Rojda Aydin-Gulistan Dursun 

 

STENBOL- Nuştoxe Mizgîn Ronaka ke badê 30 serran resaye azadîya xo wina vate: “Edaleto ke erê ame edalet nîyo. azadîya erêmende zî seba mi azadîye nîya. Ez bi ‘Ey Reqîpî’ zindan ra vejîyaya. Ez azadîya xo diyarîya kesanê têkoşeran kena.”

 

Nuştoxe Mizgîn Ronaka ke 30 serrî yo tepişte ya, Zîndanê Cinîyan yê Gebzeyî ra 10ê tebaxe de ameye tehlîyekerdiş. Ronake serra 1992î de hema 19 serrî ya xo de Amed de Mehkemaya Asayîşî ya Dewlete (DGM) de ameye muhakemekerdiş û bi îdîaya ‘endamîya rêxistine’ 30 serrî ceza aye rê ameye birnayîş.

 

Xeylêk berardişî nuşta

 

Mizgîne, serra 1973î de dewêka Licê ya Amedî de mîyanê keyeyêk welatperwerî de ameye dinya. Hema şenikayîya xo de qerar daye de tewrê têkoşînî biba û tewrê refê azadîye bîye. Tebaxa 1992î de Amed de ameye tepiştene û cezaya muebetî aye rê ame birnayîş. Vera pêro astengîyan bi serran nuştişê xo yê Rojnameyê Azadîya Welatî dewam kerde. Heto bîn de nuşteyê aye xeylê kovaran de zî ameye weşanayîş. Sey pawitoxêka ziwan û edebîyatê kurdî yena zanayîş û heta nika xeylê berardişan nuşta. Kitabê “Sêv jî me dikûjin” dîwanê aye ê yewine yo. Sewbîna kitabê sey “Dilavî”, “Nobedarê Gulên Kobanê”, “Gorçiya Ne Em” û “Rojhat” zî aye nuşta. Hîkaye, şîîr û romanê aye hetê çapxaneyê  Lîs, Ar, Sîtav û Aramî ra ameyî çapkerdiş.

 

Nêweşa rîşa merdimwere ya

 

Mizgîne xeylê zîndananê cîya cîyanan de zî menda. Zîndanê sey Êlih, Sêwas, Mêrdîn, Elbistan, Çewlîg û tewr peynî Zîndanê Cinîyan yê Gebzeyî menda û xeylê reyan kewta grevê vêşanîye. Ronaka ke hende serran zîndan de menda de nêweşîyê sey; tansîyono berze, gurçike estê. Ronake amelîyatê guatirî zî derbaz kerda û nika zî tedawîya rîşa merdimwere ya çiceyan vînena. Ronake roja çarşeme ameye tehlîyekerdiş û heto bîn de bîye cinîya diyîn ya ke badê 30 serra serbest ameye veradayîş. 

 

Mîzgîn Ronaka de tehlîye bîye ajansê ma rê ercnayîşan kerde.

 

‘Qirkerdişê Helepçeyî ra tesîr bîya’ 

 

Mizgîne dîyar kerde ke her kurdêk hedîseyêkê ra tesîr beno û wina vat: “Ez hema şenik bîya Qirkerdişê Helepçe mi ser de tesîrêko berz viraşt. Deyîra ‘Li ser me ferman e’ û fotografê domananê ke Helepçe de şehîd bîyî, tesîrêko xorî mi de viraşt. Zerrîya mi de bî sey adir. Wexto ke ez ewnîyayêne nê fotografan mi vatêne ganî ez vaz bida, şêra û nêvindera. Wexto ke ez ewnîyayêne nê fotografan mi vatêne ganî heyfê nê domanan bêro girewtiş. Dima ra mi mîyanê xebatan de ca girewte û têkoşînî nizdî ra şinasna. Na ra ver zî mi tarîx tay zanayêne. Merdim kam ci deyîra kurdkî goşdarî bikero mîyanê ci de dej, tarîx û jan esto. Merdim zaneno ke derd û kulê kurdan esto. Coka ra merdim nêeşkeno tena bi hedîseyêk gire bido. Merdim bîyayîşêko bê sînor o, herikîyeno û roje bi roje, game bi game virazîyeno. Raşt nîyo ke merdim bi tena yew hedîseyêk gire bido. Raşt o, tay çîyî bi tay hedîseyan dest pêkeno, la heme yewbînan temam kenî.”

 

‘Bîya serewedaritişêkê Kurdistanî’

 

Mizgîne daye zanayene ke deyîra “Li ser me ferman e” goşdarî kerda ra dima qerar daya ke mîyanê têkoşînî de ca bigêra û wina dewam kerde: “Mi xo rê vatêne ‘eke rewşe wina biba, ez do nêeşka normal bicuya, bêreaksîyon vindera û bê serewedaritiş û bê xoverdayîş bimana.’ Mi dî ke ez bîya serewedartoxêka Kurdistanî.”

