdî huqûqî nÊyo û vat: “Reyhan Abdî bêdelîlêkê bibo ameye tepiştiş. Tena sey delîl fotografêkê estbi. No zî seba tepiştişî nêeşkeno bibo bahaneyêkê. Tepiştişê tutêke yê zîndanî zî goreyê qanûnê mîyanneteweyî nêyo. Demê peyîn de zî na rewşe zêde bena.  Cinîyêke bi tutêke lazim o tewr tay bi şertê kontrolê edlî bêro veradayîş. La çi heyf ê ameyî tepiştiş. No binpaykerdişê heqan o.”