 

‘Xeyalê tewr azad zîndanan de yê'

 

Mizgîne, dîyar kerd ke seba xebate û têkoşînê ke daya ameya tepiştene û wina vat: “Waştî ke vengê mi bibirnê. Labelê mi mîyanê çar dêsan de têkoşînê xo dewam kerd û kitabê xo nuşt. Pêro kesî zî zanenê ke rewşe û cuya zîndanî senîn a. La zîndan seba tepişteyan sey tabûtêkê yo. Sey mergê bi saxî yo. Kal û pîrê ma nê xeylêk reyan ard ziwan û xeylêk rast vanê. Zîndanî bîyê gorê komî. Merdim hetê organîkî de gane bî. Seba nê xoverdayîş xeylêk girîng o. Ma pêro zî baş zanê ke sembolê xoverdayîşî kam o. Xoverdayîşê embaz Mazlûm Doganî roja ke dest pêkerdo, heta roja ma ya ewro yeno. Wexto ke merdim vano zîndan, çîyê ke bêrê vatene xeylêk zêde yê. Belkî merdimê tewr azad yê zîndanan de yê. Seke yeno vatene, xeyalê tewr azadî zîndanan de yê.”

 

‘Azadî fikir de yo’

 

Mizgîne vat, tepişteyê ke zîndan de yê ney, kesê ke nika teber de yê azad nêyê û vat: “Azadî tena çîyêka fîzîkî nêya. Beno ke beden azad bo, labelê azadî qet çin a. No sey teselîyêkê nêyo. La bîyayîşê zîndanan beno ke merdimî xo bixapêno. Hem şiklê azadîye lêşin beno û hem zî manaya ci kêm beno. Yê ke zîndanan de tepişteyê, yê teberî azad ê? Ney ney wina nêyo. Heya yê zîndanan de yê her çiqasî hetê fîzîkî de azad nêbê zî yê teberî zî qet azad nêyê. Ganî merdim xo nêxapêno û nê zî werte ra wedarno. Azadî fikir de ya, tena fizîkî nêya. Heya azadîya fîzîkî girîng a, la a bi tena qîm nêkena. Eke wina bibîne do pêro dinya azad bîyîne. Nika hem rewşa Tirkîya û rewşa dinya werte de ya. Tu kes kêfweş nêyo û ne zî azad o. Seba nê zî azadîya fîzîkî, azadî nêya. Eke wina bibayîne, do tena yê ke zîndanan de yê azadî ra mehrûm bîne, yê teberî zî sey gul û gulîstanan geş bibîne. Labelê wina nêyo. Seba nê zî hewce nêkeno merdim qalê zehmetîyê zîndanî bikero. Adiro ke geş estbi û ma zî xo tewrê ê adirî kerd. Ma zî bîyê pelpelikê eşqî yê adirî. Yê ke eşqê adirî bê, ça benê wa bibê eşkenê biciwîyê. Seba ke no adir nêtefo; xo zî ganê xo zî tewrê adirî kenê.”

 

‘Mi xeylêk bêrîya boya mewsiman kerdibi’

 

Mizgîne, dîyar kerd ke zîndan de cuye xeylêk cîya yo û nê vat: “Zîndan de mewsimî çinî bî. Seba nê zî merdim bêrîye her çar mewsiman keno. Mi zî xeylêk bêrîya boya mewsiman kerdibi. Seba ke mîyanê çar dêsan de mewsimî çin ê.”

 

‘Azadîya ereymendî zî seba mi azadî nêya’

 

Mizgîne, tewr peyîn dîyar kerd edaleto ke erey ameyo edalet nêyo û wina qedêna: “Edaleto ke erey ameyo, edalet nêyo. Azadîya ereymendî zî seba mi azadî nêya. Ez bi ‘Ey Reqîp’ zîndan ra vejîyaya. Wexto ke şêra Amed zî seba Qazî Mihemed û şehidê sêdarî ez o şêra. Şêx Saîd ra bigî, heta Qazî Mihemed û Mahabad de dewam keno. Vernîya çend rojan reyna yewî daliqnayî. Seba nê zî ez na azadîye dîyarîya înan kena. Dîyarîya kesê têkoşerê kena. Wexto ke dîyarîya înan kena, manaya azadîye virazêna. Zerrîya merdimî de hîsêkê cîya yeno meydan û merdim vano, na azadî ya înan a. Wexto ke ez şîya Amed zî ez o bi nê hîsan û wendişê ‘Ey Raqîpî’ şêra. Ez o azadîya xo uca de dîyarîya înan bikera. Hemverê sêdarî, perayî asîmanan. Na azadîye seba şehîdanê sêdarî ya. Ez bi hêvî vejîyaya û na hêvîye do heta peynî dewam bikera.”